Of vrouwen hun eigen broek kunnen ophouden, vinden we niet zo belangrijk

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft voor het eerst onderzocht welke betekenis vrouwen en mannen hechten aan betaald werk en een eigen inkomen voor vrouwen. Volgens de Emancipatiemonitor van datzelfde SCP neemt de emancipatie op veel vlakken toe – vrouwen zijn hoger opgeleid, dat moeders werken vinden we belangrijk, en vrouwen zijn zelfs eindelijk meer uur per week gaan werken – behalve op één gebied: dat ze financieel hun eigen broek kunnen ophouden.

Slechts zes op de tien vrouwen is economisch zelfstandig. Bedoeld wordt dat vrouwen met betaald werk minimaal een inkomen op bijstandsniveau verdienen: 950 euro netto per maand. Dit is lager dan de armoedegrens voor een alleenwonende. De lat ligt dus niet hoog. 

Waarom verandert dat niet? Vinden vrouwen het niet belangrijk om genoeg te verdienen om van te kunnen leven? Het is namelijk geen nieuws dat vier op de tien relaties strandt. ,,En dat cijfer kennen die vrouwen ook", zegt onderzoeker Wil Portegijs. ,,Maar rekening houden met een scheiding voelt voor hen als gebrek aan vertrouwen in hun relatie.”  

Vrouwen en mannen zijn het erover eens dat het voor een vrouw belangrijk of in ieder geval prettig is een eigen inkomen te hebben. Maar dat hoeft niet per se genoeg te zijn om van te kunnen leven. In de meeste relaties is de man de kostwinner en verwachten beiden van de vrouw hooguit een bijdrage. ‘Als ze de boodschappen betaalt, ben ik al blij', kreeg Portegijs vaak te horen. Tal van redenen worden aangevoerd waarom een gelijkwaardige relatie niet betekent dat beide partners ongeveer evenveel zouden moeten bijdragen aan het huishoudinkomen. 

De man blijft traditiegetrouw de hoofdverantwoordelijke voor het inkomen, de vrouw voor de zorg. De vrouw helpt mee voor zover haar zorgtaken dat toelaten, hetzelfde geldt voor de man en zijn rol in het huishouden. Over de rol die de inkomensverhouding binnen de relatie speelt, zijn de anderhalfverdieners en tweeverdieners het met elkaar eens: die rol is er niet. Als de vrouw niet van haar eigen inkomen kan leven, is ze – zo geven sommige respondenten toe – strikt gesproken financieel afhankelijk van haar partner. Maar het vóélt niet zo. 

Dat vrouwen in de loop van de jaren geëmancipeerder zijn geworden en sinds kort ook gemiddeld iets meer uur werken per week, heeft nauwelijks iets te maken met de behoefte om economisch zelfstandig te zijn. ,,Dat kan te maken hebben met hoge woonlasten, dat kinderopvang beter beschikbaar is of dat werkgevers vrouwen stimuleren meer te werken”, denkt Portegijs.    

Het vergroten van de economische zelfstandigheid van vrouwen vindt het kabinet erg belangrijk – het is zelfs speerpunt van het emancipatiebeleid geworden. Willen we dat meer vrouwen hun broek kunnen ophouden, dan moet het kabinet volgens Portegijs niet meer hameren op het eventueel mislukken van de relatie. ,,Vier op de tien relaties mislukt, maar iedereen denkt dat hij of zij bij die andere zes hoort. Je kunt het ongegrond optimisme noemen, maar het beeld dat we hebben van een relatie is behoorlijk romantisch, waarin we alles delen.” Het kabinet kan volgens haar dus beter een beroep doen op goed partnerschap, ook wat betreft het samen delen van de kostwinnerstaak.

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!