Direct naar artikelinhoud

Rechtse-extremisten en de linkse oppositie vormen een uniek verbond tegen de Hongaarse regering

Protest in Budapest tegen de nieuwe arbeidstijdenwet, ook wel de ‘slavenwet’ genoemd.Beeld Reuters

De voorheen rechts-extremisten van Jobbik en de linkse oppositie slaan de handen ineen tegen Viktor Orbán. 

“Als wij in 2010 hadden gewonnen, hadden we misschien een soortgelijke politiek gevoerd als deze regering. Maar na ruim acht jaar Orbán weten we hoe belangrijk democratische concepten als persvrijheid en onafhankelijke rechtspraak zijn.”

Als fractieleider van Jobbik heeft Márton Gyöngyösi iets uit te leggen. Jarenlang stond Hongarije’s grootste oppositiepartij symbool voor rechts-extremisme in Europa. De partij had een eigen paramilitaire garde die tegen ‘zigeunercriminelen’ optrad en haalde regelmatig het nieuws met anti­semitische incidenten. Zo vroeg Gyöngyösi in 2012 om een lijst van volksvertegenwoordigers en topambtenaren van Joodse afkomst.

We willen allemaal een maatschappij met ruimte voor andere meningen en debat
Márton Gyöngyösi, fractieleider Jobbik

Geen oppositielid wilde destijds ook maar iets met hem te maken hebben, maar deze week demonstreerde Jobbik samen met linkse partijen tegen de regering-Orbán. Gisteren stond Gyöngyösi bij de Hongaarse staats-tv om zijn collega’s binnen te ondersteunen. Links en rechts werken inmiddels aan een gezamenlijk actieplan voor de komende tijd.

Rechts-extremisme

Het is voor linkse demonstranten nog steeds wennen. Ook zij associëren Jobbik met rechts-extremisme, hoewel de partij in 2013 de steven wendde, om een brede conservatieve volkspartij te vormen. Menigeen zag dat vooral als stunt omdat de laatste échte rechts-extremisten pas dit jaar opstapten.

“Ik begrijp het wantrouwen wel, maar als zelfs een links-liberale Joodse filosofe zoals Agnes Heller voor samenwerking met Jobbik pleit, zegt dat toch iets”, zegt Gyöngyösi. Desondanks: er is dat verleden. Hij ontkent het niet. Zijn eigen uitspraken noemt hij inmiddels onacceptabel. Toen hij om die lijst met Joodse parlementariërs vroeg, zag hij alle Joden als mede-verantwoordelijk voor het geweld van Israël in de Gazastrook. Kritiek op dat geweld heeft hij nog steeds. “Maar ik realiseer me nu dat je daar niet alle Joden de schuld van kunt geven.”

Márton GyöngyösiBeeld ANP

Geschiedenis

Jobbiks toenmalig antisemitisme verklaart hij uit de gebrekkige Hongaarse omgang met de geschiedenis. Hongarije verloor na de Eerste Wereldoorlog twee derde van zijn grondgebied. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd het land communistisch. Terwijl Duitse historici de eigen geschiedenis diepgaand hebben geanalyseerd, was er in Hongarije nooit een kritische discussie over het verleden en de eigen verantwoordelijkheid daarin, zegt Gyögyesi. “Maar ik heb de afgelopen jaren veel geleerd.”

Als links en Jobbik elkaar in één ding nog steeds niet kunnen vinden, is het Orbáns grenshek – bedoeld om migranten buiten te houden. Gyön­gyösi steunt dat hek, omdat economische migratie nu eenmaal gestopt moeten worden. Maar hij vindt het onaanvaardbaar dat ook echte vluchtelingen worden geweerd.

Orbán wordt volgens hem gedreven door islamofobie en dat is een angst waarvoor de Jobbik-voorman weinig begrip heeft. Dat heeft partij in het verleden ook weerhouden om in het Europese Parlement aansluiting te zoeken bij partijen als RN van Marine Le Pen.

“In landen met veel migranten snap ik wel dat het voor sommige partijen zo ongeveer het enige agendapunt is. Maar hier zijn geen migranten. De islam is een wereldgodsdienst en doen alsof alle moslims salafisten zijn, is zoiets als het christendom afrekenen op de Ku-Klux-Klan. Maar als je extremisme wilt bestrijden, moet je een dialoog aangaan met de gewone, gematigde moslims.”

Gay Pride

Jobbik blijft overigens een echte conservatieve partij. Gyöngyösi staat persoonlijk niet te juichen bij de Gay Pride van de Boedapest, maar een van de dingen die hij geleerd heeft, is het belang van een open debat over onderwerpen waarover je van mening verschilt.

Alle recente veranderingen in Hongarije, in de media, en het rechtssysteem, hebben volgens hem maar één doel: tegengeluiden het zwijgen opleggen en ervoor te zorgen dat de regering van Viktor Orbán aan de macht blijft.

“Dat is wat alle oppositiepartijen gemeen hebben: we willen allemaal een maatschappij waarin ruimte is voor andere meningen en debat.”

Lees ook: 

Links en extreem-rechts treffen elkaar bij de protesten tegen Viktor Orbán

Officiële cijfers zijn er niet, maar naar schatting 100.000 demonstranten eisten afgelopen zaterdag in de Hongaarse hoofdstad Boedapest nieuwe verkiezingen. Volgens hen heeft premier Viktor Orbán vorige week zondag op oneerlijke wijze gewonnen. 

Bijna de helft van de Hongaren gelooft in Joodse en islamitische samenzweringen

Niet alleen aanhangers van president Orbán denken dat miljardair Soros vluchtelingen naar Europa brengt, ook linkse kiezers denken dat steeds vaker.