Analyse -

Macron heeft niet gekozen voor toegevingen maar voor harde repressie

"Waar Macron lijkt op in te zetten zijn magere, haast symbolische toegevingen gecombineerd met keiharde repressie."

woensdag 12 december 2018 16:10
Spread the love

Sinds het begin van de opstand van de gele hesjes had Macron zich in een tergend stilzwijgen gehuld, maar maandagavond was het dan zo ver: de natie zou toegesproken worden. Klokslag om acht uur zaten alle Fransen voor de schermen gekluisterd. Ja, alle Fransen, of toch echt bijna alle Fransen. Want de toespraak van Macron had meer kijkers dan de laatste wereldbekerfinale die de Fransen speelden. Het zegt iets over hoe groot en wijd gedragen deze crisis is.

De vraag blijft of Macron dat zelf wel beseft. Dertien minuten lang sprak hij de Fransen toe. Betrekkelijk weinig. En van die dertien minuten was ruim de helft volgestouwd met een nogal gezwollen retoriek.

Macron probeerde uit te leggen dat hij het lijden van de Fransen begreep, dat sommige van zijn maatregelen mensen onterecht hard getroffen hadden en dat hij misschien niet altijd op een correcte manier gecommuniceerd had. Hij portetteerde zichzelf als de eerste dienaar van het Franse volk wiens soevereiniteit hij erkende door te benadrukken dat zijn legitimiteit van het volk komt.

Dat is een knieval. Maar het is een knieval die niet overtuigend overkomt. De toon van Macron klonk geacteerd en ingestudeerd, zijn houding was houterig en een van welig bladgoud voorzien decor draagt er ook niet toe bij om mensen te overtuigen dat je hun sociale zorgen begrijpt. Nog tijdens de uitzending zelf gingen de eerste grappen over de toespraak viraal op sociale media.

Schijntoegevingen

Maar het was niet louter retoriek en acteerwerk. Er werden ook concrete maatregelen aangekondigd die per 1 januari 2019 ingaan. De belangrijkste ervan is de verhoging van het minimumloon met honderd euro per maand. Je kan dat een sociale overwinning noemen. Maar ze is wel veel minder groot dan ze op het eerste zicht lijkt.




De minimumlonen gingen sowieso verhoogd worden door middel van activiteitenpremies. In april 2019 stond een verhoging gepland van 30 euro, in oktober 2020 en oktober 2021 komt daar nog eens 20 euro bij. Het Elysée heeft bevestigd dat het optrekken van de minimumlonen deze activiteitspremies reeds bevatten. Een aangekondigde maatregel wordt dus gewoon vroeger doorgevoerd en er wordt nog dertig euro bovenop gelegd. Het zou dus juister zijn om te zeggen dat minimumlonen verhoogd worden met dertig euro.

En de andere aangekondigde maatregelen? Ouderen die een inkomen hebben dat onder tweeduizend euro per maand ligt, zullen niet de geplande belastingverhoging op hun bord krijgen. Ook overuren worden niet meer belast en een eindejaarsbonus kan voortaan belastingsvrij uitbetaald worden door de werkgever.

Bij deze maatregelen zijn best wat opmerkingen te plaatsen. Een geplande belastingverhoging niet laten doorgaan betekent bijvoorbeeld niet dat de huidige levensconditie van ouderen verbetert. Daarnaast gaat er geen enkel herverdelingseffect uit van het niet langer belasten van bonussen of overuren.

Al bij al is het dus erg weinig. Hoogstens een aarzelend begin richting toegevingen. Echt gemeend lijkt het bovendien niet. Op nagenoeg hetzelfde moment waarop Macron zijn toespraak hield, werd in de Franse senaat een versoepeling van de “exit tax” goedgekeurd. De tax die in 2011 door Sarkozy werd in het leven geroepen, liet toe om verrichtingen uitgevoerd door in het buitenland gedomicileerde Fransen met dertig procent te belasten. Onder Macron wordt dat nu dus teruggeschroefd. De beslissing hiertoe was al in juli genomen, maar de stemming vond dus plaats op de avond dat Macron de natie toesprak.

Lopend vuurtje

In de toespraak maandagavond werd ook heel wat niet gezegd. Zo bleef Macron muisstil over het bijzonder harde en repressieve optreden van de politie de voorbije weken. Na de manifestaties van één december doken verscheidene filmpjes op waarop te zien was hoe de oproerpolitie op de grond liggende betogers met knuppels bewerkte. Ook scholieren die zich vorige week en masse bij de sociale protestbeweging voegden kregen er hard van langs. De beelden van de scholieren die urenlang geknield en met de handen op het hoofd moesten zitten terwijl ze bewaakt werden door de politie gingen het land rond als een lopend vuurtje en werden het symbool van de harde politierepressie.




