11,5 miljoen Nederlanders maken gebruik van WhatsApp, waarvan 8,3 miljoen dagelijks. Van de jongeren van vijftien tot negentien jaar, gebruikt 97 procent de app om te communiceren. Niet alleen jongeren, ook mensen van 40 tot 64 jaar, zijn grootgebruikers; 86 procent bezit de app.
WhatsApp houdt mensen op de hoogte
Juist doordat zo veel mensen de app gebruiken, wordt het volgens mediapsycholoog Misch Coster moeilijk om te minderen of te stoppen.
"De app is niet alleen een makkelijke manier om van alles op de hoogte te blijven, mensen zijn ook bang van alles te missen. Begrijpelijk, want WhatsApp is een standaard communicatiemiddel geworden voor dagelijkse dingen, waardoor je ook echt informatie mist."
Maar dat de blauwe vinkjes ook echt wel wat met mensen doen, ziet Coster ook: "Als je een bericht hebt gestuurd en geen reactie krijgt, terwijl je ziet dat het wel is afgeleverd én gelezen, voelt dat al snel als een afwijzing. Terwijl de ander het misschien gewoon even druk heeft of over een antwoord wil nadenken. Er zijn allerlei redenen om niet meteen te antwoorden, toch voelen we ons al snel genegeerd of denken we dat we niet belangrijk genoeg zijn. Zo gaat het een heel eigen leven leiden."
Volgens Rens van der Vorst, hoofd IT innovatie bij Fontys Hogescholen, zelfbenoemd techfilosoof en auteur van het boek Appen is het nieuwe roken, is appen een verslaving. Zoals mensen nu tig keer per dag hun smartphone checken, paften we in de jaren zeventig de ene na de andere sigaret weg, zegt hij. "Dat vonden we toen heel normaal, maar als je erop terugkijkt, was het natuurlijk heel absurd."
Van der Vorst zat dagelijks wel 2,5 uur op zijn telefoon 'te pielen', waarvan een groot deel van de tijd op WhatsApp. "Ik wilde altijd snel reageren en vooral de grappigste en gevatste zijn. Het kostte me te veel tijd en aandacht. Gewoon 1,5 uur geconcentreerd voetbal kijken zonder de hele tijd te appen, dat lukte me niet meer. En het gekke was dat ik me daarna helemaal niet fijn voelde: ik baalde dat ik niet meer aandacht voor de wedstrijd had gehad."
Appen en roken zijn een verslaving
Volgens Van der Vorst zijn er veel lessen te trekken uit het roken om ons telefoongebruik in de hand te houden. Oké, geeft hij toe, van WhatsApp ga je niet dood – tenzij je wordt aangereden door een appende bestuurder – maar voor veel andere aspecten gaat de vergelijking volgens hem wel op.
De tabaksindustrie, maar ook appbouwers hebben volgens Van der Vorst een vooropgezet plan om ons verslaafd te maken. Techbedrijven gebruiken allerlei marketingtrucs om te zorgen dat we tientallen, soms wel honderden keren per dag naar onze telefoon grijpen. Dus, concludeert hij: "Net als bij roken zijn de gebruikers de slachtoffers. We zijn verslaafd gemaakt."
We zijn verslaafd gemaakt
Hij ziet meer parallellen: net zoals het ergerlijk is om in de rook van een ander te zitten, noemt hij het ook bloedirritant om midden in een gesprek de blik van je gesprekspartner te zien afdwalen naar een oplichtend scherm, om vervolgens doodleuk een appje dat 'echt niet kan wachten' terug te tikken.
Mayke Calis, auteur van Socialbesitas, denkt dat mensen op den duur vanzelf gaan minderen met het gebruiken van WhatsApp. "We zitten in een tijd waarin we zo navelstaarderig bezig zijn en zo druk zijn met onszelf en met onze telefoon. We staan continue aan. Ik denk dat mensen steeds meer behoefte krijgen aan rust. Dat ze weer meer om zich heen willen kijken, willen leven in het hier en nu."
Ze stelt dat wifivrij de nieuwe luxe is. "Het is een verademing om even niet op je scherm te kijken."
Zo 'kick je af' van een WhatsApp verslaving
- Zet meldingen op stil, of in elk geval die van de groepsgesprekken. De blauwe vinkjes kunnen ook uit (zie instellingen, Privacy, Leesbewijzen)
- Kies een vast moment van de dag om groepsberichten te lezen en eventueel te beantwoorden
- Ga de confrontatie met jezelf aan met een app die bijhoudt hou lang je op de telefoon zit, zoals Moment (gratis)
- Leg je telefoon aan de andere kant van de kamer, zodat je er niet steeds gedachteloos naar kunt grijpen
- Maak van de slaapkamer een wifivrijezone en laat je telefoon ’s nachts achter in de woonkamer
Praat mee
- Ben jij verslaafd aan WhatsApp? Praat mee over het onderwerp door een reactie achter te laten onder dit bericht.
NUjij: Uitgelichte reacties