Dat risico valt wel mee, denken veel economen. Maar de tijd van hoge economische groei, zoals de laatste paar jaar, lijkt voorlopig wel voorbij.
Het is dan ook al heel lang ontzettend goed gegaan. De Nederlandse economie laat dit jaar naar verwachting een groeicijfer tussen de 2,5 en 3 procent zien, na een groei van 3,2 procent in 2017. Dat was het hoogste niveau sinds 2007. Eerder meldde het Centraal Planbureau (CPB) al dat de hoogste groeipiek waarschijnlijk achter ons ligt.
Dat geeft wel aan dat het niet hollend achteruit gaat in ieder geval
Maar Nico Klene, senior econoom bij ABN AMRO, zegt geen recessie te verwachten. Sommige indicatoren dalen dan wel, maar hij wijst op allerlei indicatoren die op behoorlijk hoog niveau liggen en enkele die ook alweer stijgen. Zo meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek donderdag dat het producentenvertrouwen in Nederland licht is gestegen in november.
Een kwartaal is wat te kort
"Dat geeft wel aan dat het niet hollend achteruitgaat in ieder geval", aldus de econoom. Er is ook altijd wel een kwartaal waarin het tegenzit, legt hij uit. Eerder verklaarde Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS, al dat het na acht kwartalen op rij met relatief hoge groeicijfers niemand mag verbazen dat er een keer een minder kwartaal bijzit.
Zo vielen vooral de investeringen in het derde kwartaal lager uit, maar volgens Klene zegt dit weinig over de bredere economie omdat de investeringen vaker volatiel zijn. "Een kwartaal is voor Nederlandse begrippen wat kort." Zo is een incidentele uitgave van een grote onderneming al bijna terug te zien in de cijfers.
Ook kan toevallig de import harder groeien dan de export. "Wat je soms ziet is dat in een bepaald kwartaal de invoer harder groeit dan de uitvoer. Dan heb je meteen een negatieve bijdrage. Maar om iets te exporteren, moet je iets importeren. Dat gebeurt per definitie eerder."
Wel heeft ABN AMRO de groeiverwachting voor de Nederlandse economie voor 2019 verlaagd van 2,5 procent naar 2 procent na de lagere groeicijfers in het derde kwartaal.
Hoogtepunt is waarschijnlijk wel geweest
Structureel zijn waarschijnlijk de teruglopende bouwinvesteringen. Die daalden tijdens de crisis enorm en maakten de afgelopen jaren een inhaalslag. "Dat tempo is nu wat afgevlakt. De productie van de bouw zit nu weer ongeveer op het niveau van voor de crisis en dan krijg je weer wat gematigde groeicijfers", zei Van Mulligen.
De plotselinge krimp in de Duitse economie wijten veel marktvolgers aan problemen in de autosector. Automakers hadden zich niet goed voorbereid op nieuwe regelgeving. "Als dat daadwerkelijk de oorzaak is, zou zich dat moeten herstellen in dit of volgend kwartaal. Wij gaan ervan uit dat de groei in het laatste kwartaal hoger ligt", zegt Klene.
Je ziet in feite dat de economie ook tegen zijn grenzen aanloopt
Volgens Roel Beetsma, hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam, is er sprake van een terugloop van de economische groei naar het niveau op de lange termijn, maar ook hij ziet geen concrete recessie om de hoek komen.
Volgens de wetenschapper is eind 2017 waarschijnlijk het hoogtepunt geweest en zit de Nederlandse economie nu nog hoog in de conjunctuur. Na de crisis zat de economische activiteit lang onder het potentieel van de economie. Als de economie dan herstelt, groei de economie harder dan het potentieel, aldus Beetsma. "Die groeivertraging zit er natuurlijk wel aan te komen. Dat is eigenlijk een onderdeel van de natuurlijke cyclus."
"Je ziet in feite dat de economie ook tegen zijn grenzen aanloopt. Het is niet overal even zichtbaar, maar in een aantal sectoren zijn er gewoon hele grote personeelstekorten, wat betekent dat er werk blijft liggen. Dat betekent dus ook dat de financiers van de onderneming minder winstgroei zien."
Handelsoorlog, Brexit en Italië
Risico's zijn er overigens genoeg voor de Nederlandse economie en de wereldeconomie. Zo zijn er de problemen met de Italiaanse schuld, hoewel het lijkt alsof de Italiaanse regering de deur openzet voor aanpassingen in de begroting voor 2019.
Verder is er de handelsoorlog van Trump die roet in het eten kan gooien en het Britse vertrek uit de Europese Unie. Maar Klene gaat ervan uit dat zelfs een wanordelijke Brexit geen recessie kan veroorzaken in Nederland.
Ook Beetsma verwacht niet dat een zogeheten harde Brexit de eurozone in een recessie kan drukken. De risico's van een Italiaanse schuldencrisis zijn bijvoorbeeld veel groter. "Als daar iets gebeurt, dan kan het ineens omslaan. Dan kunnen we van een zachte landing ook in een scenario terechtkomen waarin ineens de groei naar nul gaat."
Ook een groeivertraging in China behoort tot de risico's. De Chinese economie groeit al op het laagste tempo in negen jaar, hoewel aan de officiële cijfers wel wordt getwijfeld. "Wat wel interessant is, is dat de invoer in China behoorlijk is gedaald", legt Beetsma uit. Normaliter zal een economie die hard groeit ook veel importeren. "Dit kan een duidelijk teken van vertraging zijn".
NUjij: Uitgelichte reacties