President van Rusland Vladimir Poetin © ANP

Topambtenaren Defensie: Navo kan niet op tegen Rusland

De Navo kan op dit moment niet opboksen tegen een Russische militaire aanval. Het bondgenootschap heeft een groot vermogen, maar de besluitvorming is – zowel politiek als militair – traag, de Navo-landen kunnen geen langdurige grootschalige oorlog aan en de VS heeft het leeuwendeel van de militaire capaciteit. En dat zit vast aan de andere kant van de Atlantische Oceaan.

Hanneke Keultjes 12-12-18, 15:28

Over het algemeen is Poetin een gematigd leider. Je weet niet wat daar achteraan gaat komen
Generaal Onno Eichelsheim

Dat stelden topambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken en Defensie vanmiddag tijdens een briefing voor Kamerleden. Generaal Onno Eichelsheim, de directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD), sprak van een ‘best zorgelijk beeld’. ,,Een nieuwe wapenwedloop is gedeeltelijk al begonnen.’’

Volgens Eichelsheim zijn de Russische militaire capaciteiten de laatste jaren enorm verbeterd en gaat de besluitvorming in het land razendsnel. Binnen een week kunnen 2000 militairen zijn verplaatst. ,,Rusland heeft de capaciteit voor een conflict, maar het ontbreekt op dit moment aan de intentie.’’ Dat kan volgens Eichelsheim veranderen, bijvoorbeeld als de macht van president Vladimir Poetin naar een nieuwe leider overgaat. ,,Over het algemeen is Poetin een gematigd leider. Je weet niet wat daar achteraan gaat komen.’’

Andere wereldbeelden

We zijn niet in staat snel en adequaat te reageren op Russische escalatie
Admiraal Rob Bauer

Zeker is dat Rusland en de Europese Unie in volstrekt andere wereldbeelden denken, benadrukt directeur-generaal politieke zaken André Haspels van het ministerie van Buitenlandse Zaken. ,,De Russische Federatie denkt in invloedssferen, de EU meer in zelfbeschikkingsrecht van landen. Die twee beelden zijn heel moeilijk met elkaar te vermengen.’’

Het beleid van Rusland is gericht op ‘ondermijning en verzwakking van Europa’, zegt Haspels. ,,Ze proberen landen van de EU uit elkaar te spelen.’’ Ook de solidariteit binnen de Navo probeert het land te ondergraven, stelt Eichelsheim. ,,Ze proberen de Navo-cohesie af te breken. En idealiter het doorsnijden van de transatlantische band. Voor de Russen is de VS het cement van de Navo.’’

Als geheel, alle 29 lidstaten, doet de Navo niet onder voor Rusland, zegt admiraal Rob Bauer, de commandant der strijdkrachten. ,,Maar we zijn niet in staat snel en adequaat te reageren op Russische escalatie.’’ Het militair materieel is versnipperd, de landen hebben afzonderlijk al jaren geen grote conflicten uitgevochten en grote troepenverplaatsingen zijn door regels ‘problematisch’.

Tekorten

,,Wij hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in precisie, denk aan wapensystemen, de Russen hebben geïnvesteerd in slagkracht’’, aldus Bauer. Het gevolg is dat de Navo-landen maar ‘een geringe adem’ hebben, waardoor langdurige oorlogen onmogelijk zijn. ,,Dan gaat het om munitie, brandstof, medische voorwaarden en ondersteuning’’, zo somde de commandant der strijdkrachten op.

Die tekortkomingen zijn volgens Bauer op te lossen als alle Navo-landen zich houden aan de zogeheten tweeprocentsnorm en 2 procent van hun bruto binnenlands product in defensie steken. Het kabinet komt vóór het kerstreces met een ‘realistisch plan’ om dat te bereiken.

Kamerleden stelden dat zij doordrongen zijn van de ernst van de Russische dreiging. Volgens D66-Kamerlid Salima Belhaj onderstreept het de noodzaak voor verdere Europese defensiesamenwerking. GroenLinks-Kamerlid Isabelle Diks – ‘ik ben nog van leeftijd dat ik de Koude Oorlog heb meegemaakt’ – zei ‘het angstige vermoeden’ te hebben dat er een nieuwe Koude Oorlog op komst is. ,,Met militaire opbouw over en weer. Dat is oneindig. Kunnen we nog zeggen: dit pad moeten we niet opwillen?’’ Dat is volgens Eichelsheim geen optie. ,,Daar ontkom je niet aan.’’