De enige manier om dit klimaatakkoord nog te redden

Wie de bevolking de paniek in wil jagen, moet een tekst van 233 pagina´s op haar loslaten helemaal vol met alinea´s als de volgende:

Wij lezen dit op pagina 23 van het Ontwerp van het Klimaatakkoord , zoals dat dezer dagen door Ed Nijpels over Nederland is uitgestort. Het hele weekend hebben wij daarover gewichtige politici gehoord die allemaal zeiden dat het heel wezenlijk was, wat al die mensen bij elkaar gezet hadden en vooral heel urgent maar dat het eerst doogerekend moest worden door het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving, waarvan de meeste burgers nu voor het eerst horen. Ze zeggen erbij dat dit waarschijnlijk niet voor de Statenverkiezingen zal lukken want wij begrijpen allemaal wel dat 233 pagina´s suggesties en ideeën niet in een paar weken kunnen worden ‘doorgerekend’.

Dit alles doet denken aan het referendum over de Europese Grondwet: men publiceerde een enorme tekst in gruwelijk jargon. Het was genoeg om een krant van achtenveertig pagina´s te vullen (op tabloid dat wel) die in grote stapels op de benzinestations gratis was te bekomen. Het publiek kreeg te horen dat het welzijn van de hele wereld afhankelijk was van dit grondwettelijk ontwerp. Het bedacht zich vervolgens wat het in consumentenprogramma´s op de televisie strijk en zet te horen kreeg: teken geen documenten die je niet kunt overzien. En zo werd de Grondwet, een betrekkelijk onschuldig stuk dat alleen maar de gang van zaken binnen de Europese Unie bevestigde, als een levensgevaarlijk document door de kiezers weggestemd.

Als er nog een referendum bestond, zou dit ontwerp voor een klimaatakkoord, hetzelfde lot ondergaan. Meteen, onmiddellijk. Los van de werkelijke inhoud, los van de merites die het stuk ongetwijfeld heeft.

Dat de ‘doorrekening’ (wat is zo’n doorrekening in hemelsnaam waard, kunnen opstellers van plannen het allemaal zelf niet doorrekenen als ze zo precies weten wat er moet gebeuren?), dat die doorrekening pas na de Provinciale Statenverkiezingen kan worden voltooid, zal nog meer wantrouwen wekken. De politici durven kennelijk geen keuzes te maken voordat zij zeker zijn van hun postje op het Binnenhof. Ook hier zullen zij van een koude kermis thuis komen: accepteer geen offerte als er geen duidelijke prijs opstaat.

De milieubeweging, de FNV en Jesse Klaver hebben inmiddels afstand genomen van het hele akkoord omdat het de industrie ontziet en de rekening neerlegt bij de kleine man. Ze hebben wel bijna tot het einde meegepraat zodat een gedeelte van hun denken zeker in de tekst verwerkt zit. Hun vertrek is op zich niet voldoende reden om het verhaal van Nijpels zomaar af te wijzen.

Tegelijkertijd is het duidelijk dat er onder de bevolking geen draagvlak voor bestaat. Waarom niet? Het ontwerp van een klimaatakkoord is het resultaat van eindeloos overleg tussen belangenorganisaties en lobbyclubs van allerlei snit. Aan de klimaattafels zaten mannen en vrouwen die deelbelangen vertegenwoordigden en/of bepaalde visies op het klimaat en de inrichting van de samenleving maar niemand die echt het grondvlak van de samenleving vertegenwoordigde. U en ik, de mensen die je op de stations samen ziet drommen op weg naar het werk, de zzp’ers in hun oude bestelwagentjes, de kassameisjes, de avondstudenten en de pizzarijders. Hun dagelijkse levenservaring speelde geen enkele rol tijdens al dat vergaderen van die belangengroepen met hun jargon, hun en hun poldertrucs. Dat blijkt uit elke regel van die 233 pagina´s.

Als de regering draagvlak zoekt voor een klimaatakoord, dat dient ze de moed te hebben om een nationale dialoog te organiseren over dit onderwerp: in dorpshuizen en in zaaltjes achter buurtcafés. Waar mensen welkom zijn om voor eigen rekening te spreken. Je zou dat bijvoorbeeld kunnen aanpakken volgens het model dat David Van Reybrouck heeft ontwikkeld met zijn G1000 van volksvergaderingen. Niet eentje, maar tientallen in het hele land.

Het proces mag best een jaar of twee duren. Natuurlijk zijn er politici die ineens vreselijke haast willen maken of roepen dat het allemaal snel gefikst moet worden maar dat zijn dezelfden die de afgelopen tien jaar te veel op hun beloop hebben gelaten. Zij zijn wel de laatsten om te zeggen dat er nu onmiddellijk actie moet komen.

Dit is de enige manier om de Aanzet voor een Klimaatakkoord om te werken tot een beleidsdocument met serieus draagvlak onder de bevolking. En anders krijgen we wrok, veenbrand, misère haat en maatschappelijk conflict.