Het verplichte eigen risico bedraagt ook in 2019 weer 385 euro. Dit kan vrijwillig tot maximaal 885 euro worden verhoogd. Dat maakt de maandpremie gemiddeld ruim 20 euro lager, wat neerkomt op een besparing van zo'n 240 euro in een heel jaar.
"Je gokt een beetje, maar behaalt wel een hoog rendement", zegt de aan Tilburg University verbonden gezondheidseconoom Tobias Klein over de keuze voor een hoog eigen risico. "Je kunt maximaal 885 euro 'verliezen' als je toch meer zorg nodig hebt dan je verwachtte."
Een hoog eigen risico is dus vooral een goed idee als je weinig zorg nodig hebt. De huisarts is gratis, net als wijkverpleging en verloskundige hulp. Pas als je specialisten bezoekt, kan de rekening oplopen.
De kans dat dit gebeurt, lijkt bij veel mensen echter gering. "Uit onderzoek blijkt dat de helft van de mensen niet eens door hun verplichte eigen risico heen komt", aldus Klein. Velen zijn dus minder dan 385 euro per jaar kwijt aan zorgkosten. "Voor die grote groep mensen geldt dat een hoger eigen risico echt slim is."
De helft van de mensen komt niet eens door het verplichte eigen risico heen.
600 euro zorgkosten: een rekenvoorbeeld
Maar niet alleen voor hen is het verstandig. Klein laat met een rekenvoorbeeld zien dat in veel gevallen, ook bij een hoger zorgverbruik, een hoog eigen risico niet per definitie duurder is.
"Stel je voor dat je 600 euro aan zorgkosten blijkt te hebben. In een jaar bedraagt je premie bij het hoogste eigen risico (885 euro) ongeveer 1.070 euro (ongeveer 89 euro per maand, red.). Je totale kosten komen dan op 1.670 euro uit."
"Als je alleen het verplichte eigen risico neemt en evenveel zorg afneemt, betaal je een premie van 1.320 euro (110 euro per maand, red.) plus het standaardbedrag van 385 euro. Dan kom je dus met evenveel zorg op 1.705 euro uit. Hoger dus", aldus Klein.
Hoog eigen risico is een 'beperkt gevaar'
Mocht je wél veel zorg nodig hebben, dan betekent dit in het uiterste geval dat je 885 euro naast je jaarpremie betaalt. Die premie is overigens lager dan gewoonlijk, dus is de schade te overzien. "Je betaalt in het ergste geval 1.955 euro, tegenover 1.705 euro bij een laag eigen risico. Het is dus een beperkt gevaar", stelt Klein.
Een positief bijeffect van hoge eigen risico's zou kunnen zijn dat mensen niet langer "overmatig zorg consumeren", zoals zorgeconoom Wim Groot van de Universiteit van Amsterdam aanstipt.
"Ze gaan dan misschien kritischer kijken naar wat ze écht nodig hebben, in plaats van dingen uit te proberen omdat het kan. Dat brengt de zorgkosten omlaag."
Nadelige effecten van een hoog eigen risico
Toch kan een hoog eigen risico ook negatieve effecten hebben. "Als heel veel mensen tegelijk hun bedrag omhoog bijstellen, gaan alle premies uiteindelijk omhoog", legt Groot uit.
Daarnaast is er nog een negatief effect op de zorgconsumptie. "Het is nog niet duidelijk of een hoger eigen risico ertoe leidt dat mensen zorg gaan mijden, maar het is mogelijk."
Zorgmijding vanwege hoge kosten is in Nederland nog niet uitgebreid genoeg onderzocht om er harde uitspraken over te kunnen doen, maar in andere landen is het effect wel degelijk te zien. Mensen die vanwege geldgebrek niet naar de dokter durven met hun klachten, kunnen hierdoor zieker worden en uiteindelijk in bepaalde gevallen juist meer geld gaan kosten.
Het is nog niet duidelijk of een hoger eigen risico ertoe leidt dat mensen zorg gaan mijden.
Groot adviseert mensen dan ook pas hun eigen risico te verhogen als ze een financiële buffer hebben. "Voor mensen met weinig geld is het echt een te groot risico."
Klein voegt eraan toe dat mensen bij klachten altijd naar de huisarts moeten gaan. "Stel dat je een hoog eigen risico hebt, dan is die arts nog altijd gratis. Overleg dan met de dokter of aanvullende zorg nodig is. Zo weet je zeker dat je gezondheid niet in gevaar komt."
'Mensen zijn te voorzichtig'
In Nederland lijkt het er tot nog toe echter niet op dat verzekerden massaal een hoog eigen risico nemen. Mensen betalen hier überhaupt vaak te veel geld voor hun zorgverzekering, stelt Groot. "Veel mensen zijn te voorzichtig, niet alleen met hun eigen risico, maar ook door veel te veel aanvullend te verzekeren."
"Bedenk wat je zorgverwachting is en wat je uit eigen zak kunt betalen en pas daar je eigen risico op aan", adviseert Groot. "In zijn algemeenheid is een hoog eigen risico niet onverstandig. Zelf heb ik bijvoorbeeld ook het maximum ingesteld."
"Zet daarnaast het geld dat je bespaart op de bank als buffer", gaat Groot verder. "Ook belangrijk: het is echt raadzaam om verzekeringen te vergelijken."
Zelf heb ik ook het maximale eigen risico ingesteld.
"Er ligt geld op straat", zegt ook Klein. "Voor heel veel mensen zou het verstandig zijn om verzekeringen met elkaar te vergelijken. Als je een klein beetje tijd investeert in december, kun je een slimme keus maken."
Wat betreft het eigen risico raadt Klein aan om een uitgebreide berekening te maken. "Tel je verwachte zorgkosten op bij de verschillende premies en kijk wat voor jou het voordeligst is. Steeds meer bedragen die voor zorg worden gevraagd, zijn gemakkelijk via internet te vinden, zodat je echt een weloverwogen besluit kan maken."
NUjij: Uitgelichte reacties