Barbara van Ede, verpleegkundige op de medium care, is een half uur te laat van het werk vertrokken als ze vertelt over haar dag. "Ik heb niet eens pauze gehad."
Ze zag de afgelopen jaren veel veranderingen op de werkvloer. "Het is al snel normaal geworden om even een boterham te eten achter de computer. Een paar jaar geleden ging je dan naar het restaurant, echt weg van de afdeling."
In 2017 groeide het aantal werknemers in de sector zorg en welzijn van ruim 1.215.000 naar ruim 1.258.000, bijna 14 procent van de werkzame beroepsbevolking.
Toenmalig staatssecretaris Martin van Rijn schreef in 2017 al aan de Kamer dat er de komende jaren 70.000 extra mensen nodig zijn in verpleeghuizen. Het aantal zorgvacatures kwam in het tweede kwartaal van 2018 uit op ruim 30.000, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De patiëntenzorg is zwaarder en complexer geworden, er ligt meer druk op.
Er is te weinig tijd voor extra werkdruk
Wat vroeger druk was, is nu heel normaal, legt Van Ede uit. "De patiëntenzorg is zwaarder en complexer geworden, er ligt meer druk op." Maar uitleggen waar dat aan ligt, is ingewikkeld. "Op een drukke dag als vandaag hebben we genoeg personeel, maar er kan opeens iets gebeuren waardoor alles verandert."
Patiënten op de medium care hebben extra zorg nodig en zijn vaak niet stabiel. "Ze kunnen opeens achteruitgaan en dan is het hard werken." En dan zijn er nog de dagen waarop er wel sprake is van onderbemanning. "Er zijn op dat soort dagen allerlei extra dingen die moeten gebeuren, maar waar echt geen tijd voor is."
In november dit jaar vroeg de V&VN, beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgden, aan 2.750 leden hoe zij met het personeelstekort omgaan. Negen op de tien zien bij de zorginstelling waar zij werken een personeelstekort. De maatregelen die daartegen genomen worden, variëren van het opleiden van meer mensen (55 procent), tot meer overwerken (44 procent) en extra inzet van ondersteunend personeel (41 procent).
Door het personeelsgebrek ontstaat geen routine, en dat werkt erg vervelend.
Personeel wil toch niet van baan wisselen
Een jaar geleden vroeg de V&VN 750 leden ook naar de werkdruk. Ruim de helft zei te overwegen om vanwege de zware belasting te stoppen. Ook liet bijna 85 procent weten dat de werkdruk de afgelopen vijf jaar is toegenomen. Aan de andere kant is er ook het onderzoek van Nivel onder zorgpersoneel, waaruit bleek dat die groep trots is op het werk en dit inhoudelijk leuk vindt.
Dat gegeven wordt volgens verpleeghuisarts Siert Peters niet vaak genoeg gedeeld. "Er wordt veel over werkdruk geschreven, maar bijna niemand in de zorg wil een baan in een andere sector." Toch snapt hij wel waarom het er vaak toch over gaat. "Het personeelstekort en de registratiedruk zorgen voor veel onrust."
Er wordt in de zorg een grote hoeveelheid informatie en gegevens verwerkt met als doel om de kwaliteit en veiligheid te verbeteren. Dit vraagt ook erg veel tijd en dat wordt ook wel de registratiedruk genoemd. Dat blijkt ook uit het Nivel-onderzoek, waaruit eveneens naar voren kwam dat de werkdruk en vele regels het werk minder aantrekkelijk maken.
Peters legt uit dat hij in het verpleeghuis met andere werkdruk te maken heeft dan bijvoorbeeld een chirurg. "In de langdurige zorg, die onder meer wordt gegeven in het verpleeghuis, is er een andere registratielast en werkdruk. Wat wij wel merken, is dat er te weinig personeel is." Dat zorgt ervoor dat het voelt alsof het systeem niet volledig werkt, aldus Peters. "Daardoor ontstaat geen routine, en dat werkt erg vervelend."
Verpleegkundige Van Ede vindt dat er oplossingen voor korte en lange termijn nodig zijn. "Meer mensen op de opleidingen toelaten bijvoorbeeld." Daarnaast ziet ze te weinig ondersteunend personeel in het ziekenhuis. "We hadden een afdelingsassistente die de kastjes vulde, bloed naar het lab bracht, voor de spoelkeuken zorgde en opruimde. Zij is nu langdurig ziek en het gat is niet opgevuld."
Dat geeft de verpleegkundigen meer taken. "Een patiënt gaat achteruit, er is bloed afgenomen en je wil bij de patiënt blijven, maar niemand kan het bloed wegbrengen. Dus ga je zelf en ben je zeker tien minuten weg. Daar is winst te behalen."
Veel organisaties zijn zoekende in hoe de regels moeten worden nageleefd.
Onregelmatigheden
De werkdruk fluctueert heel erg en dat kan eigenlijk niet, vindt Peters. "Dan merk je dat je patiënten te weinig aandacht kan geven, of dingen laat liggen die je niet kan afhandelen. Dat geeft een naar gevoel."
Ook als iemand in het verpleeghuis langdurig moet worden geobserveerd of een speciale benadering nodig heeft, zorgt dit voor problemen als er met te veel flexwerkers wordt gewerkt. "Dan moeten er regelmatig mensen worden geïnstrueerd, waardoor het hele proces vertraagt."
Peters ziet ook een rol voor de overheid in dit probleem. "Er is veel gebeurd in de verpleeghuizen en daar is veel aandacht voor. Maar veel organisaties zijn zoekende in hoe de regels moeten worden nageleefd." Zo zijn er kwaliteitskaders die verpleeghuizen moeten implementeren. Hierin staan de behoeften en wensen van de bewoners en hun naasten.
Dat is het uitgangspunt voor de zorg en ondersteuning. Instellingen en werknemers worden geacht mee te denken over de invulling van de zorg voor de patiënt en diens wensen. Ook krijgen naasten ondersteuning bij hun rol als mantelzorger.
Ook de zorg kreeg dit jaar te maken met de nieuwe privacyregels. De verpleeghuisarts mist een centrale aansturing om problemen aan te pakken. "En met de regelmatig veranderende regels en het personeelstekort is het lastig om een goede basis voor zorg te leggen."
"Er is simpelweg geen personeel of te weinig tijd om deze soms noodzakelijke veranderingen goed door te kunnen voeren. Meer ondersteuning vanuit het ministerie of de inspectie zou hier een uitkomst voor kunnen zijn."
Carrièreplatform NUwerk heeft een samenwerking met diverse vacaturesites. Bekijk hier alle actuele vacatures.
Oproep
- Werk jij in de zorg en merk je iets van de toenemende werkdruk? Zo ja, deel jouw ervaringen hieronder in de NUjij-reacties.
NUjij: Uitgelichte reacties