Lange tijd had Schiphol voldoende ruimte om het aantal vluchten uit te breiden. De luchthaven maakte in 2008 met omwonenden de afspraak dat Schiphol tot 2020 kon uitbreiden naar maximaal 500.000 vliegbewegingen per jaar. Die vliegbewegingen zijn het aantal landende of opstijgende toestellen.
Na het maken van die afspraak waren er voor Schiphol nog voldoende mogelijkheden om te groeien. Op dat moment lag het aantal vliegbewegingen iets onder de 430.000.
Maar in de tien jaar die volgden, is het maximum bijna bereikt. Vorig jaar waren er 496.747 vliegbewegingen op Schiphol.
1. Omwonenden Schiphol protesteren tegen uitbreiding
De huidige afspraken lopen dus tot 2020 en volgend jaar moet er door de minister een besluit worden genomen over hoe groot de groei tot 2030 mag zijn. Schiphol heeft nog niet laten weten wat de groeiambities zijn, maar de luchthaven heeft in ieder geval duidelijk gemaakt dat het om "gematigde groei" gaat.
In de in november gepubliceerde voorlopige milieueffectenrapportage (MER) staat dat Schiphol de komende jaren kan groeien tot 540.000 vliegbewegingen, zonder dat daarbij regels over geluidshinder en luchtvervuiling overtreden worden. Dat komt doordat vliegtuigen steeds stiller en zuiniger vliegen.
Voor veel bewonersorganisaties is groei onbespreekbaar, ook al is die gematigd en ook al laten de cijfers zien dat de geluidoverlast en luchtkwaliteit hetzelfde blijven. De Omgevingsraad Schiphol (ORS) speelt een belangrijke factor in het besluit over de groeimogelijkheden. In de raad zitten vrijwel alle belanghebbende partijen. Het was de bedoeling dat de ORS voor Kerst een advies over groei aan de minister zou uitbrengen. Dat advies zou dan meegenomen worden in de definitieve MER. Het is de bedoeling dat die rapportage aan het begin van 2019 gepresenteerd wordt.
Een paar dagen voor Kerst meldde Hans Alders, voorzitter van de ORS, dat er van een akkoord tussen de verschillende partijen nog geen sprake is, maar dat dit wel in januari het geval kan zijn. De partijen in de ORS willen wel duidelijkheid over Lelystad Airport. In 2019 moet er dan ook definitief worden besloten of en in welke mate Schiphol in de volgende tien jaar kan groeien.
Daarnaast wordt ook weer heel voorzichtig gekeken naar de mogelijkheid om Schiphol naar de Noordzee te verplaatsen. Het plan zou tientallen miljarden euro's kosten, maar ook veel geld opleveren. De woonomgeving van honderdduizenden mensen zou erdoor verbeteren en de plek waar Schiphol nu ligt, kan voor nieuwe woningen gebruikt worden. Minister Van Nieuwenhuizen heeft aangekondigd opnieuw onderzoek te laten doen naar een verhuizing van Schiphol naar zee. Dit is in de afgelopen decennia ook al eerder onderzocht.
Omwonenden van Schiphol komen meer in actie tegen geluidshinder van vliegtuigen. (Foto: ANP)
2. Milieu steeds belangrijker
Los van de protesten van omwonenden, is er in Nederland meer discussie over de vraag hoe wenselijk het is als het vliegverkeer toeneemt. Vliegen leidt tot CO2-uitstoot en wereldwijd is er meer aandacht voor het klimaat. De uitstoot van broeikasgassen moet aan banden worden gelegd en dat heeft mogelijk ook gevolgen voor de luchtvaart.
In Nederland wordt vanaf 2021 een belasting op vliegen ingevoerd. Op alle vluchten wordt een bedrag van 7 euro extra gerekend. Luchtvaartmaatschappijen mogen uiteindelijk zelf kiezen of ze de 7 euro doorberekenen aan klanten.
Er gaan ook meer stemmen op die ervoor pleiten dat reizigers per trein naar Europese bestemmingen afreizen in plaats van een milieubelastend vliegtuig te pakken.
3. Verplaatsen van vluchten naar Lelystad Airport
Om ruimte te creëren voor nieuwe vluchten wil minister Van Nieuwenhuizen vliegbewegingen verplaatsen naar Lelystad Airport. Op dit moment is er in Lelystad geen ruimte voor commerciële vluchten.
