Miljoenen mensen kiezen voor omstreden zorgpolis

Zo’n 2,3 miljoen Nederlanders kozen de afgelopen vier jaar voor een goedkope zorgverzekering. Uit cijfers van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), blijkt dat inmiddels ruim 13 procent van de verzekerden zo’n ‘budgetpolis’ heeft. Vier jaar geleden waren dat er nog 755.000. De polissen zijn omstreden omdat patiënten er niet in elk ziekenhuis mee terecht kunnen. Ze zijn in sommige ziekenhuizen onderverzekerd en moeten daar zo’n 20 procent zelf betalen.

In december mogen mensen overstappen naar een andere zorgverzekeraar. Naar verwachting stappen nog meer mensen over op een budgetpolis omdat de zorgpremie in januari stijgt met 8 tot 10 euro per maand.

Zelf betalen

Er zijn dit jaar dertien polissen met ‘beperkende voorwaarden’ voor verzekerden, schreef toezichthouder NZa vorige maand in een rapport. Een van de goedkoopste polissen is Gewoon Zekur van Univé, voor 98,50 euro per maand. Die polis levert een probleem op voor patiënten in Lelystad. Onlangs ging daar het ziekenhuis failliet, onderdeel van de IJsselmeerziekenhuizen. Patiënten uit Flevoland worden geacht voortaan naar het St. Jansdal in Harderwijk of het Antonius in Sneek te gaan. Maar in deze ziekenhuizen wordt de zorg voor mensen met een budgetpolis niet volledig vergoed. Met het Flevoziekenhuis in Almere en het Isala in Zwolle (ook in die regio) is Univé nog in onderhandeling.

GroenLinks riep in 2016 via een motie in de Tweede Kamer tevergeefs op tot afschaffing van deze polissen. Aanleiding waren financiële problemen van patiënten bijvoorbeeld in het Westfriesgasthuis in Hoorn. Budgetpolishouders kwamen er na behandeling achter dat ze een deel zelf moesten betalen, tot wel tienduizenden euro’s. Het ziekenhuis hing, geschrokken, waarschuwingsborden op in de poliklinieken. Inmiddels waarschuwen alle verzekeraars en ziekenhuizen expliciet om dit soort misverstanden te voorkomen.

In 2016 pleitten ook kleine zorgverzekeraars voor het afschaffen van de budgetpolis. De NZa concludeerde in 2017 dat wel degelijk goede zorg wordt geleverd aan mensen met een budgetpolis, alleen op minder plekken in het land. Voor spoedeisende hulp kunnen patiënten overigens altijd overal terecht.

Deze maand onderhandelen ziekenhuizen met de grote zorgverzekeraars over hoeveel zorg volgend jaar wordt vergoed en voor wie. Eén uitkomst is bijvoorbeeld dat verzekeraar Zilveren Kruis het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen en het ZorgSaam Ziekenhuis in Terneuzen uit de budgetpolis heeft gezet. Oftewel, duizenden Drentse en Zeeuwse patiënten met een budgetpolis van Zilveren Kruis kunnen er per januari niet meer terecht. Zo dwingt de verzekeraar ziekenhuizen goedkoper te werken.

Politiek compromis

Over de budgetpolis zijn regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het niet eens. CDA en CU wilden de polis afschaffen, VVD en D66 niet. Tijdens de kabinetsformatie bereikten ze een compromis waardoor het minder aantrekkelijk zou worden voor verzekeraars om budgetpolissen aan te bieden. Zorgverzekeraars doen dat om ziekenhuizen onder druk te kunnen zetten (door er geen zorg in te kopen) en om klanten te trekken die weinig zorg gebruiken, zoals studenten. Dat is goedkoper.

Maar armere klanten kiezen er vaak ook voor. In het regeerakkoord sprak de coalitie af om verzekeraars met relatief ‘dure’ klanten, ouderen bijvoorbeeld, een hogere vergoeding te geven (risico-verevening). Het belang wordt zo kleiner voor de verzekeraar om een ‘goedkope’ populatie aan zich te binden.

Het kabinet sprak de verwachting uit dat de budgetpolis op termijn vanzelf zou verdwijnen. Maar nu blijkt dat juist steeds meer mensen een budgetpolis hebben. Een woordvoerder van de Consumentenbond zegt niet tégen de budgetpolis te zijn, maar: „Het is wel oppassen geblazen.” De Patiëntenfederatie (170 patiëntenorganisaties) waarschuwt voor de polissen. „Je moet alleen een budgetpolis nemen als je je ten volle bewust bent van de risico’s en je geld achter de hand houdt voor het geval het toch misgaat”, zegt een woordvoerder.

Lees ook: vier jaar geleden meldde NRC al dat de budgetpolis voor financiële problemen kon zorgen.

Correctie (12 december 2018): In een eerdere versie stond dat de polis ‘Gewoon Zekur’ van VGZ is. Dat klopt niet: hij is van Univé.