Sylvana betaalt een hoge prijs voor haar politieke strijd

Terwijl in het centrum van Amsterdam de intocht van Sinterklaas plaatsvond, ging in theater Carré zondagmiddag de documentaire Sylvana, Demon or Diva van regisseur Ingeborg Jansen in première.

De film is een portret van Sylvana Simons als lijsttrekker van haar nieuwe partij Bij1, in de maanden voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart.

De film staat in de traditie van portretfilms van een politicus in verkiezingstijd, zoals De Wouter Tapes uit 2007 (over PvdA-leider Bos) en recentelijker Jesse van filmmaker en GroenLinks-medewerker Joey Boink (over Jesse Klaver). Met slechts één zetel in de lokale politiek lijkt Simons misschien een politicus van minder gewicht. Maar daar staat tegenover dat de maatschappelijke impact van haar strijdbare optredens heel wat groter is dan bij menig carrière-politicus.

Sylvana, Demon or Diva lijdt enigszins aan hetzelfde euvel als die eerdere politieke portretten. We zien hier weer een lijsttrekker worstelen met de stress en vermoeidheid van verkiezingstijd. De wereld schrompelt ineen tot een campagnewerkelijkheid. Het echte leven lijkt betrekkelijk ver weg. Veel ruimte voor politieke ideeën en achtergronden biedt zo’n hyper-persoonlijk format niet. Wat Simons precies wil bereiken met BIJ1 blijft onduidelijk. We horen haar tijdens een debat verklaren dat ze „alles wil aanvliegen met de intersectionele blik.” Daar word je niet zoveel wijzer van.

Verkering met eenzaamheid

Lees ook het interview dat NRC met Simons had: ‘Ik ben wel echt een arrogante betweter’

De vraag die Sylvana, Demon or Diva stelt luidt: hoe houdt ze het vol? Simons krijgt met haar scherpe kritiek op racisme en discriminatie in Nederland bakken ellende over zich heen. Dat doet uiteraard iets met haar. Jansen laat zien hoe ze daar steeds waardig en ongenaakbaar boven probeert te staan. Dat kan bij de kijker alleen maar respect afdwingen. Ze betaalt er een prijs voor. Dat blijkt in de gesprekken met therapeut Jan, die haar adviseert om „verkering te nemen met haar eenzaamheid.”

Maar gezegd moet worden dat Simons ook de neiging heeft om mensen onnodig tegen zich in het harnas te jagen. Dat is voor een politicus, die het moet hebben van overtuigingskracht, toch een lastige eigenschap. Een vermoeide, maar welwillende journalist die eigenlijk ook best vindt dat het oude Sinterklaasfeest zijn langste tijd heeft gehad, krijgt minutenlang ongenadig de wind van voren, omdat hij een onhandige metafoor gebruikt.

Die behandeling krijgt ook een vriendelijk D66-lid dat Simons aanspreekt met een biertje in de hand na een politiek debat. Hij is van mening dat het Sinterklaasfeest moet worden aangepast, maar heeft zijn twijfels of het zo slim is om aanhangers van de traditionele Sint keihard van racisme te betichten. Dat is tegen het zere been. Simons laat hem vervolgens verbaal alle hoeken van de kamer zien. Tja. Zo komt Bij1 vermoedelijk niet snel boven die ene zetel uit.