Die repressie begint trouwens zijn tol te eisen. Tijdens de protesten van afgelopen maand viel één dode. Een tachtigjarige vrouw in Marseille kreeg een traangasgranaat tegen het gezicht terwijl ze de luiken van haar raam wou dichtdoen om het gas buiten te houden. Volgens getuigen werd er bewust op haar gemikt.

De voorbije weken vielen er ook veel gewonden door het massale gebruik van GLI-F4 granaten. Dit zijn granaten die een 25 gram TNT en traangas bevatten. De kracht van de explosie is van die aard dat er ledematen door afgerukt worden en de partikels van de granaat zich in het vlees van de slachtoffers drukken. Daarnaast veroorzaakt de knal blijvende gehoorschade. Van drie actievoerders werd de hand afgerukt tijdens de laatste weken en er vielen ook tientallen zwaargewonden door het gebruik van GLI-F4. Frankrijk is het enige land in Europa waar de politie gebruik maakt van dit wapen.



Wonden aangericht door flash balls en GLI-F4 granaten

Een ander gehaat wapen dat de Franse politie inzet tegen de manifestaten is de LBD-40 of flashball, een rubberen kogel ter grootte van een pingpongbal die afgeschoten wordt uit een speciaal daartoe bestemd wapen. De kracht achter zo’n flashball is enorm. Tot op veertig meter kan de impact grote bloeduitstortingen veroorzaken. Normaal gezien mag er met de flashball niet op het hoofd gemikt worden, maar daar lapt de Franse politie de laars aan. Minstens vier personen verloren daardoor een oog waaronder een vijftienjarige scholier en een studente van twintig jaar. Anderen weten hun kaak, neus of tanden verbrijzeld door de impact van het projectiel.

Duizend bommen en granaten

De vierde act van de gele hesjes die op acht december plaatsvond, was een ware hoogmis van de repressie. In de stations en langs de snelwegen werden grote controles opgezet, alle materiaal dat kon gebruikt worden om zich te beschermen tijdens betogingen – denk aan duikbrillen, helmen of sjaals – werd in beslag genomen. Dat materiaal is geen overbodige luxe als je weet dat tijdens het weekend van 1 december in Parijs 7.940 traangasgranaten, 339 GLI-FI4 granaten, 800 stungranaten en 776 flashballs werden afgeschoten.

Op 8 december vielen 1.052 gewonden. Maar liefts 1082 personen werden aangehouden in Parijs en 1.723 over gans Frankrijk. Daarbovenop werden 1.380 ‘onder toezicht’ geplaatst, wat neerkomt op een vorm van preventieve aanhouding. De politie had er de achtste december voor gekozen om zich in kleine mobiele eenheden van agenten in burger over het hele centrum van de hoofdstad te verspreiden waardoor er makkelijker aanhoudingen konden verricht worden en de verschillende groepen actievoerders zich moeilijker konden aaneensluiten. Iets wat zich uiteindelijk tegen de politie keerde: er ontstonden op verschillende plaatsen kleinere en meer verspreide rellen waardoor de materiële schade zelfs groter was dan op de eerste december. Ook de opkomst was op 8 december de hoogste van alle voorbije actiedagen.

Veiligheidsregime

Waar Macron ook niet op inging waren de verzuchtingen van de scholieren en studenten. Zij verzetten zich onder meer tegen een gewijzigd inschrijvingssysteem voor het hoger onderwijs en het optrekken van de inschrijvingsgelden voor buitenlandse studenten. Gisteren (11/12) werd een nationale actiedag van studenten georganiseerd en werden nog steeds tientallen scholen en universiteiten geblokkeerd. Dat was dus een dag na de toespraak van Macron, wat meteen ook aangeeft hoe weinig impact die toespraak had.

De rust is dus nog absoluut niet weergekeerd in Frankrijk. Maar het is erg moeilijk in te schatten wat er nu staat te gebeuren. Waar Macron lijkt op in te zetten zijn magere, haast symbolische toegevingen gecombineerd met keiharde repressie. Tegelijk gokt hij op het langzaam uitdoven van de beweging.

Het is nu in de eerste plaats uitkijken naar wat komend weekend zal brengen. Er is een vijfde actiedag gepland maar na de vele gewonden, aanhoudingen en wekenlange blokkades op Franse rotondes, is de kans reëel dat de vermoeidheid het nu even zal winnen van de woede bij de gele hesjes. Bovendien kan en zal de Franse staat de recente schietpartij in Strasbourg aanwenden om een verscherpt veiligheidsregime in te richten dat ook zijn weerslag zal hebben op de manifestanten.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!