De Tweede Kamer moet de evaluatie van de 'sleepwet’ grondig bespreken met minister Ollongren
Theorie en praktijk zijn niet altijd hetzelfde. Waarborgen genoeg in de wet, maar wat heb je aan waarborgen als die, in dit geval, niet worden omgezet in maatregelen en nieuwe procedures?
De nieuwe inlichtingenwet was nog voor invoering omstreden. Vooral vanwege de in de wet verankerde nieuwe bevoegdheid van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten om grote hoeveelheden data te kunnen verzamelen, waarvan niet tevoren het mogelijke nut voor het inlichtingenwerk vaststaat.
In het voorjaar van 2017 werd de wet in een referendum afgewezen, vanwege de angst onder de kiezers voor de gevolgen voor de privacy van individuele burgers. Toch trad de wet per 1 mei dit jaar in werking, na aanpassingen en extra waarborgen om die privacy beter te beschermen. Die waarborgen, zo blijkt uit deze week gepubliceerd onderzoek van de toezichthouder op de inlichtingendiensten (CTIVD), zijn echter een half jaar later nog niet in maatregelen en nieuwe procedures omgezet. De wet, aldus voorzitter Brouwer van de CTIVD, zit prima in elkaar, maar als diensten de wet niet uitvoeren, ben je wat de waarborgen voor de privacy van burgers betreft geen stap verder.
Of er sprake is van slordigheid en onkunde, dan wel dat hier sprake is van bewust sabotagegedrag blijft onduidelijk
Het is een uitstekende zaak dat de toezichthouder al zo snel aan de bel trekt. Aan de bel, want zo snel na het van kracht worden van de wet zou het overdreven en voorbarig zijn om van een noodklok te spreken.
De conclusies van de CTIVD zijn een belangrijke aanwijzing voor minister Kajsa Ollongren om nadrukkelijker dan kennelijk tot nu toe gebeurde de vinger aan de pols te houden. Er is immers nog geen schade om te melden. De diensten, zo blijkt uit het rapport, zijn vooralsnog vooral bezig de technische mogelijkheden te creëren om grote hoeveelheden data binnen te halen. Het slepen, waar de wet haar bijnaam in de volksmond aan te danken heeft, gebeurt nog niet op grote schaal.
Het geeft wel te denken dat bij het ontwerpen van die mogelijkheden de in de wet gestelde waarborgen kennelijk geen rol spelen. Vooralsnog geen alarmerende zaak, maar dat wordt het uiteraard wel als diensten willens en wetens die waarborgen negeren en na dit rapport ook blijven negeren. Brouwer was daarover deze week niet duidelijk. Of er sprake is van slordigheid en onkunde, dan wel dat hier sprake is van bewust sabotagegedrag blijft onduidelijk.
De Kamer doet er daarom goed aan deze eerste evaluatie grondig te bespreken met Ollongren. De aangekondigde maatregel om bij de diensten een medewerker aan te wijzen die moet toezien op de implementatie van de in de wet gegeven waarborgen is niet meer dan een eerste stap.
Het commentaar is de mening van Trouw, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren. Lees hier meer commentaren.
Lees ook:
Toezichthouder: Veiligheidsdiensten missen essentiële waarborgen om privacy te beschermen
De veiligheidsdiensten doen sinds de invoering van de nieuwe inlichtingenwet nog te weinig om de privacy van burgers te beschermen.