Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Zwitsers stemmen tegen voorrang nationale wetgeving

Tweederde van de Zwiterse kiezers stemde tijdens een referendum tegen het voorstel om nationale wetgeving te prevaleren boven internationele verdragen.

Zwitserse kiezers konden zondag tijdens een referendum ook hun stem uitbrengen voor de inzet van privédetectives voor de sociale dienst bij vermoedens van misbruik.
Zwitserse kiezers konden zondag tijdens een referendum ook hun stem uitbrengen voor de inzet van privédetectives voor de sociale dienst bij vermoedens van misbruik. Foto Fabrice Coffrini/AFP

Tweederde van de Zwitserse kiezers heeft zondag tijdens een referendum tegen een voorstel gestemd om de nationale wetgeving voorrang te geven boven internationale verdragen. Dat meldt persbureau Reuters op basis van de Zwitserse overheid. De opkomst was 47,7 procent van de kiesgerechtigden.

De uitslag betekent een gevoelige nederlaag voor de rechts-populistische regeringspartij SVP. Zij voerden uitgebreid campagne met de leus: “Zwitserse wetgeving, geen buitenlandse rechters”. Wanneer het ‘ja-kamp’ had gewonnen, had Zwitserland mogelijk opnieuw moeten onderhandelen over honderden internationale verdragen.

Tegen invloed internationale instanties

Voor de SVP was deze stemming een zeer principiële. Het ging volgens hen om de vraag wat de stem van het volk waard is in een geglobaliseerde wereld. In 2014 stemden de Zwitsers in een referendum voor immigratiequota, maar dit kon niet uitgevoerd worden omdat het strijdig was met verdragen van de Europese Unie. De SVP, de grootste partij van Zwitserland, wilde met het referendum van zondag een einde maken aan de grote politieke invloed van internationale instanties. Zwitserland heeft toegang tot grote delen van de Europese interne markt, en heeft het Verdrag van Schengen ondertekend.

Lees ook een achtergrondartikel over het referendum: Een rechtgeaarde Zwitser zegt altijd ‘ja’ tegen directe democratie

De Zwitserse overheid, het bedrijfsleven en alle andere politieke partijen waarschuwden kiezers voor een ‘ja-stem’. Het zou grote schade toebrengen aan de open economie van het land en een verzwakking betekenen van de mensenrechten.

Subsidie voor groeien koeien horens

De Zwitserse kiezers konden zondag ook stemmen over een heel ander referendumvoorstel. Het ging over de vraag of boeren subsidies moeten krijgen om de horens van hun koeien en geiten te laten groeien. Een nipte meerderheid stemde tegen. De indiener van het voorstel, de herder Armin Capauel, was niettemin tevreden met de uitslag. Hij noemde het “sensationeel” dat door het referendum nu meer kennis is over het welzijn van de dieren.

Er was wel een meerderheid voor het derde voorstel om de sociale dienst privédectives in te laten zetten bij vermoedens van misbruik en fraude. Zwitserland kent een jarenlange traditie van referenda. Wanneer er 100.000 handtekeningen verzameld zijn voor een voorstel, mogen kiezers hun stem uitbrengen.