Hoogleraar onderzocht Utrechtse criminelen: Gooi veelplegers in de cel, ze lachen om taakstraf

Dat concludeert de Utrechtse oud-hoogleraar jeugdrechtspleging Ido Weijers op grond van jarenlang onderzoek. Hij bestudeerde de afgelopen tien jaar 81 Utrechtse veelplegers. Deze groep maakte zich schuldig aan diefstallen, inbraken, vernielingen en mishandeling. ,,Veel mensen hebben bij veelplegers het beeld van een heroïnejunk’’, zegt Weijers. ,,De laatste jaren is er echter veel aandacht gekomen voor de niet-verslaafde veelpleger. Dat zijn veelal jongeren die zijn uitgevallen op school en daarna op straat zwerven. Die maken zich meestal niet alleen schuldig aan diefstal en autokraken, maar ook aan mishandeling en talloze verkeersdelicten. Ze laten zich graag in een opvallende auto zien, maar ze krijgen ook voortdurend verkeersboetes. Het zijn eigenlijk klassieke klunzen.’’

Keer op keer komen de criminelen in aanraking met justitie. Maar de huidige aanpak door het OM en de rechter kan beter, betoogt Weijers. ,,Deze jongeren lachen om een taakstraf, ze komen soms niet eens opdagen. Boetes betalen ze niet en een voorwaardelijke celstraf maakt geen indruk. Het enige wat enigszins helpt, is stevig straffen. Dus onvoorwaardelijke celstraffen. Zo maak je ze moe, en is de kans het grootst dat ze tot inkeer komen.’’

Hoe ouder de veelplegers worden, hoe meer geneigd ze zijn hun leven te beteren. ,,Net als ieder ander willen zij op een gegeven moment gewoon huisje-boompje-beestje. De groep die tot inkeer is gekomen, moet je juist helpen. Voor hen werkt een lange celstraf juist demotiverend. Je moet als rechter of officier van justitie heel goed weten wie je voor je hebt.’’

Het Openbaar Ministerie wil nog niet op de aanbevelingen van Weijers reageren. ,,We zijn ze nog aan het bestuderen en komen later met een reactie’’, aldus een woordvoerder.