Een ‘kleine’ jeugdherinnering tekende mijn wereldbeeld
Özcan AkyolWe vroegen onze columnist Özcan Akyol waarop hij hoopt als hij aan 2019 denkt. ‘Een ogenschijnlijk nietszeggende gebeurtenis in mijn jeugd, aan het begin van de jaren 90, heeft in de periode daarna, om precies te zijn tot aan de dag van vandaag, een onuitwisbare indruk op me achtergelaten’.
Özcan Akyol
Toen een deftige schuldeiser, mét familie annex knokploeg, onze straat kwam ingereden, verzamelden alle mensen uit de bruisende volkswijk zich op het pleintje om op te komen voor de buurman die ze op de korrel hadden.
‘Moet ik ook helpen?’ vroeg ik als overmoedig jongetje van 10 aan de getatoeëerde buurman, een rouwdouwer met felblauwe ogen. Hij keek me ernstig aan en antwoordde: ‘Natuurlijk, jij bent een van ons. Die diknekken moeten wegwezen uit onze buurt.’
Wat ons bond, begreep ik vele jaren later, nadat mijn denkvermogen enigszins was gerijpt, bestond uit het feit dat we allemaal, ondanks onze etniciteit of religie, uiteindelijk tot dezelfde sociale klasse behoorden. Het zorgde voor harmonie.
Identiteitspolitiek
Ben je een racist als je vreest voor sociale ontwrichting door asielzoekers?
Daarom verbaas ik me anno 2018 des te meer over groepen die dezelfde maatschappelijke problemen ervaren, maar desondanks steeds vaker, door media en politici, tegen elkaar worden uitgespeeld, alsof ze elkaars vijanden zijn.
In werkelijkheid zouden zij zich, schouder aan schouder, moeten verzetten tegen oplopende zorgkosten, het tekort aan sociale huurwoningen en bijvoorbeeld het voornemen om studeren nóg duurder te maken, zodat het onderwijs straks alleen nog toegankelijk wordt voor jongeren die bereid zijn zich in de schulden te steken, of voor hen die vermogende ouders hebben.
Het gif dat tweespalt in de samenleving zaait, heeft ondertussen een modenaam gekregen: identiteitspolitiek. De definitie van het woord lijkt veranderlijk, omdat iedereen er een eigen draai aan geeft, maar het komt er grosso modo op neer dat partijen zich fixeren op de belangen van een eigen club, waarbij cultuur en tradities de boventoon voeren.
Genderneutraal toilet
In het begin bezondigden met name progressieve partijen zich aan dit fenomeen, wat de vervreemding van de traditionele achterban verklaart: een gemiddelde arbeider heeft, hoe generaliserend dat ook klinkt, weinig op met een genderneutraal toilet of het diversiteitsdictaat van veelal linkse politici, terwijl er ook zorgen over migratie bestaan.
De verwarring die in de onderklasse van de samenleving ontstond, baarde allerlei belangenpartijen, zoals Denk (voor de migranten) en PVV (voor de nationalisten), die met oogkleppen op voor hun ‘eigen mensen’ strijden, terwijl de economische positie en de wensen van deze groepen helemaal niet zo ver uit elkaar liggen.
Dat brengt me weer terug bij mijn oude volkswijk, die niet uit elkaar viel, maar waarvan de bewoners wel naar de rand van het centrum werden verplaatst, omdat onze straten te verpauperd waren en daarom gemoderniseerd moesten worden. Nu wonen er vooral yuppen in onbetaalbare huizen.
In de wijk waar een deel van mijn oude buurtgenoten nu woont, stemde 30 procent op de PVV en 27 procent op Denk. Een flinke polarisatie op een paar vierkante meter. En bovendien een logisch uitvloeisel van wat hierboven beschreven wordt, omdat zij vroeger allemaal op de PvdA stemden, de partij die opkwam voor de belangen van de arbeider in de onderklasse.
Ik gun u het gevoel dat u ergens bij hoort in 2019
Het identiteitsdenken houdt tegenwoordig de hele maatschappij en politiek gegijzeld. Opvattingen worden opgedeeld in links en rechts, hoewel die scheiding helemaal niet meer zo simpel valt te maken. Ben je een racist als je vreest voor sociale ontwrichting door een onevenredig aantal asielzoekers in je gemeente? Of val je in de categorie ‘linkse gek’ als je je zorgen uit over de toekomst van onze aarde, met alle klimaatveranderingen?
Deze infantiele manier van redeneren, domineert momenteel wel ons parlement en daarmee ook de maatschappij. De burger wordt gepaaid met vijandbeelden, niet door een heldere visie op de toekomst. Het belang van de eigen groep weegt veel zwaarder dan het landsbelang. We zijn allemaal eilandjes geworden. Een nieuwe verzuiling wordt zichtbaar.
Ondertussen is de gevestigde orde, terwijl anderen in de marge lopen te bakkeleien over identiteit, totaal losgezongen van de werkelijkheid en zien we dat bankiers zich een loonopslag van 50 procent geven en vernietigt het neoliberale marktdenken alle sociale voorzieningen die decennialang zorgvuldig zijn opgebouwd. Met dit jaar als tragisch dieptepunt het feit dat meerdere ziekenhuizen failliet gingen.
Als we Nederland een prettig land willen houden, zowel qua voorzieningen als qua sfeer, moeten we ons weer gaan richten op zaken die echt waardevol zijn.
Dezelfde behoeften
Wat daarbij de belangrijkste leidraad is? Iedereen heeft ongeacht zijn afkomst, religie of sociale klasse uiteindelijk dezelfde behoeften. Onze welvaart is voor alle ingezetenen.
Het gevoel dat mijn buurman mij gaf, als jongetje van 10 jaar, gun ik iedereen in onze samenleving: het gevoel dat je er gewoon bij hoort, ondanks je kleur. De sociale klasse was belangrijker dan religie, cultuur of particuliere opvattingen.
De ‘inclusieve maatschappij’ is een term die vaak plichtmatig voorbijkomt in politieke pleidooien. Het lijkt me een goed idee, dat we eens écht gaan kijken naar wat ons bindt, in plaats van verschillen te benadrukken. Laten we er met zijn allen voor vechten. Dat is mijn wens voor 2019.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
