Wetenschappers aan de Universiteit van Uppsala in Zweden ontdekten een toename aan schadelijke genetische mutaties bij de soort. Dit is onder andere van invloed op de vruchtbaarheid van mannetjes en verklaart volgens de onderzoekers ook waarom sommige Grauergorilla's aan elkaar vastgegroeide vingers en tenen hebben.
Ook zagen ze dat de genetische variatie bij Grauergorilla's in slechts vier of vijf generaties aanzienlijk is afgenomen. Het ligt in lijn met de dalende populatie van het aantal in het wild levende Grauergorilla's, die alleen in de Democratische Republiek Congo voorkomen.
De wetenschappers vergeleken de genen van levende Grauergorilla's met het DNA van exemplaren uit de museumcollectie van het Zweeds natuurhistorisch museum, die de laatste honderd jaar zijn verzameld. De studie (Van der Valk et al.) is gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Current Biology.
Gorillasoort staat op 'rode lijst'
De gorillasoort wordt al jaren ernstig met uitsterven bedreigd en staat om die reden ook op de 'rode lijst' van de internationale organisatie voor natuurbescherming IUCN.
De populatie Grauergorilla's daalde van een geschat aantal van 17.000 mensapen in 1995, naar slechts zo'n 3.800 dieren nu, een afname van 77 procent. Houtkap, stroperij en land- en mijnbouw zijn de voornaamste bedreigingen voor de primaat.
De onderzoekers zijn bang dat de gorilla's straks niet meer in staat zijn zich aan te passen aan toekomstige ziekte-uitbraken en veranderingen in hun leefomgeving.
De wetenschappers gebruikten de uitgebreide collectie van het Zweeds natuurhistorisch museum, bestaande uit onder andere deze oude gorillaschedels, voor hun onderzoek. (Foto: Katerina Guschanski)
Tendens niet zichtbaar bij berggorilla's
Bij de nauwverwante berggorilla, die in een gebied leeft dat zich uitspreidt over Congo, Oeganda en Rwanda, kwamen soortelijke genetische veranderingen niet voor, wat er volgens de wetenschappers op wijst dat deze gorillasoort de laatste eeuw stabiel is gebleven.
Een mogelijke verklaring hiervoor is volgens de onderzoekers dat berggorilla's al duizenden jaren zeldzaam zijn, waardoor de soort zich al heeft aangepast voordat ook hun aantallen in de vorige eeuw begonnen af te nemen.
Inmiddels gaat het iets beter met de berggorilla. Volgens het Wereld Natuur Fonds is het dankzij "intensieve natuurbeschermingsmaatregelen" de enige mensaap waarvan de aantallen het afgelopen jaar zijn toegenomen. Er leven er ongeveer duizend van in het wild.