De groene verbouwing kan slimmer én goedkoper (fd.nl)

De inkt van het concept-klimaatakkoord is nog niet droog of partijen van 'het groenste kabinet ooit' beginnen al terug te krabbelen. Want het 'eerlijke verhaal' is dat de burger de energietransitie flink gaat voelen in zijn portemonnee. Kan de grote verbouwing van Nederland ook anders, beter? Ja, stelt FD-energieredacteur en oud-China-correspondent Bert van Dijk.

Van meet af aan was duidelijk dat snelle consensus over maatregelen om deze verbouwing uit te voeren niet zou worden bereikt. Maar nu dringt de confronterende vraag zich op of in Nederland überhaupt wel een krachtig klimaatakkoord mogelijk is.
‘De aarde wordt door de klimaatmaatregelen van Nederland slechts 0,0003% minder warm’
Wat daarbij niet helpt: als Nederland zijn klimaatdoelen haalt door honderden miljarden euro’s te investeren, heeft dit een nauwelijks meetbaar effect op de temperatuur op aarde. Wat zeker ook niet bijdraagt aan een ‘Yes, we can!’-gevoel is dat nog voordat Nederland echt is begonnen met de implementatie van deze klimaatmaatregelen, partijen van het ‘groenste kabinet ooit’, in casu CDA en ChristenUnie, alweer beginnen terug te krabbelen.
Draagvlak
Bij de eerste de beste verhogingen van de energierekening – beoogd effect: duurzaamheid stimuleren – benadrukken politici van links tot rechts dat de verbouwing van Nederland wel 'draagvlak' moet krijgen en ‘betaalbaar’, ‘haalbaar’ en ‘behapbaar’ moet zijn.
Draagvlak. Het is het magische woord rond de energietransitie. Een essentieel onderdeel, maar tegelijkertijd hét excuus om maatregelen maar te blijven uitstellen. Maatregelen die noodzakelijk zijn om de bijna Kamerbreed gesteunde Klimaatwet tanden te geven.
Want laten we eerlijk zijn, de grote verbouwing van Nederland, die alle sectoren gaat raken, wordt niet behapbaar en betaalbaar voor iedereen. Het blijven verkondigen van dat mantra is op zijn minst misleidend, op zijn slechtst puur populisme. Wie met verve de ambitieuze Klimaatwet verdedigt, moet de burger eerlijk vertellen dat die de energietransitie flink in zijn portemonnee gaat voelen de komende jaren. Ook als de industrie veel zwaarder wordt belast. Want die rekening wordt uiteindelijk doorgeschoven naar de burger.
Wantrouwen
Van die burger wordt gevraagd iets van zijn keuzevrijheid in te leveren en daarvoor flink te gaan betalen. Terecht zal die burger politici vragen wat hij daarvoor terugkrijgt. Het antwoord is lastig en zal in ieder geval uit meer moeten bestaan dan alleen woorden als ‘verantwoordelijkheid nemen’ en het goede gevoel een bijdrage te leveren aan het tegengaan van de opwarming van de aarde.
Het wantrouwen onder kiezers in Nederland jegens de politiek groeit namelijk al een tijdje. Vooral bij de lagere middenklasse, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Een aanzienlijke groep burgers voelt zich niet meer gehoord door de politiek, zei oud-minister Johan Remkes onlangs bij de presentatie van zijn rapport over democratische vernieuwing. Burgers vrezen de regie over hun leven te verliezen en voelen zich bedreigd door de globalisering.
Hoewel er nog geen sprake is van een verbod op cv-ketels, is dat wel het beeld van het concept-klimaatakkoord dat bij een deel van de bevolking is blijven hangen. Dat geldt ook voor een verbod op de verkoop van brandstofauto’s per 2030. Zo'n verbod is niet eens mogelijk zonder Europese wetswijziging, maar de boodschap aan de burger is helder: in het verleden verworven luxe is in de toekomst niet langer vanzelfsprekend. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor vliegen of vlees eten. De kosten gaan omhoog.
Prioriteiten van de burger
De behoefte aan veiligheid en zekerheid, maar zeker ook de zorgen over verminderde koopkracht in Nederland, bevredig je als kabinet niet door maatregelen op te leggen die een probleem aanpakken waar burgers zelf nauwelijks mee bezig zijn.
Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat slechts 6% van de bevolking boven de 18 ‘natuur en milieu’ als grootste probleem in ons land zien. Vooral immigratie, gezondheidszorg, veiligheid, normen en waarden en inkomen zijn de onderwerpen die volgens burgers aandacht en geld verdienen. CDA-leider Buma beseft dat als geen ander als hij het heeft over een mogelijke nieuwe 'Fortuyn-revolte' als er geen draagvlak voor de klimaatmaatregelen is.
Sommigen wijzen op de analogie met het betalen van belasting. Maar anders dan bij het klimaat heeft de burger bij zijn belastingaangifte wel het gevoel bij te dragen aan voorzieningen waar hij zelf dagelijks van profiteert: zorg, veiligheid, inkomen.
Bovendien weet je als belastingbetaler zeker dat (bijna) iedereen in je land meedoet. De handhaving is strikt. Bij het klimaat is dat niet of veel minder het geval.

