Zelfs militairen schrikken van enorme zooi op Schiermonnikoog: ‘Dit is verschrikkelijk’

WaddendramaZelfs voor het leger wordt het een monsterklus om Schiermonnikoog te ontdoen van de rotzooi van de 277 overboord geslagen zeecontainers. Volgens de veiligheidsregio zijn er 22 aangespoeld op Nederlandse stranden. De ruim honderd militairen die vandaag waren uitgerukt om het eiland de helpende hand te bieden, wisten niet wat ze zagen. Het gebied is moeilijk bereikbaar en ligt nog boordevol rotzooi. ,,Dit is écht verschrikkelijk.”

Hanneke van Houwelingen | Bonne Kerstens | Elise van Joolen 4 jan. 2019 Laatste update: 01-02-19, 18:47

Een colonne viertonners met daarin een honderdtal militairen kwam vanmorgen aan aan de oostkant van Schiermonnikoog. De militairen, die per peloton zijn verdeeld over een eigen stuk strand, zullen de komende dagen de getroffen stranden opruimen. Bij aankomst op het strand was direct te zien dat er veel, héél veel, te doen is. De eenheden konden hun ogen niet geloven. ,,Het is veel meer dan gedacht.”

Werkelijk overal ligt rotzooi; van matrassen, kussens en schoenen tot duizenden plastic pompjes voor zeepflacons en honderden ingepakte verfrolletjes. ,,Het is echt een ravage”, vertelt verslaggever Hanneke van Houwelingen vanaf Schiermonnikoog.

Werkelijk overal ligt troep. © Hanneke van Houwelingen

Alles gaat mee

,,Het is lastig om te weten waar je moeten beginnen. We zijn gelukkig met veel, maar ik denk niet dat we binnen twee dagen klaar zijn”, vertelt Mariske Kor, soldaat. ,,Het is niet heel zwaar, maar je wordt er in ieder geval wel warm van.”

,,Toen ik dit vanmorgen zag, dacht ik: dit is verschrikkelijk. Ik heb nog nooit zoiets gezien”, vertelt soldaat Gaatze Bosma. ,,De schepen moeten dit écht beter gaan vastzetten, wat een zooitje. Het is verschrikkelijk. Je komt alles tegen hier. Het is beginnen bij het begin en dan domweg alles meenemen. We gaan het dit weekend denk niet redden om alles op te ruimen, maar we gaan er wel voor.”

Op het strand staan grote containers die met de opruimende soldaten meebewegen en waar al het afval ingegooid kan worden. De gemeente laat weten dat ze de bulten afval vannacht laten liggen aan de stranduitgangen en dat deze van de week naar het vaste land worden gehaald. De gemeente kan niet inschatten hoeveel containers afval er inmiddels zijn opgehaald.

Waardeloos

Bergen verzameld afval liggen bij de strandopgangen © Ina Drok

Alle spullen die worden aangetroffen zijn waardeloos geworden door het zeewater. ,,Het is flink aanpoten”, zegt soldaat Marcel Hoff, ,,Het is hier een kleine milieuramp aan het worden hier.” Volgens burgemeester Ineke van Gent van Schiermonnikoog liggen de stranden na iedere wisseling tussen eb en vloed weer vol met nieuwe troep. ,,Het voelt als dweilen met de kraan open, maar we blijven dweilen’’, zegt ze.

Het is niet alleen rotzooi die op het strand aanspoelt. In drie van de 277 overboord geslagen containers van het schip MSC Zoe zaten vaten organisch peroxide in poedervorm. ,,Als we giftige stoffen vinden, markeren we het en komen de juiste instanties het onschadelijk maken”, vertelt Hoff. Inmiddels is bekend geworden dat het Team Maritieme Politie en de Inspectie Leefomgeving en Transport, onder leiding van een officier van justitie, een strafrechtelijk onderzoek begint naar de overboord geslagen containers van vrachtschip MSC Zoe.

Koud

De militairen hebben er door de goede kleding weinig last van, maar voor hulpvaardige Nederlanders en eilanders kan het weer wel eens goed tegenvallen. ‘Mensen doen er goed aan droge en warme kleding aan te trekken. Ook moeten ze goed op elkaar letten’, zo waarschuwt de Veiligheidsregio Friesland vrijwilligers in een schriftelijke mededeling.

