Direct naar artikelinhoud
OpinieRusland versus de Navo

Navo–landen, beperk je militaire aanwezigheid aan Russische grenzen en voorkom een oorlog met Rusland

Het Westen moet proberen Poetin wat sneller naar de economische afgrond te duwen. 

Russische President Vladimir Putin tijdens zijn nieuwjaarsspeech op 31 december 2018.Beeld REUTERS

Als we willen dat vrede op aarde meer blijft dan een kerstwens, moeten we in 2019 niet langer doen alsof we klaar zijn voor een oorlog met Rusland. De oostgrens van Europa met Rusland is explosiever dan ooit sinds de Koude Oorlog. Dat bleek weer eens eind november. De Russische marine confisqueerde toen drie Oekraïense marineschepen die langs de Krim voeren. De Oekraïense president Porosjenko riep direct om Navo-ingrijpen. Een groep Amerikaanse senatoren vroeg Trump om een marine-operatie voor het ‘bevrijden van de Straat van Kerch’, waar het incident plaatsvond. Hoe provocerend het Russische optreden ook was, er militair op reageren is gekkenwerk en kan uitmonden in een grootscheepse oorlog.

Er zijn steeds meer bijna-confrontaties tussen Rusland en de Navo-landen doordat de laatste hun militaire aanwezigheid aan de Russische grenzen hebben vergroot sinds de annexatie van de Krim in 2014. Dat hoeft maar één keer fout te gaan en de gevolgen zijn niet te overzien. Zo vloog april 2016 een Russische Su-24 bommenwerper zo rakelings langs een Amerikaanse torpedobootjager in de Baltische Zee dat het water opspatte. November dat jaar naderden Russische en Navo-gevechtsvliegtuigen elkaar zo dicht boven de Baltische landen dat de piloten naar elkaar konden zwaaien, een Russische piloot stak zelfs zijn middelvinger op. Natuurlijk moeten we alert zijn op Russische inmenging in de Baltische republieken, maar dit Navo-krachtsvertoon leidt slechts tot escalatie. Niets wijst erop dat Poetin zo gek is dat hij een oorlog met de Navo aan wil gaan door de Baltische republieken binnen te vallen.

Dat het ‘Oostfront’ in een kruitvat is veranderd, komt doordat de buffer van het Warschaupact is verdwenen, sterker nog, dat is nu grotendeels Navo- en EU-terrein. Juist die omsingeling door de Navo voert Poetin aan als reden voor zijn revanchistische buitenlandpolitiek, gericht op herstel van Ruslands invloedssfeer in Oost-Europa.

Tijdens de Koude Oorlog ageerde het Westen officieel weliswaar tegen de Sovjetbezetting, maar in de praktijk werd het Warschaupact gedoogd, om een derde wereldoorlog te voorkomen. De situatie nu is veel gevaarlijker, aangezien Rusland de facto oorlog voert met Oekraïne op de Krim en in Oost-Oekraïne en daardoor indirect met de VS en de Navo. Vandaar dat we inmiddels in een veel gevaarlijker Lauwe Oorlog zitten.

Dus als we geen oorlog met Rusland willen, moeten we niet langer doen alsof we daartoe bereid zijn door op te rukken naar de Russische grenzen. Dat speelt slechts het Kremlin in de kaart. Poetins corrupte regime heeft de Russen namelijk nog slechts oorlogshitserij te bieden. Op de staats-tv is het heldhaftige militaire optreden van het Russische leger in Oekraïne en Syrië, gericht tegen het westers imperialisme, dagelijkse kost.

Poetin is blijven steken in het Koude Oorlogsmodel. Democratie en het recht op zelfbestemming van landen passen niet in zijn idee van realpolitik. In zijn ogen moet de Russische beer zijn tanden tonen om tot een bevredigende relatie met het Westen te komen. Het van de daken schreeuwen dat Rusland er niet voor terugdeinst kernwapens in te zetten als het Westen de confrontatie aangaat, is een riskant onderdeel van deze strategie. Zo was Poetins jaarlijkse rede tot het parlement, afgelopen maart, vooral gewijd aan het tonen van Ruslands moderne kernbewapening. Alsof hij rechtstreeks tot het Pentagon sprak, zei hij: ‘Niemand luisterde naar ons, doe dat dan nu maar wel.’

Helga Salemon is Ruslandkenner. In maart verschijnt haar boek Russische Ravage.Beeld x

Ironisch genoeg volgt uit deze strategie ook dat Poetin een voorstander is van wapenverdragen, vanwege de Amerikaanse militaire superioriteit, terwijl Trump nu dreigt uit het INF-verdrag voor korte- en middenafstandskernwapens te stappen. De ­wapenverdragen vormen de ruggegraat van de vrede in Europa, het behoud en de versterking ervan zijn dan ook essentieel voor het voorkomen van een kernoorlog.

Doordat Poetin een agressieve buitenlandpolitiek tot zijn bestaans­reden heeft gemaakt, schuift zijn ­regime, ook zonder een alles bedreigende nieuwe wapenwedloop, langzaam maar zeker naar de economische afgrond. De EU en de VS moeten zich volledig richten op het wat sneller duwen van Poetin naar die afgrond, door steun aan democratisch gezinde Russen, een streng sanctie­regime en het tegengaan van Russische operaties in het Westen.