Als deze deal wél wordt aangenomen:
- Als deze deal wordt goedgekeurd, gaat op 29 maart 2019 de transitieperiode van start.
- Tot eind 2020 (of mogelijk langer) blijft dan nog alles hetzelfde, ook al zijn de Britten dan officieel wel uit de EU vertrokken.
- De EU en de Britten hebben dan nog tot het einde van de transitiedeal om tot een handelsovereenkomst te komen.
Ruim twee jaar geleden stemde een nipte meerderheid vóór de Brexit in het referendum. Maar wat betekent Brexit? Die vraag heeft Theresa May de afgelopen jaren keer op keer beantwoord met dezelfde oneliner: "Brexit means Brexit."
Zo blijft steeds weer dezelfde vraag over: wat betekent Brexit dan?
De vraag geeft het huidige probleem perfect weer. De voorstanders van Brexit willen allemaal iets anders. De ene 'Brexiteer' wil zo snel mogelijk zo min mogelijk met de EU te maken hebben. De andere 'Brexiteer' wil juist zo dicht mogelijk bij de EU blijven, een beetje zoals Noorwegen of Zwitserland. Weer een ander iets ertussenin.
Kamp-Brexit is tot op het bot verdeeld. Eigenlijk al vanaf het eerste moment. Tegelijkertijd stelt de EU keiharde eisen op precies het onderwerp waar niemand in het Lagerhuis het over eens wordt: de Ierse grens.
De Ierse grens is - natuurlijk - het struikelblok
In het conceptakkoord dat nu op tafel ligt, worden afspraken gemaakt over onder meer de rechten van EU-burgers in het VK, Britse burgers in de EU, de afscheidsrekening (45 miljard euro) en de Ierse grens. Dat laatste is eigenlijk het enige punt dat echt tot grote problemen leidt.
De EU wil onder geen beding dat er een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland ontstaat. Het is zelfs een harde voorwaarde van de EU. Voordat hier een overeenkomst over is, wordt er überhaupt niet over een handelsverdrag gesproken.
Het is ontzettend vergezocht om te zeggen dat we hiermee onze grenzen terugnemen.
In het conceptakkoord staat dat als de Britten en de EU aan het einde van 2020 nog geen oplossing hebben bedacht voor de Ierse grens, de zogenoemde transitieperiode waarin alles nog bij het oude blijft, kan worden verlengd tot '20XX'.
Willen ze die niet verlengen of komen ze er na de verlenging nog niet uit, dan treedt de noodoplossing in werking: het hele Verenigd Koninkrijk blijft in de Europese douane-unie. Noord-Ierland moet daarnaast ook nog aan extra marktregels voor goederen voldoen. Het is een soort verzekeringspolis om ervoor te zorgen dat er echt geen harde grens op het Ierse eiland ontstaat.
Hoe kan de Brexit worden teruggedraaid?
- Er moeten eerst verkiezingen plaatsvinden.
- Een partij die vóór een tweede referendum is moet aan de macht komen (Labour twijfelt hier nog over).
- Vervolgens moet het referendum worden uitgeschreven, en gewonnen worden door 'Remainers'.
Er is kritiek uit bijna elke hoek
De 'Brexiteers' van de harde lijn, uit de eigen partij van May, kunnen het niet verkroppen dat het erop lijkt dat het Verenigd Koninkrijk voor onbepaalde tijd in de Europese douane-unie blijft zitten.
Voor velen van hen is het belangrijk dat er zo snel mogelijk vrijhandelsverdragen met andere landen gesloten kunnen worden. Dat kan niet als het VK nog in een douane-unie met de EU zit. Laat staan een douane-unie waarvan de einddatum nog niet bekend is.
Het is wiskundig onmogelijk om dit door het Huis te krijgen. Accepteer de politieke realiteit.
Een groep Conservatieven vindt het ook onacceptabel dat het VK niet zelf uit de regeling kan stappen. "We hebben het soevereine recht om uit de NAVO te stappen, we hebben zelfs het soevereine recht om uit de EU te stappen. We hebben niet het recht om uit dit terugtredingsakkoord te stappen", zei oud-partijleider van de Conservatieven, Iain Duncan Smith, daarover.
En dat is alleen nog maar de kritiek vanuit Mays eigen partij. De Noord-Ierse DUP kan het niet verkroppen dat er in de zogenoemde backstop andere regels zullen gelden voor Noord-Ierland. Om het nog erger te maken: er staat ook in dat deze regeling de basis zal vormen in de onderhandelingen voor de toekomstige relatie tussen het VK en de EU. Wat die basis precies behelst, is nog niet helemaal duidelijk.
Jacob Rees-Mogg, partijgenoot van May, vertelt de pers dat hij zijn vertrouwen in de premier opzegt (bron: ANP).
De doelen lijken onverenigbaar
Vrijdag werd bekend dat een aantal Conservatieven terug naar de tekentafel wil. Premier Mark Rutte zei daarop al dat de 27 EU-lidstaten niet van plan zijn om nog grote veranderingen door te voeren. Er is immers al twee jaar hard aan dit akkoord gewerkt.
Je kunt je afvragen hoe het mogelijk is dat May überhaupt met een deal komt aanzetten die zo ongewenst is. Maar een vertrek uit de Europese Unie, een vertrek uit de Europese douane-unie en het voorkomen van een harde grens op het Ierse eiland na twee jaar onderhandelen lijken nog altijd een onmogelijke combinatie.
Er is nog een lange weg te gaan.
Er moeten dus keuzes worden gemaakt. Met een partij die het nog altijd niet eens kan worden over de betekenis van het woord Brexit is het lastig om tot een deal te komen waar iedereen zich in kan vinden.
Mays eigen antwoord, tijdens haar persconferentie op donderdag, was dat "leiderschap niet gaat over het nemen van eenvoudige beslissingen". Ze heeft bovendien nog geen enkel realistisch alternatief gehoord, zei ze. Met andere woorden: de perfecte Brexit bestaat niet, maar dit is de beste die May heeft kunnen bedenken.
Wat nu?
- 48 van de 316 Conservatieven moeten per brief hun vertrouwen in May opzeggen om een motie van wantrouwen tot stemming te laten komen.
- Theresa May heeft dan de steun van 158 van haar partijgenoten nodig om partijleider en premier te blijven.
- Overleeft ze dit, dan moet ze haar Brexit-akkoord er nog doorheen krijgen.
- Het Lagerhuis bestaat uit 650 zetels. De Conservatieven hebben 316 zetels, met gedoogsteun van de Noord-Ierse DUP (9 zetels).
- Steun van DUP in deze stemming lijkt onzeker.
- 51 Conservatieven hebben al gezegd tegen te stemmen. Net als Labour, DUP en de Scottish National party.
NUjij: Uitgelichte reacties