Reden voor de waarschuwing is dat er koud en slecht weer op komst is. ,,Onderkoeling herken je onder meer aan een droge huid, sloomheid, slaperigheid, rillen, trage hartslag en bleke huid’', aldus de Veiligheidsregio.

Zandplaten

Militairen ruimen de spullen op die op het strand zijn aangespoeld © ANP

Naast de Waddeneilanden wordt ook begonnen met de schoonmaak van zandplaten in de Waddenzee. Rijkswaterstaat, verantwoordelijk voor de waterkwaliteit van de Noordzee en Waddenzee, meldt dat het in eerste instantie gaat ,,om de zandplaten Engelsmanplaat en het Rif bij Schiermonnikoog, gebieden in de Waddenzee met een grote ecologische waarde’'. De Kustwacht en Rijkswaterstaat brengen vanuit de lucht in kaart waar de verloren lading van het schip de MSC Zoë terecht is gekomen. Op basis daarvan wordt bepaald op welke wadplaten verdere opruimacties nodig zijn, aldus Rijkswaterstaat.

Naast de gemeente Vlieland heeft ook Rijkswaterstaat de reder van vrachtschip MSC Zoe aansprakelijk gesteld voor de schade die overboord geslagen containers hebben aangericht. Rijkswaterstaat heeft afspraken gemaakt met rederij MSC over de containers en hun inhoud in de Noordzee en de Waddenzee, schrijft minister Cora van Nieuwenhuizen (Waterstaat) aan de Tweede Kamer. De verzekeraar van de reder heeft aannemers aan het werk gezet om de verloren vracht te bergen.

Duitsland

Ook de Duitse kustwacht helpt mee. Ze vliegen op dit moment in een soort zigzag boven het gebied waar de MSC Zoe de containers heeft verloren. Van de 277 verloren containers zijn er inmiddels nog maar zo'n stuk of dertig teruggevonden. De kustwacht hoopt de containers te vinden voordat ze zinken. Naast de aangespoelde spullen op de Nederlandse Waddeneilanden is inmiddels ook een deel van de lading aangespoeld op het Duitse eiland Borkum, dat voor de kust van Groningen ligt. Op het strand zijn vanmorgen verspreid over ongeveer anderhalve kilometer dertig beschadigde televisies aangetroffen, bericht omroep NDR.

Minister Olaf Lies (Milieu) van Nedersaksen houdt er rekening mee dat meer spullen aan land komen. Uit berekeningen blijkt dat ook de Duitse eilanden Norderney en Juist in de gevarenzone liggen. De MSC Zoe verloor deze week tijdens stormachtige weer ongeveer 270 containers. Eerder spoelden ook al spullen aan op de Nederlandse Waddeneilanden.

Hulp

Jean Severijn uit Groningen helpt mee met het opruimen. Op televisie had ze beelden gezien van de rommel op het strand. Daarop besloot ze samen met een vriendin en kleine kinderen naar het eiland te gaan om te helpen bij de schoonmaak. Maar toen ze er eenmaal waren gaven de kinderen er al snel de brui aan. ,,Er lagen veel gloeilampen en matrassen, die waren kapot en nat", zegt ze. ,,Wat een plastic rommel hebben we eigenlijk.” Wat ze vandaag allemaal heeft gezien heeft Severijn aan het denken gezet. ,,Ik ga kijken of al het plastic dat ik in huis heb wat minder kan.”

Lees door onder de foto.

Jean Severijn neemt haar kindje van bijna tweemee naar het vaste land op de arm, de wandelwagen wordt gebruikt om de krukjes te vervoeren. © Hanneke van Houwelingen

Update 16.30 uur: Militairen op Schiermonnikoog morgen weer verder
De militairen die te hulp zijn geschoten om de stranden van Schiermonnikoog op te ruimen, houden het voor vandaag voor gezien. Morgen verwachten ze weer verder te gaan met de schoonmaak. Dan heeft het tij vermoedelijk nieuwe rommel uit de woensdag overboord geslagen containers aan land gebracht, zegt Defensie.

De militairen hebben vandaag drie kilometer strand kunnen schoonmaken. Ze overnachten in tenten op een kampeerboerderij.