Het verplaatsen van vakantievluchten naar Lelystad Airport geeft Schiphol de ruimte om verbindingen met Noord-Amerika en Azië tot stand te brengen. Die verbindingen zijn economisch van groot belang voor Nederland, veel meer dan de vluchten met vakantiegangers.
Lelystad Airport zou in eerste instantie in 2018 opengaan, maar nadat de opening eerst werd uitgesteld naar 2019, werd de deadline vervolgens naar 2020 verschoven.
4. Provincies protesteren over laagvliegroutes
Met 2020 als openingsjaar zijn bewoners van de provincies rondom Flevoland het niet eens. Ze zijn ontevreden over de hoogte waarop vanaf Lelystad Airport vertrekkende vliegtuigen moeten vliegen. Omdat het vliegverkeer van Lelystad Airport de vliegtuigen die op Schiphol landen in de weg zit, is de afspraak gemaakt dat vliegtuigen vanaf Lelystad Airport in eerste instantie lang relatief laag blijven vliegen op een hoogte van 1.800 meter. Pas tientallen kilometers bij Lelystad Airport vandaan, waar de vliegtuigen de Schiphol-vluchten niet meer in de weg zitten, mogen de toestellen vanaf Lelystad hoger gaan vliegen.
De zogeheten laagvliegroutes leiden tot veel protesten van mensen in de provincies Friesland, Drenthe, Overijssel en Gelderland. Inwoners van die provincies vrezen geluidsoverlast en willen dat het plan om commerciële vluchten toe te laten tot het vliegveld niet doorgaat of dat de vakantievluchten pas vanaf Lelystad Airport gaan vliegen als de laagvliegroutes niet meer nodig zijn.
In 2023 is dat lager vliegen vermoedelijk niet meer nodig. In dat jaar moet de herindeling van het luchtruim zijn voltooid. Op dit moment is het Nederlandse luchtruim vrijwel vol, maar door het luchtruim opnieuw in te delen, moet er ruimte komen voor extra vluchten zoals die van Lelystad Airport. Tot de voltooiing van de herindeling van het luchtruim is er ruimte voor 10.000 vliegbewegingen per jaar, daarna kan dat worden uitgebreid naar 45.000 jaarlijkse vliegbewegingen.
5. Ook Europese Commissie ligt dwars
Niet alleen omliggende provincies protesteren tegen de komst van commerciële vluchten naar Lelystad Airport. Ook de Europese Commissie dwarsboomt de plannen tot nu toe. In juli wees het EU-orgaan een voorstel van minister Van Nieuwenhuizen af. Daar stond in hoe ze luchtvaartmaatschappijen wilde dwingen om van Schiphol te vertrekken naar Lelystad Airport. De minister wilde maatschappijen vrijwillig laten overstappen en als die daar niet voor open stonden, wilde ze de bedrijven dwingen. Daar ging de Europese Commissie niet mee akkoord, omdat dat in strijd was met het mededingingsrecht.
Vervolgens ging de Europese Commissie in december ook niet akkoord met het voorstel van de minister om de ruimte op Lelystad Airport exclusief beschikbaar te stellen aan luchtvaartmaatschappijen die ruimte op Schiphol achterlaten. Met dat verkeersverdelingsvoorstel zou Lelystad Airport niet autonoom mogen groeien. Daardoor zouden maatschappijen die nu niet op Schiphol vliegen, zoals Ryanair, geen vakantievluchten vanaf Lelystad mogen laten vertrekken.
Het besluit van de Europese Commissie leidt ook tot politieke verdeeldheid. Binnen de coalitie staan D66, het CDA en de ChristenUnie totaal niet open voor autonome groei van Lelystad Airport, terwijl de VVD dat wel als mogelijkheid ziet.
Aangezien het voor de VVD geen optie meer is om de plannen over het toelaten van commerciële vluchten op Lelystad Airport af te blazen en de overige coalitiepartijen geen autonome groei willen op de luchthaven in Flevoland, lijkt de enige oplossing te liggen in een akkoord met de Europese Commissie. De minister liet eerder al weten het verkeersverdelingsvoorstel nog met het EU-orgaan te bespreken en een akkoord daarover lijkt de enige oplossing voor Lelystad Airport te zijn.
De minister wil vakantievluchten van Schiphol verplaatsen naar Lelystad Airport. (Foto: ANP)
NUjij: Uitgelichte reacties