Niet wegkijken van openlijk racisme bij de intocht van de Sint

Volgen thans de politieberichten van dit weekend: onrust in Den Haag, Groningen, Leeuwarden, Zwolle, Eindhoven en Tilburg. 62 aanhoudingen, mishandelingen, demonstranten die door de politie moesten worden beschermd tegen hooligans die racistische beledigingen uitten en met blikjes en eieren wierpen. De intocht van Sinterklaas heeft zich definitief ontwikkeld tot een risico-evenement. Ooit was er alleen parkeerpolitie nodig, nu doemt de vraag op of er naast honderden bewapende agenten niet ook de ME klaar moet staan. Dat is meer dan treurig en symbolisch voor de polarisatie, de onverdraagzaamheid en de tegenstellingen die zijn ontstaan.

De onlangs veroordeelde ‘blokkeerfriezen’ kregen steun van radicaal rechtse groepen als Pegida en harde-kern voetbalsupporters. Zij zochten de confrontatie met demonstranten die bezwaar maken tegen het racistische karakter van Piet als zwart geschminkte, dommige, krom pratende knecht. Waarmee zij dus precies dat deden waarvan zij de anti-Piet activisten steeds beschuldigden: een kinderfeest aangrijpen voor intimidatie, geweld en confrontatie. Die zijn in hun demonstraties de afgelopen jaren nooit verder gegaan dan borden met leuzen en T-shirts met tekst.

Deze strijd is allengs uitgegroeid tot een cultuuroorlog waarin Zwarte Piet symbool is geworden voor wat het ene deel van Nederland als onvervreemdbaar ‘eigen’ ervaart. En een ander deel als koloniaal en racistisch. De laatste groep bepleit, met het volste recht, een ‘inclusief’ Sinterklaasfeest, waaraan ook kinderen die niet wit zijn kunnen deelnemen zonder weken tevoren (en erna) racistisch te hoeven worden bejegend. Dat is een bescheiden wens, waaraan tegemoet kan worden gekomen. Wat overigens ook, stapsgewijs, gebeurt. Het is de polarisatie die echter zorgen baart.

Dit weekend hebben radicaal rechtse pro-groepen zich kennelijk als Zwarte Piet vermomd bij de stoeten aangesloten. Daarmee is de druk om piet zo snel mogelijk af te schminken opgevoerd. De zwarte piet is nu definitief bedorven. Juist door te infiltreren in de optochten is een grens gepasseerd. Risico piet is verschenen: het ooit onbedoelde racisme is nu kwaad opzet geworden. Daarmee is het feest door kwaadwillenden gekraakt, die juist zeiden het te willen behouden.

Lees ook het interview met Jerry Afriyie, de leider van Kick Out Zwarte Piet: ‘Dit is pesten en dat moet stoppen’

Minister Ferdinand Grapperhaus (Justitie, CDA) had gelijk toen hij strafrechtelijke maatregelen aankondigde tegen de ordeverstoorders. De burgemeester verklaarde dat Eindhoven is ‘bezoedeld’ door het racistische gedrag. Maar met afkeuring en verontwaardiging zijn we er niet. In Vlaanderen bestaat een ‘pietenpact’, een afspraak om het feest zonder raciale stereotypen te vieren. Waarom hier niet? Onder Rutte II deed toenmalig minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken, PvdA) pogingen om een dialoog te stimuleren. Dit kabinet doet niets.

Premier Mark Rutte (VVD) kwam vrijdag niet verder dan een oproep tot een „rustige intocht”. Voor het overige zwijgt het kabinet. Terwijl de pieten-kwestie een uiting is van raciale spanningen in een multicultureel land. Dit gaat over verdraagzaam samenleven, over ruimte laten voor verschillen. De premier zei na het weekend „niets te hebben” met zwarte piet-extremisten „noch voor noch tegen” en dat aso’s het voor iedereen verpestten. De premier toont zich ongevoelig voor wat er werkelijk is gebeurd. Dit was de eerste sinterklaasintocht ooit die werd ontsierd door onversneden racistische beledigingen. Het is dan niet te veel gevraagd van een premier om zich openlijk te distantiëren van racisme. Stelling nemen dus.

In het Commentaar geeft NRC zijn mening over belangrijke nieuwsfeiten. De commentatoren schrijven deze artikelen in samenspraak met de hoofdredactie.