Dat racisme bestaat is niet maar een mening

Vorige week zag heel Nederland hoe vreedzame anti-Zwarte Piet-demonstranten racistisch bejegend en fysiek aangevallen werden. Sommige politici spraken zich daarover uit maar er werd niet unaniem stelling genomen tegen het racistisch geweld. Het bestaan van racisme in Nederland wordt helaas nog steeds gezien als een mening in plaats van objectieve realiteit.

De demonstranten stonden bewegingsloos en vastberaden tegenover een woeste menigte ‘kinderbeschermers’ die leuzen als ‘hoer van de zwarten’ riepen. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vond dat demonstraties tijdens de intocht maar verboden moesten worden. Logisch, als je op straat door een dief beroofd wordt, ligt het uiteraard aan het feit dat jij niet binnen bent gebleven.

In Nederland vindt men het moeilijk om het racisme-beestje bij de naam te noemen. Ondanks de talloze onderzoeken die racisme op de werkvloer, in het onderwijs en in het dagelijks leven aantonen. Vaak worden degenen die racisme bestrijden als onaangenamer ervaren dan het fenomeen zelf.

Ik moet denken aan de ‘deskundigen’ die in NRC beweerden dat het roepen van termen als ‘vuile neger’ geen racisme maar ‘pestgedrag’ is. Hoogleraar sociale psychologie Kees van den Bos noemde nota bene weblog GeenStijl, dat grossiert in racistische en seksistische artikelen, als voorbeeld om zijn punt kracht bij te zetten.

Recent ontstond er ook ophef over een interview dat ik voor NRC met Sylvana Simons deed. De insteek was, vanwege de documentaire over haar, meer persoonlijk dan politiek. Dan sneuvelen politieke vragen die eerder gesteld en beantwoord zijn.

Lees het interview met Sylvana Simons: ‘Ik ben wel echt een arrogante betweter’

Diversiteit betekent niet alleen andere gezichten, maar ook andere interviews. Maar sommigen op de redactie hadden moeite met mij als interviewer, schreef de ombudsman. Omdat ik Simons ken en we uitgesproken anti-racisme zijn. Want tegen discriminatie op basis van huidskleur zijn, maakt je als zwart persoon natuurlijk bevooroordeeld – als je tenminste denkt dat racisme een mening is.

Vaak worden zij die racisme bestrijden als onaangenamer ervaren dan racisme zelf

Het liefst zou ik ook ontkennen dat racisme bestaat, maar dat gaat minder makkelijk als je niet wit bent. Vorig weekend besloot ik mijn steun aan anti-Zwarte Piet-demonstranten te betuigen door bij een demonstratie in Amstelveen aanwezig te zijn. Toen ik op Facebook een live-registratie plaatste, ontving ik bijna 8.000 reacties, waarvan de meeste doodsbedreigingen en racistische en seksistische beledigingen waren.

De haatberichten kwamen niet van schreeuwende hooligans maar van ogenschijnlijk keurige Nederlanders die vrolijk met gezin op de foto stonden. De reacties varieerden van het welbekende ‘ga terug naar je eigen land’ tot aan ‘zwartjoekel’, ‘ooit word je door de verkeerde op straat in je kont geneukt’ en ‘AK-47 erover heen jagen’.

Ik ontving via sociale media ook steunbetuigingen en verbaasde reacties op het racisme in mijn comments. Met tegenzin geef ik toe dat de virulente haat mij enkele slapeloze nachten bezorgde, maar het verbaasde me niet. Ik weet dat er anno 2018 mensen zijn die expliciet racistisch zijn. Als persoon van kleur word je daar dagelijks aan herinnerd.

Zolang media, politieke leiders en medeburgers het bestaan van racisme ontkennen en er niet onherroepelijk stelling tegen nemen, legitimeren zij het racistisch geweld dat mij en miljoenen anderen ten deel valt.

Ik hoop dat iedereen die zich uitspreekt tegen racisme – ondanks de weerstand – daarmee doorgaat. Zoals de Amerikaanse schrijver Zora Neale Hurston het metaforisch stelde: „Als je zwijgt over je pijn, zullen ze je vermoorden en zeggen dat je ervan genoot.” Of wordt er – terwijl je met eieren en racistische leuzen bestookt wordt – beweerd dat jouw pijn überhaupt niet bestaat.