China en India
China en India gaan en mogen nog decennia lang meer CO₂ uitstoten, en zelfs in Europa worden nog grote nieuwe kolencentrales gebouwd. In zo'n omgeving is het lastig om burgers in een van de kleinste landen ter wereld ervan te overtuigen de portemonnee te trekken om een mondiaal probleem aan te pakken. Helemaal als het een probleem betreft dat ze zelf niet als bijzonder urgent ervaren en veel grote landen niet doen wat ze hebben beloofd. En de VS doen onder Trump niet eens meer mee. En de aarde wordt door de klimaatmaatregelen van Nederland slechts 0,0003% minder warm.
Hét argument om nu koste wat kost door te pakken is dat niets doen de leefbaarheid op aarde bedreigt en uiteindelijk veel meer gaat kosten dan de maatregelen die nu worden voorgesteld. Er bestaat ook brede consensus over dat de mens grote invloed heeft op de stijging van de temperatuur op aarde. Maar hoe rampzalig de gevolgen van de opwarming van de aarde exact zullen zijn, is niet bekend. Wie de klimaatrapporten leest, valt op dat er vooral wordt geëxtrapoleerd vanuit de huidige situatie. Met mogelijke technologische doorbraken of innovatie in landbouwtechnieken die een deel van de negatieve effecten kunnen opvangen wordt vaak geen rekening gehouden.
Gevaarlijke spagaat
De wens om klimaatmaatregelen te nemen enerzijds en de realiteit van de bezorgde burger anderzijds plaatst de politiek in een gevaarlijke spagaat. Waar in de jaren negentig een politiek middenveld floreerde, is nu sprake van groeiende polarisatie en hernieuwde scherpe scheidslijnen tussen links en rechts. Polarisatie die zich bij uitstek rond thema’s als immigratie en het klimaat manifesteert.
Als klimaatonderhandelaar Diederik Samsom in het tv-programma Pauw tussen neus en lippen door zegt dat een huis al voor slechts €10.000 kan worden verduurzaamd, en dat daar prima een lening voor is af te sluiten die zichzelf terugverdient, toont hij een voor een PvdA'er opmerkelijke wereldvreemdheid over de financiële positie van veel Nederlanders.
Minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) snapt blijkbaar dat het eerlijke verhaal steeds lastiger te verkopen is. Ze heeft het over ‘voorfinanciering’ van duurzame verbouwingen in plaats van over leningen.
Populisme vs. populisme
Thierry Baudet die, gesteund door De Telegraaf, vraagtekens plaatst bij de invloed van de mens op de opwarming van de aarde, kan worden beschuldigd van rechts populisme. Maar daar staat het linkse populisme tegenover van de milieubeweging gesteund door GroenLinks. Die vertellen burgers dat Nederland 100% CO₂-neutraal kan worden zonder gebruik te maken van CO₂-opvang, biomassacentrales (waarvoor bos moet worden gekapt) of kernenergie. Het klinkt mooi, maar is net als de woorden van Baudet een ontkenning van de realiteit.
Op 20 maart kapitaliseren Baudet en Klaver bij de provinciale verkiezingen waarschijnlijk hun tegengestelde visies op het gebied van immigratie en klimaat. Het maakt noodzakelijke samenwerking in de polder daarmee de komende jaren alleen maar lastiger en belooft niet veel goeds voor een definitief klimaatakkoord in 2019.
Maar wat dan?
Beide flanken van het politieke spectrum zouden elkaar ergens in het midden moeten vinden. Geen ontkenning meer van de invloed van de mens én een heroverweging van het huidige klimaatbeleid. Inzet: een beleid dat meer recht doet aan de positie van Nederland in de wereld.
Isolatiecampagne
De komende jaren gaan alle gemeentes onderzoeken hoe ze wijken van het aardgas af kunnen halen. Het Economisch Instituut voor de Bouw schat dat het een investering vergt van €235 mrd om alle woningen in Nederland klimaatneutraal te maken. Dat wordt een feest voor energieconsultants en experts, maar waarom niet één stap terug? Staan die miljarden wel in verhouding tot de verwachte klimaatwinst die dat oplevert? De totale gebouwde omgeving in Nederland stoot immers minder dan 15% van de totale Nederlandse CO₂ uit. Is die reductie echt €235 mrd waard?
Een goede landelijke isolatiecampagne met bijbehorend subsidieprogramma bespaart waarschijnlijk tientallen miljarden euro's. Weliswaar worden Nederlandse woningen dan niet 100% klimaatneutraal in 2050, maar het wereldwijde klimaat zal dat verschil niet merken. De burger wel.
Dat Nederland doelen stelt en maatregelen neemt om de uitstoot van CO₂ terug te dringen is verstandig en nodig. Het is met de ontnuchterende realiteit van het wereldwijde klimaatbeleid in het achterhoofd echter ook cruciaal om de eigen klimaatmaatregelen constant te blijven heroverwegen. De verbouwingsoperatie van Nederland is daarvoor te belangrijk.

