Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Buitenland

Belgische regering gaat verder zonder N-VA

De patstelling over het VN-Migratiepact, dat premier Charles Michel maandag gaat goedkeuren in het Marokkaanse Marrakesh, is de Belgische regering fataal geworden.

De Belgische premier Charles Michel tijdens een kabinetsvergadering over het VN-migratiepact.
De Belgische premier Charles Michel tijdens een kabinetsvergadering over het VN-migratiepact. Foto EPA / Stephanie Lecocq

De al surrealistische politieke situatie in België heeft zaterdagavond een nieuw dieptepunt bereikt: de regering-Michel, met nog vijf maanden en iets meer dan twee weken te gaan tot de verkiezingen, gaat voort zonder de rechts-conservatieve coalitiepartner N-VA. N-VA-ministers zullen vervangen worden door twee staatssecretarissen. Premier Charles Michel gaat door met een minderheidsregering. Hij legt daarvoor de verantwoordelijkheid bij de N-VA, de N-VA bij de drie andere partijen.

De N-VA stapt niet uit de coalitie, zei partijvoorzitter Bart De Wever zaterdag op een persconferentie na afloop van een speciaal ingelaste ministerraad, die de rechts-conservatieve partij vroegtijdig verliet. Maar zodra premier Michel voor de conferentie op maandag naar Marrakesh gaat, ontslaat hij daarmee volgens De Wever automatisch de N-VA uit de regering – en betekent dat dus het einde ervan.

Michel verklaarde daarop iets later dat hij zondag zoals eerder gepland naar Marrakesh afreist en dat zijn regering dus zonder de N-VA verder gaat. Die partij heeft ervoor gekozen “de coalitie te verlaten”, aldus de premier. Na een week geruzie over en weer is daarmee duidelijk dat de ‘Zweedse coalitie’, zoals de partners hun regering hadden gedoopt, niet langer bestaat. N-VA vertegenwoordigde 33 van de 83 zetels in de regering, en had drie ministers en twee staatssecretarissen.

Lees ook: Belgische regering lijkt dood, maar wie trekt de stekker eruit?

Politieke crisis

Het VN-Migratiepact domineert sinds een week de Belgische politiek. N-VA ging in eerste instantie akkoord met het pact. Premier Michel had de Verenigde Naties dan ook beloofd het goed te keuren. Met dat doel voor ogen zou hij naar Marrakesh gaan om het pact te ondersteunen en op 19 december namens België voor het pact stemmen in New York. Maar nadat in andere Europese landen ophef over het pact ontstond, keerde het standpunt van de partij: N-VA wilde toch niet meedoen. Deze week kwam de kwestie tot een kookpunt: een premier die namens de regering naar Marrakesh ging, wilde de N-VA niet langer steunen.

Donderdag kwam premier Charles Michel naar het parlement. Daar probeerde hij buiten de coalitie om een meerderheid te vinden om volgende week het pact te bekrachtigen. Die meerderheid kreeg hij na een lang debat, maar de Kamer verplichtte hem ook om het pact expliciet met de regering goed te keuren. Een speech van Michel, waarin hij onduidelijk bleef over de hoedanigheid waarin hij zou afreizen – namens het parlement, of namens de regering – werd op die manier afgestraft. De bal lag weer bij de coalitie.

Michel mocht wel gaan, zei de N-VA daarop uiteindelijk op zaterdag, maar moest zich in New York onthouden van stemmen. Dat weigerde hij volgens de N-VA tijdens de ministerraad. Daarop verliet de N-VA de vergadering. Zijn partij kan “niet akkoord gaan” met het pact, herhaalde De Wever na afloop. “De andere partijen hebben gesteld dat ons akkoord niet nodig is en dat de premier in Marrakesh het land kan binden zonder onze instemming. Daar zijn wij het niet mee eens.”

Schuld afschuiven

In de hoop het beeld van een onverantwoordelijke partij tegen te spreken, weigerden zowel N-VA als de andere coalitiepartijen de hele week de stekker uit de regering te trekken, en zo de schuld voor het vallen van de regering te krijgen. Dat politieke spelletje zetten De Wever en Michel zaterdagavond voort. Nu er geen consensus bereikt is binnen de regering, is aan Michel de keus, zei De Wever. “Deze regering bestaat nog, maar vanaf het moment dat de premier vertrekt niet meer. Als hij dat doet, ontslaat hij ons de facto uit de regering. Het is spijtig dat men weigert ons de ruimte te geven tot een vergelijk te komen.” N-VA is uit de regering geduwd, aldus De Wever.

Michel maakte even later op zijn persconferentie nog eens duidelijk dat de N-VA vanaf het begin betrokken was bij discussies over het VN-Migratiepact, en daar destijds geen bezwaar tegen had. De tweederde meerderheid die hij in het parlement kreeg om het pact te steunen, is wat Michel betreft voldoende, en dus reist hij zondag in naam van de regering naar Marrakesh. Dat zijn regering zonder N-VA verder gaat, is wat hem betreft een keuze van die partij: “Ik stel vast dat de N-VA weggelopen is van de regeringstafel en neem akte van hun duidelijke positie. Ik wil de N-VA bedanken voor de steun de afgelopen jaar.”

Daarmee was de politieke verwarring zaterdagavond in België compleet: heeft de N-VA nu ontslag genomen, of zijn ze ontslagen?, vroegen commentatoren bij het VRT Journaal zich openlijk af. Zo eindigt de dagenlange regeringscrisis met een semantische discussie.