In 2016 werd 171 keer tbs opgelegd en het jaar daarvoor 146 keer.
Tbs kan door een rechter worden opgelegd als voor het misdrijf dat de verdachte heeft gepleegd minstens vier jaar celstraf staat, als het misdrijf is gepleegd terwijl de verdachte onder invloed van een stoornis was en als de verdachte een gevaar vormt voor de samenleving vanwege een grote kans op herhaling.
Een psycholoog en psychiater moet een rapport over de verdachte hebben uitgebracht waaruit blijkt dat de verdachte helemaal of voor een deel ontoerekeningsvatbaar is.
Rechter Jan Moors zegt op rechtspraak.nl dat er geen duidelijke verklaring voor de stijging is. "Mogelijk komen steeds meer mensen met psychische problemen in aanraking met het strafrecht. De rechter zal dan eerder een behandeling overwegen dan een langdurige gevangenisstraf."
Moors noemt als andere reden dat de "maatschappelijke discussie over tbs" ertoe heeft geleid dat er meer aandacht is voor verdachten die niet mee willen werken aan een psychologisch onderzoek.