Waarom het pensioenakkoord op zich laat wachten

Na een marathonsessie van negen uur stapten de pensioenonderhandelaars vanochtend om 6 uur van tafel. Afgepeigerd zochten zij eindelijk hun bed op. Wie weleens heeft onderhandeld met Mark Rutte weet dat de minister-president desnoods een hele nacht doorakkert om een doorbraak te forceren. Wie moe is, is eerder geneigd in te binden, weet Rutte, die zelf over het grootste uithoudingsvermogen van allemaal beschikt.

,,We zijn tot het gaatje gegaan”, zei Rutte opgewekt na afloop. ,,Er is vreselijk hard gewerkt.” Maar zijn zin had hij niet gekregen. Na het weekend gaan de onderhandelingen verder. Werkgevers en vakbonden trekken zich tot die tijd terug voor beraad in eigen gelederen.

In kabinetskringen wordt nog altijd getwijfeld of met name de vakbonden het uiteindelijk aandurven om met werkgevers en een centrumrechtse coalitie een akkoord te sluiten over een nieuw pensioenstelsel. Met drie linkse partijen in de oppositie is daar de nodige moed voor nodig.

Tegelijkertijd zijn het juist die linkse partijen die de druk opvoeren bij de FNV. SP, GroenLinks en in mindere mate PvdA hebben de grootste vakcentrale via de binnenlijn laten weten niet bij voorbaat ieder onderhandelingsresultaat te zullen omarmen. Nachtmerrie voor de FNV is dat de top een akkoord sluit dat vervolgens door een opgejut Ledenparlement wordt afgeschoten.

De linkse partijen willen dat aan de pensioentafel ook wordt geregeld dat werkgevers gaan bijdragen aan pensioenopbouw van zzp’ers. De bonden steunen dat. Het bedrijfsleven zit daar echter helemaal niet op te wachten. Ook minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken houdt vooralsnog de boot af. Wel is hij bereid de portemonnee te trekken om de AOW-leeftijd langzamer te verhogen, maar deze bevriezen op 66 jaar en daarna veel langzamer te laten stijgen, zoals de bonden eisen, is hem veel te gortig. Hieraan zit namelijk een prijskaartje dat oploopt tot 6 miljard euro.

Werkgevers zijn bang dat plannen voor een nieuw vroegpensioen uiteindelijk door hen betaald moeten worden. ,,De lasten voor het bedrijfsleven stijgen toch al volgend jaar’’, aldus een werkgeversbron. En de vraag blijft wie opdraait voor de kosten als de doorsneepremie wordt afgeschaft. Dat raakt oudere deelnemers in het pensioenfonds en bonden en werkgevers willen dat het kabinet daar compensatie voor geeft.

Voor de bonden kan het aantrekkelijk zijn om de onderhandelingen nog een aantal maanden te traineren. In maart zijn immers de Statenverkiezingen en dan is de kans reëel dat VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hun meerderheid verliezen in de nieuw gekozen Eerste Kamer. De coalitie zal dan waarschijnlijk voor steun moeten aankloppen bij één of meerdere linkse partijen. Voor de bond wordt de onderhandelingspositie er in dat geval alleen maar sterker op.

Tegelijkertijd hangt honderdduizenden pensioendeelnemers op dit moment een korting op hun pensioen boven het hoofd. Een akkoord zou die kortingen kunnen voorkomen, iets wat de bonden eveneens een lief ding waard is.

De FNV wekt vooralsnog niet de indruk zich op te laten jagen. ,,Het gaat om ons geld, van onze mensen”, klinkt het daar. Liever geen akkoord dan een slecht akkoord.