Vooral Russen krijgen via Malta een Europees paspoort
Malta probeert de economie een oppepper te geven door paspoorten te verkopen aan rijke Russen en Saudiërs, en dat lukt heel aardig. Maar de ‘gouden visa’ trekken wel fout geld aan, en de huizenmarkt op het eiland raakt oververhit.
Een Russisch parlementslid, een voormalige Pakistaanse minister en 62 leden van de twee rijkste families van Saudi-Arabië kochten vorig jaar een Maltees paspoort. Feitelijk zijn ze nu Europees staatsburger en kunnen zich overal binnen Europa vestigen.
Malta, een eiland met 416.000 inwoners, publiceert ieder jaar een lijst met personen die gebruik maken van het zogenoemde Individuele Investeringsprogramma. Dat houdt in dat mensen van buiten Europa voor 650.000 euro een Maltees paspoort kunnen kopen. Daar bovenop moeten ze investeren in een huis van minimaal 350.000 euro of ze huren iets voor in ieder geval vijf jaar.
De gouden-visaregeling werd vijf jaar geleden geïntroduceerd op het moment dat sociaal-democraat Joseph Muscat als premier aan de macht kwam. Zijn doel: de Maltese economie stimuleren. Dat lukt heel aardig want Malta heeft sinds de introductie van het programma 700 miljoen euro verdiend en 2500 paspoorten via dit programma verkocht.
De meeste kopers van een Maltees paspoort waren vorig jaar afkomstig uit Rusland, gevolgd door mensen uit China
Omstreden
Maar de gouden visa zijn omstreden om verschillende redenen. De huizenmarkt is oververhit. Uit het laatste rapport van de toezichthouder blijkt dat het merendeel (91 procent) van de rijken uit Azië, Rusland of het Midden-Oosten een huis huurt op Malta. Die 724 woningen worden niet of nauwelijks bewoond, maar die drijven wel de huurprijzen op. De gemiddelde Maltees heeft momenteel moeite om een betaalbare woning te vinden.
Bovendien trekt het Maltese paspoortprogramma ‘fout’ geld aan. Sommige rijken gebruiken het eiland om geld wit te wassen of belasting te ontwijken. De vermoorde journaliste Daphne Caruana Galizia deed veelvuldig onderzoek naar de bezitters van de ‘gouden visa', en werd om die reden ook gevreesd op het eiland. In september werd de Rus Pavel Melnikov nog opgepakt in Finland. Hij was in het bezit van een Maltees paspoort, en wordt ervan verdacht 10 miljoen euro wit te hebben gewassen.
De Maltese regering bezweert dat alle nieuwe inwoners nauwkeurig worden nagetrokken, maar de maatschappelijke organisatie Transparency International concludeerde onlangs in een rapport dat het programma veel te veel duistere figuren aantrekt en dat de regering niet goed genoeg controleert. Op de nieuwste lijst, vorige week vrijgegeven, prijken twee rijke Saudische families - de Al-Muhaidibs en de Al-Agils. Zij kochten vorig jaar respectievelijk 34 en 27 Maltese paspoorten. De families behoren volgens Forbes tot de rijksten ter wereld. De Al-Muhaidibs Groep is bijvoorbeeld gespecialiseerd in bouwmaterialen. Daarnaast staat een voormalige minister van Nigeria, Mohammadu Adamu, op de lijst, net als het Russische Doemalid Sergej Ivanov.
De meeste kopers van een Maltees paspoort waren vorig jaar afkomstig uit Rusland, gevolgd door mensen uit China. Inwoners van Afrikaanse landen zijn bezig aan een opmars. Terwijl mensen uit de golfregio minder geïnteresseerd zijn in een Europees verblijfspapier dan in andere jaren.
Roadshow
Om zijn paspoortprogramma te promoten reist de Maltese premier Joseph Muscat samen met zijn stafchef Keith Schembri de hele wereld over van Dubai tot Hong Kong. Deze zogenoemde roadshows worden georganiseerd door Henley & Partners, het bedrijf dat op verzoek van Muscat het hele paspoortprogramma vorm gaf en daar bovendien flink aan verdient. Sinds de introductie van het programma op Malta heeft het bedrijf, gespecialiseerd in de vestiging van rijken, bijna 30 miljoen euro opgestreken. En dan gaat het alleen om Malta. Het bedrijf adviseert ook eilanden in de Cariben.
Europese politici, bijvoorbeeld de Portugese Europarlementariër Ana Gomes, uiten regelmatig kritiek op de samenwerking tussen Henley & Partners en de Maltese regering. Zo wijst Gomes op de link tussen Henley en de omstreden Maltese Pilatus Bank. Die raakte onlangs haar Europese licentie kwijt vanwege witwasverdenkingen. Het was uitgerekend de Iraanse Ali Sadr, de voormalige directeur van Pilatus Bank, die uit handen van Henley een paspoort van het Caribische eiland St. Kitts, kreeg. Zo kon Sadr zijn Iraanse connectie verbergen. Sadr werd begin dit jaar opgepakt door de Amerikaanse autoriteiten omdat hij Amerikaanse sancties die zijn ingesteld tegen Iran, zou ontduiken.
De Europese Commissie wijst regelmatig op de veiligheidsrisico's die gouden-visaregelingen, Cyprus heeft een soortgelijk programma, met zich meebrengen. Het komt volgend jaar met een rapport over de verkoop van paspoorten, maar lijkt tot op heden niet van plan het te verbieden.
Lees ook:
Artikel-7-procedure komt in beeld voor Malta
Een artikel-7-procedure tegen Malta is niet uit te sluiten, zegt Europarlementariër Sophie in ‘t Veld. Politici op Malta zijn dermate corrupt dat de rechtsstaat niet goed functioneert.
Dit Caribisch eiland biedt een paspoort voor een prikje
Visumvrij reizen, uiterst schappelijke belastingen: Saint Lucia heeft het te koop.