Als het niet bindend is, waarom sluit je dan een Pact?

Pam

Dus jij beweert dat het Pact van Marrakesh niet-bindend is en dat emigranten er geen enkele juridische status aan kunnen ontlenen?

"Precies."

Maar waarom sluit je dan een Pact? Als het toch niet-bindend is, kun je het net zo goed niet sluiten.

"Een Pact is een pact en geen wet. Het is meer een vage overeenkomst. Uiteindelijk hoef je je er niet aan te houden. Denk aan het Molotov-Ribbentroppact uit 1939, waarin de Sovjet-Unie en Duitsland besloten Polen te verdelen en elkaar niet aan te vallen. Daarmee heeft Hitler ook zijn gat afgeveegd en daar kraaide toen geen politicus naar."

O ja? Ik dacht dat Engeland toen aan Duitsland de oorlog heeft verklaard. Maar jij vindt dus dat Hitler in zijn recht stond.

"Zuiver juridisch wel, want een pact is meer iets voor de bühne, net als die oorlogsverklaring. Engeland is pas echt gaan vechten toen het zelf werd aangevallen."

Met dat Pact van Marrakesh kunnen wij dus ook onze gat afvegen.

"Dat zeg je natuurlijk nooit hardop, maar daar komt het wel op neer."

Maar als een emigrant er toch geen beroep op kan doen, waarom moest er dan een inlegvelletje bij?

"Om te benadrukken dat het Pact niet-bindend is. Dat zo'n emigrant niet naar een rechter kan stappen."

Lijkt me totaal overbodig. Als je een auto koopt, krijg je er toch ook geen inlegvelletje bij met de tekst: 'Deze auto kan niet varen.' Niemand loopt naar de rechter omdat zijn auto is gezonken toen hij er mee over water probeerde te rijden.

"Het is vooral een manier om Afrikaanse landen te kunnen aanspreken, zodat zij niet massa's emigranten op ons afsturen."

Maar het is toch niet-bindend? Ik bedoel: als het niet-bindend is voor ons, dan is het op basis van wederkerigheid toch ook niet-bindend voor hen. Dat lijkt mij meer dan redelijk.

"Wat is redelijk in dit verband? We moeten met ze in gesprek blijven, we moeten duidelijk maken dat wij al die mensen die naar ons toe willen, niet kunnen opnemen."

Maar als Hitler zich er niet aan hoeft te houden, dan hoeven zij dat toch ook niet? Eigenlijk zou het mooi zijn als je de voornemens in zo'n Pact bij de rechter zou kunnen afdwingen.

"Dat kan dus niet."

O, nee! Dat kan niet, dat was ik even vergeten. Maar je zou er natuurlijk wel een inlegvelletje bij kunnen doen.

"Zeg wat doe jij vanavond?"

Zullen wij naar The Lion King gaan? Dat schijnt een leuke kerstfilm te zijn.

Max Pam

Brill

'Diplomatie is de kunst om ­tegen mensen te zeggen dat ze naar de hel kunnen lopen en wel op zo'n manier dat ze vragen om een route­beschrijving,' zei Winston Churchill. Fijne uitspraak, die onmiskenbaar stamt uit een verleden waarin het internationale verkeer veel meer draaide om macht en belang.

Want je kunt natuurlijk een vertegenwoordiger van een ander land alleen maar dreigen met een gang naar de hel als je het vermogen en de wil hebt om de daad bij het woord te voegen. En je kunt alleen verwachten dat de tegenpartij beleefd ja knikt als deze er duidelijk belang bij heeft om eieren voor zijn geld te kiezen.

In de huidige internationale constellatie zijn de verhoudingen vaak complexer. Of zouden veel hedendaagse diplomaten de kunst van hun vak niet meer goed verstaan? Hoewel diplomatieke beraadslagingen frequenter en intensiever zijn dan ooit, lijkt het wel of het steeds moeilijker wordt om over iets substantieels heuse overeenstemming te bereiken.

Er is inmiddels een lange reeks van (hoofd)steden die synoniem zijn geworden met akkoorden en verdragen die ooit een stralende toekomst beloofden, maar ineffectief zijn gebleken of aan een zijden draadje hangen. De Oslo-akkoorden, die ten grondslag lagen aan het volledig in de versukkeling geraakte Israëlisch-Palestijnse vredesproces.

Het Verdrag van Dublin, dat de asielzoekersstroom in Europa ordelijk had moeten regelen. Het Broeikasprotocol van Kyoto, dat al was ver­ouderd toen het in werking trad. Het gestokte Akkoord van Minsk, over vrede in Oekraïne. Het Klimaatakkoord van Parijs, dat door het uittreden van de VS en de snellere opwarming van de aarde, behoorlijk aan betekenis heeft verloren.

En nu komt er dus nog het Pact van Marrakesh bij. Er is ruim twee jaar over onderhandeld, maar de overeenkomst heeft op voorhand zeer beperkte waarde, doordat de VS, Israël en de meeste Oost-Europese landen zijn afgehaakt.

Nederland ondertekent onder het beding dat het om een niet-bindende resolutie gaat en voor de zekerheid wordt er nog een 'standpunt-verklaring' van die strekking aan toegevoegd. Wat is dan nog de betekenis van de hele exercitie?

Dan hebben we een instrument om emigratielanden 'aan te spreken', zegt staatssecretaris Harbers. Mooi, maar hebben die landen - en migranten in het algemeen - dan ook geen instrument om ons op allerlei plichten te wijzen?

Ik heb zo'n vermoeden dat Churchill - die Nederland nooit een toonbeeld van kranigheid vond - weinig lof zou hebben gehad voor dit bochtenwerk. Noch voor het eclatante amateurisme van de Vlaamse nationalisten. Maar sinds de Britten zichzelf zo amechtig onderuit hebben gehaald met hun brexitcapriolen, hoeven we ons hier niet snel te generen.

Paul Brill