Overleg over pensioenen mislukt, minister beraadt zich op vervolg

De vakbonden hebben een kans laten liggen om tot een akkoord over een nieuw pensioenstelsel te komen, reageerde een teleurgestelde premier Mark Rutte na afloop van het overleg. Volgens Rutte waren het kabinet en de werkgevers bereid om ‘vergaande tegemoetkomingen’ te doen richting de vakbond. Zo werd er dinsdag nog iets nieuws voorgesteld voor mensen met zware beroepen, aldus de premier.

Han Busker van de FNV zei even voordat Rutte naar buiten kwam, dat de kloof te groot was gebleken. Deze lezing onderschreef Rutte duidelijk niet. ,,Er lag een pakket van zeven miljard”, zei de premier. Ook werkgeversvoorman Hans de Boer is verbitterd over het geklapte overleg. ,,Op de inhoud is het niet te begrijpen. Het is nu even helemaal stuk. Voor de polder betekent dit dat er een enorme kans lag die niet is verzilverd.’’

Eerder vanavond meldde voorzitter Marc Calon van landbouworganisatie LTO dat ‘we er niet zijn uitgekomen’. Volgens Calon was de FNV bang dat de plannen niet geaccepteerd zouden worden door haar achterban. 

Minister Koolmees beraadt zich nu op hoe het verder moet. Premier Rutte zei onlangs dat het kabinet moeilijk zonder hulp van werkgevers en werknemers (die de pensioenpotten beheren) een nieuw stelsel kunnen maken. En als het kabinet dat wel probeert, dreigt een nederlaag in de Eerste kamer waar het kabinet vanaf komend voorjaar waarschijnlijk geen meerderheid meer heeft. Maar wetswijziging is wel nodig, aldus Koolmees. ,,Heel Nederland is hierdoor gedupeerd. Ons huidige pensioenstelsel is niet toekomstbestendig en het draagvlak erodeert.’’

Dat het pensioenakkoord nu is geklapt heeft niet direct gevolgen voor werknemers en gepensioneerden. Maar dat kan volgend jaar en met name in 2020 wel het geval zijn. Een aantal grote pensioenfondsen, zoals die in de metaal, kampen met dergelijk lage dekkingsgraden dat zij volgens de huidige spelregels zonder verbetering pensioenen moeten gaan korten.

De bonden wilden dat de AOW-leeftijd de komende jaren zou worden bevroren op het huidige niveau van 66 jaar. Het kabinet was echter slechts bereid de geplande verhoging naar 67 jaar in 2021 met een aantal jaren te vertragen. Daarnaast was het voor het kabinet onbespreekbaar de dekkingsgraad voor pensioenfondsen te verhogen, zodat de meeste fondsen eindelijk weer tot indexatie konden overgaan. De vakbonden hadden dat verzoek als harde eis neergelegd.

Dat er geen pensioenakkoord is gesloten is een bittere pil voor het kabinet, dat zijn hoop had gevestigd op het polderoverleg tussen werkgevers en werknemers. Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken probeerde de afgelopen maanden uit alle macht de onderhandelingen in de Sociaal Economische Raad vlot te trekken die nu al een slordige tien jaar duren. Inzet is een nieuw pensioenstelsel dat minder belooft en meer waarmaakt dan het huidige.

Overeenstemming over zo’n nieuw stelsel was nabij: zo zou de doorsneepremie worden afgeschaft, waardoor jongeren niet langer relatief meer premie zouden betalen dan ouderen. Deze afschaffing was een belangrijke wens van het kabinet, dat mikt op een individueler pensioenstelsel met behoud van solidariteit tussen generaties.

De vakbonden stelden echter als aanvullende voorwaarde dat de regering ook iets zou regelen voor mensen in een zwaar beroep die moeite hebben om gezond de AOW-gerechtigde leeftijd te halen. Vorige kabinetten hadden keer op keer beloofd iets voor deze mensen te zullen doen, maar tot concrete plannen kwam het nooit.