Als de nuts bedrijven NIET geprivatiseerd waren, was het misschien beter geweest ja.

"En de aarde wordt door de klimaatmaatregelen van Nederland slechts 0,0003% minder warm." Dat is de meest 'gunstige' uitkomst. Mi ligt het getal dichter bij de 0,00003% maar als het op 0,000003% dat is 0.00000003-e deel van het geheel uitkomt zou me dat niet verbazen. Ik ben wel klaar met deze zachte vormen van overtuigen: kritiek leveren die mensen graag willen horen maar wel de onderliggende foute aannames aanvaarden. De enige reden tot paniek die hout snijdt is de paniek ivm overbevolking. De mens neemt véél te veel ruimte in. En al zijn levensgevaarlijke afval, dat kwistig wordt rondgestrooid, ook.

Uit alles blijkt dat de mens geen gram rekening wenst te houden met de komende generaties. Ook niet op het gebied van geld/waarde. Nu al zouden we 6 planeten aarde nodig hebben om alle schulden af te betalen (te dekken qua waarde), en dan is meteen alle 'geld' op (en alles van waarde ibv een paar multimultimultitriljardairs). De aflossing van die onmogelijke schuld leggen we ook al bij ons nageslacht.

minder gas betekent veel meer stroom nodig
minder benzine/diesel betekent veel meer stroom nodig
zonne-/windenergie is een leuk extraatje maar geen structurele oplossing
dus......

@6 ..minder gas betekent veel meer stroom nodig

Er is gas genoeg.
Omringende landen propageren dat zelfs.
Maar ja, Rutte en die hetze tegen Rusland.

@7 en omschakelen naar gas geldt in de meeste landen als een milieumaatregel, behalve in gasland Nederland!

@7 , we moeten aan het gas vanuit Qatar door Syrie naar Turkije idd ja.

Alle voorstanders energietransitie hebben totaal geen idee van technieken
Wat ze hier ook vertellen uit het huidige akkoord komt alleen MEER CO2
Warmtepompen totaal inefficiënt
Windmolens totáál inefficiënt
Zonnepanelen totáál inefficiënt
Elektrische rijden nauwelijks effect
De auto is veel te duur ook in CO2 bij nieuwbouwwoningen

Molens en zonnepanelen te grillig die moeten altijd met over vermogen gascentrales het netwerk over kunnen nemen
Dat kan NOOIT met kerncentrales en kolen centrales omdat deze niet snel kunnen opstarten of uitgezet kunnen worden
De snelle opstartende gascentrales zijn veel vuiler
Warmtepompen verbruiken in de regel net zoveel stroom als de rest van het huishouden en dan ALLEEN bij nieuwbouwwoningen
Snel laders auto's kan nooit met landelijke dekking want dat trekt veel te veel piek vermogen
Enzenzenzenz

** gebruiker verwijderd **

Wie liever voor het alternatief gaat kan toch gewoon de zee in lopen?

@12
Want bij de 'oplossing' die u voor staat zal de zeespiegel niet stijgen,tenminste niet bij de Nederlandse kust,toch?
Wij gooien er immers 1000 miljard tegen aan.....

@13 Kom nou niet weer met je onzin. Je was al uitgeluld en afgehaakt.

@14
Welnee,ik heb je 'weer' in anderhalve zin klem geluld...

@15 Jij denkt: herhaling is de kracht van de onzin.
Daarom begin je een nieuw draadje met hetzelfde gewauwel als gisteren, nadat je het op moest geven.

@13
Voorlopig ga je niet in op hetgeen ik je vraag in mijn @13
Te moeilijke vraag natuurlijk die je alleen op jou bekende manier kan pareren,met een aloude jij-bak....