Een verontrustend signaal uit Katowice
Als iets de VN-klimaattop in Parijs van 2015 typeerde, dan was het wel de eendracht. In de Franse hoofdstad besloten 194 landen samen een vuist te maken tegen klimaatverandering en de uitstoot van broeikasgassen.
Afgesproken werd dat de aarde niet verder mocht opwarmen dan maximaal twee graden; anderhalve graad werd nadrukkelijk het streven. Parijs 2015 staat dan ook te boek als de top waarop de wereld zei: er moet iets gebeuren en dat gaan we samen doen.
Drie jaar later is het beeld minder positief, zo bewijst het verloop van de klimaattop die afgelopen weekend in het Poolse Katowice is afgesloten. De tijdgeest is veranderd, de wereldwijde eendracht is aan het verdampen en sommige politiek onmisbare landen zijn terug bij hun eigen agenda. Olierijke staten bijvoorbeeld – Rusland, Koeweit, Saudi-Arabië, maar ook de VS – hielden in de Poolse stad de conclusies van een alarmerend wetenschappelijk rapport van het klimaatpanel van de VN nadrukkelijk op afstand.
De wereldwijde eendracht om het klimaatprobleem aan te pakken is aan het verdampen
Dat rapport bepleit ‘ongekende maatregelen’ om te voorkomen dat de aarde toch meer dan 1,5 graad opwarmt – een boodschap die het einde betekent van fossiele brandstoffen. En Brazilië lag zo dwars bij afspraken over de handel in CO2-rechten, dat dat punt is doorgeschoven naar een volgende klimaattop. Opvallend was ook de bescheiden rol van Europa en China. Die toonden geen van beide het zelfvertrouwen of de ambitie om de rol van aanjager te spelen, om het klimaatbeleid naar een hoger niveau te tillen.
Vooruitgang en teleurstelling
Nu was van tevoren al bekend dat de agenda van de top in Katowice vooral technisch van aard zou zijn. In die zin is er wel degelijk vooruitgang geboekt. Zo zijn de landen het bijvoorbeeld eens geworden over de wijze waarop ze de gevolgen van hun klimaatbeleid meten, en hoe ze doelen in wetten en regels moeten omzetten. Dat zijn onmisbare schakels om ‘Parijs’ handen en voeten te geven.
Maar de teleurstelling van critici is ook begrijpelijk. Officieel staan de doelen van Parijs nog overeind – maar gezien het gebrek aan brede consensus krijg je onwillekeurig toch het idee dat alleen welwillende landen dit akkoord nog echt dragen. Is dat dan nog wel genoeg om de temperatuur binnen de kritische grens te houden?
Deze verontrustende en onheilspellende gedachte legt extra druk op alle komende bijeenkomsten die over klimaatverandering gaan. Of het nu de bijeenkomst is van wereldleiders, volgend jaar in New York, de nieuwe VN-klimaattop in Chili in 2019, of, dichter bij huis, aan de Haagse Klimaattafels en in het kabinet. Veel kunnen we ons niet meer permitteren. De tijd tikt gewoon door, en dat is een onrustbarend gegeven.
Het commentaar is de mening van Trouw, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren. Meer commentaren leest u op trouw.nl/commentaar.
Lees ook:
Het plan van Katowice toont de angst om door te pakken voor het klimaat
Na ruim twee weken praten ligt er een mager actieplan, dat kleine stapjes zet richting de ambitieuze ‘Parijs-doelen’.