Vakbonden gaan actievoeren voor beter pensioen: ‘Rutte geeft geen zak om ons’
Nu de onderhandelingen over een nieuw pensioenstelsel zijn mislukt, koppelt de FNV terug naar de achterban. De opkomst op een bijeenkomst in Utrecht is hoog. ‘Er is genoeg gepraat.’ ‘Actie! Wij gaan het vuur onsteken!’
Op de kop af 48 jaar, 3 maanden en 19 dagen werkte Piet Kroon (67) uit Maastricht bij de politie. Twee jaar geleden zwaaide hij af. ‘Ons is altijd voorgespiegeld dat we een waardevast pensioen zouden krijgen.’ Maar die belofte is onder Rutte niets meer waard gebleken, zegt Kroon bitter: zijn pensioen is al twee jaar niet verhoogd.
De oudedaguitkering van zijn collega Theo Ghijssen (75), voormalig gemeenteambtenaar in de Limburgse gemeente Gulpen-Wittem, is zelfs al tien jaar bevroren. ‘Terwijl de pensioenpotten overvol zitten’, zegt Kroon.
Ghijssen en Kroon zijn zaterdagochtend al vroeg uit het zuiden vertrokken om op tijd in Utrecht te zijn. Daar heeft de vakcentrale FNV inderhaast een actiebijeenkomst belegd na het mislukken van de onderhandelingen over een nieuw pensioenakkoord afgelopen week.
De belangstelling is groot: een kleine duizend vakbondsleden uit het hele land zijn naar Utrecht gekomen. De hal van het FNV-hoofdkantoor puilt uit. Voor de deur is een tent neergezet voor iedereen die er niet meer in past.
Militante stemming
De stemming is geladen en militant. Nog vóór FNV-voorzitter Busker aan zijn toespraak kan beginnen, schalt de oproep ‘Actie!, actie!’, door de hal. ‘Er is genoeg gepraat’, vindt Irene Stroop (54), gemeenteambtenaar uit het Brabantse Etten-Leur. ‘Het is tijd om in actie te komen.’
De FNV heeft de bijeenkomst belegd om acties te bespreken. Maar ook om uitleg te geven. Want in de media is onterecht het beeld opgeroepen dat de vakbonden zijn weggelopen van tafel terwijl er een goede deal lag, vindt FNV-onderhandelaar Tuur Elzinga.
In werkelijkheid wilde het kabinet volgens hem de vakbonden slechts zeer gedeeltelijk tegemoetkomen. De FNV eiste onder meer bevriezing van de AOW-leeftijd op 66 jaar, indexering van bestaande pensioenen, en pensioen voor flexwerkers en ZZP’ers.
De regering wilde niet verder gaan dan het langzamer verhogen van de AOW-gerechtigde leeftijd en het halveren van de boete op vroegpensioen. Dat zou grotendeels gefinancierd worden uit het budget van Sociale Zaken en dus ten koste gaan van andere regelingen. Dat was voor de FNV onacceptabel, aldus Elzinga.
Het zou bovendien gaan om tijdelijke regelingen; afspraken op de lange termijn schoof het kabinet door naar een volgende kabinetsformatie. Terwijl de FNV juist uit was op een structurele regeling, zegt Elzinga. ‘Wij willen nu boter bij de vis.’
Grijs
Wat opvalt is dat vooral ouderen gehoor hebben gegeven aan de oproep van de FNV; de overheersende haarkleur is grijs, de gemiddelde leeftijd is zestig jaar of hoger. Bert van Veen uit Zeewolde, werkzaam in de kinderopvang, is met zijn 50 jaar een van de jongsten.
Jongeren denken dat ze het zelf wel kunnen regelen, zegt Van Veen. ‘Maar pensioen is bij uitstek iets dat je gezamenlijk moet organiseren.’ Op je 65ste stoppen met werken is alleen nog bereikbaar voor mensen met een goed salaris, vreest hij. ‘Daarmee krijg je een tweedeling tussen wie het wel kan betalen en wie niet.’
Wat jongeren betreft: Henk-Jan Zwikker (48), facilitair medewerker van een farmaceutisch bedrijf in Nijmegen, maakt zich niet alleen zorgen over zijn eigen pensioen, maar vooral ook over dat van zijn kinderen. ‘Die moeten straks tot hun 81e doorwerken. Absurd.’
Buschauffeur Harry van Kampen uit Heino (62) houdt een bord met 65 omhoog, de leeftijd waarop hij dacht met pensioen te kunnen gaan. Die datum verdwijnt nu steeds verder achter de horizon. ‘De regering stuurt ons met een kluitje in het riet.’
Hete winter
Als het aan de FNV ligt, staat het kabinet een hete winter te wachten. Vakbondsafgevaardigden van de bouw, de schoonmaak en de sociale werkplaatsen kondigen op het podium aan acties te gaan voorbereiden. De politie doet mee, zegt Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politie Vakbond (NPB). Zijn mensen zijn volgens hem getergd. ‘Wij werken ons dood en Rutte geeft geen zak om ons. We gaan het vuur ontsteken, want dit gaat iedereen aan.’
Staken kunnen de pensionado’s Kroon en Ghijssen niet meer, beaamt de laatste. ‘Maar er zijn genoeg andere manieren waarmee we het de regering lastig kunnen maken.’ Het is nodig, beklemtoont Kroon: ‘Want als iedereen denkt dat het toch weinig uithaalt, wordt het zeker niks.’
Acties in de maak
De vakbonden gaan de komende maanden actie voeren om een betere pensioenregeling af te dwingen. Landelijke stakingen zijn daarbij niet uitgesloten, aldus FNV-voorzitter Han Busker. ‘Er heerst boosheid onder de mensen. De actiebereidheid is groot.’
Hoe de acties er precies uit gaan zien, is nog onduidelijk. Daarvoor wordt nu een draaiboek gemaakt. De acties moeten een voorlopig hoogtepunt krijgen in de aanloop naar 13 maart als er verkiezingen zijn voor Provinciale Staten.
De eerste actiedag is op 13 december: op die datum houden werknemers in de Rotterdamse haven poortacties. De politie zal die ondersteunen met solidariteitsacties. Gedacht wordt ook aan een landelijke actiedag begin volgend jaar.
De acties zijn erop gericht de regering weer aan tafel te dwingen. Maar daarvoor moet er wel eerst een handreiking komen vanuit het kabinet, aldus Busker. ‘De kloof is nu te groot.’