De machtspositie van May is fragieler dan ooit

Nog altijd lijken tientallen Conservatieve parlementsleden niet van plan hun eigen premier bij deze cruciale stemming te steunen. May kan slechts rekenen op een meerderheid van 12 zetels.

Theresa May voert daarom strijd op twee fronten. Allereerst natuurlijk in het Britse Lagerhuis, dat de druk op de Britse regering flink opvoert. Via verschillende moties werd de regering gedwongen om juridisch advies over de brexitdeal openbaar te maken, iets waar May zich juist tegen bleef verzetten. Het maakte duidelijk dat Mays machtspositie fragieler is dan ooit. En dat een ferme nederlaag komende dinsdag weleens haar weg naar de uitgang kan betekenen. Aan de andere kant is ze alles behalve een opgever. 

En dus probeert May de politieke strijd ook indirect te winnen, via de publieke opinie. Ze is de afgelopen tijd veel het land in geweest, tot Noord-Ierland, Schotland en Wales aan toe, om haar deal vooral aan de Britten zelf te verkopen. Hoe meer Britten uiteindelijk haar deal steunen, des te meer haar politieke tegenstanders zullen inbinden. 

Peilingen

Alleen is daar tot nu toe nog nauwelijks iets van te zien. Slechts 26 procent van de Britten steunt May en haar deal, blijkt uit een peiling deze week. Daar zitten veel mensen bij die een beetje moe zijn van de discussie, en denken: dan maar deze deal.

Maar liefst 42 procent is uitgesproken tegen de deal van May.  In dat laatste percentage zitten zowel de overtuigde leavers, die stoïcijns iedere concessie aan Europa blijven afwijzen, als boze ‘remainers’, die geen enkele brexitdeal zullen steunen. Tegelijk heeft een derde van de Britten geen duidelijke mening, of zegt niet goed te weten wat het akkoord precies behelst.

Oftewel: ook in Groot-Brittannië zelf is de verdeeldheid nog altijd enorm.

Hugo Lucas (23), Lid van Our Future, our Choice.

Hugo Lucas ziet steeds meer kansen voor een nieuw referendum, nu het almaar aannemelijker lijkt dat het Britse parlement de brexitdeal van premier May gaat verwerpen.

“Je ziet aan peilingen dat steeds meer Britten gevoelig zijn voor een nieuw referendum. En ik vind het niet meer dan terecht dat we er nog een keer over mogen stemmen.

“Twee jaar geleden werd een referendum uitgeschreven zonder plan, niemand wist precies voor wat voor soort brexit je zou stemmen. Nu liggen er feiten op tafel, is er meer duidelijkheid.”

Lucas zet zich in voor Ofoc, Our Future, our Choice. Een nieuw opgerichte beweging van voornamelijk jonge Britten die willen dat er een tweede referendum komt. Hij vindt dat elke vorm van brexit er uiteindelijk voor zorgt dat Groot-Brittannië minder af is dan wanneer het in de EU blijft.

“Elke brexitdeal is een nederlaag. En helemaal geen deal is pas een echte ramp. Als dat de opties zijn die overblijven, vraag je in feite te kiezen tussen ofwel je vingers afhakken ofwel je hele arm.”

Hij vindt een nieuw referendum daarom ook absoluut geen verraad van de kiezer, die in 2016 met een meerderheid van 52 procent juist voor een vertrek uit de EU stemde.

“Nee. May sluit haar ogen voor de jongeren. Ze luisteren niet naar ons. Terwijl mijn generatie juist met alle negatieve gevolgen te maken krijgt.”

Jonathan Isaby (40), uitgever pro-brexitnieuwsbrief

Hij kan er niet over uit. Hoe heeft premier May zo haar ziel aan de duivel kunnen verkopen in Brussel?

Jonathan Isaby (40) is brexiteer van het eerste uur. Hij besloot daarom in de maanden na het referendum zijn eigen pro-brexitnieuwsbrief op te zetten, als tegenhanger van de, in zijn ogen, veel te veel anti-brexit-media in Groot-Brittannië. Inmiddels heeft zijn ‘BrexitCentral’-nieuwsbrief tienduizend lezers per dag. 

Isaby hoopt daarom dat het parlement volgende week de deal van May wegstemt. Die lijkt in de verste verte niet op wat de premier de kiezers heeft beloofd, vindt hij. “Ze liegt, als ze zegt dat de Britten weer alle zeggenschap krijgen over wetten en regels. Het Europees Hof van Justitie blijft een rol spelen in de toekomst en we kunnen voorlopig ook niet onze eigen handelsverdragen sluiten. Onacceptabel tegenover Britten die voor de brexit hebben gestemd.”

Angst voor de onzekerheid die volgt als de deal inderdaad niet door het Lagerhuis komt, heeft de voormalig BBC-journalist niet. Zonder brexitakkoord crashen de Britten zonder een enkele afspraak uit de EU.

“Maar het betekent ook dat we helemaal niet meer gebonden zijn aan de EU, dat is wat we willen. Zogenaamde experts voorspelden ook een crash na het referendum. Die bleef uit. Waarom zouden ze nu wel gelijk hebben? Het is alleen maar bangmakerij.”

Nigel Sheperd (62), advocaat familierecht

Voor Nigel Shepherd is het vooral zaak dat er duidelijkheid komt. De advocaat familierecht wil daarom het liefst dat May’s deal door het parlement komt. Het is misschien niet ideaal, zegt hij, het is op allerlei fronten een compromis. “Maar dan weet iedereen tenminste wel waar hij aan toe is.”

Shepherd voorziet namelijk grote chaos als er niet snel duidelijkheid komt. Niet in de laatste plaats in zijn eigen vakgebied. Hij handelt als advocaat veel scheidingen af. “Als een Brit en een Italiaan willen scheiden, is onduidelijk onder welk recht dat straks valt. Wat gebeurt er na maart 2019 als er geen deal is? Wat kan de Britse rechter dan zeggen over de toekomst van de kinderen? Wie krijgt er voorrang? Daarover is nog ontzettend veel onduidelijk.”

Daarnaast vreest hij dat een nieuw referendum de verdeeldheid in het land alleen maar verder zal aanwakkeren. “Ik kan me niet herinneren dat het land zo verdeeld is geweest. De brexit domineert alles: de politiek, het nieuws, ons bedrijfsleven. En het geeft alleen maar onzekerheid. Daar moeten we van af.” Met deze deal komt er hoe dan ook een transitieperiode na de brexit, waarin alles een kleine twee jaar hetzelfde blijft. Dat zorgt voor rust, vindt Shepherd.

“En dat geeft de tijd om ons op een ordentelijke manier voor te bereiden op wat er daarna komen gaat. Als er geen deal komt, zijn de gevolgen gigantisch.”

Lees ook: De strijd van May wordt steeds eenzamer

De Britse premier vindt nog minder Kamerleden aan haar kant. En er kwam goed nieuws voor brexit-tegenstanders.