Rookworst bestond in 2017 negentig jaar. Het is van oudsher een product van gemalen vlees dat is vermengd met specerijen en zout en in een omhulsel zit.
Daarnaast zijn er sinds kort ook vegetarische varianten op de markt. Zo introduceerde De Vegetarische Slager in oktober de veganistische Roockworst en legde Unox een week later zijn vegetarische variant in de schappen.
Maar hoe gezond zijn al die rookworsten eigenlijk? NU.nl vroeg het aan Patricia Schutte van het Voedingscentrum en aan diëtist en voedingscoach Jonathan Klaassen.
Hoe gezond is een rookworst?
Schutte: "Rookworst staat niet in de Schijf van Vijf. Dat komt omdat het bewerkt vlees is en hier vaak veel zout in zit, maar ook omdat het wordt gemaakt van rund- of varkensvlees. Dat valt onder rood vlees. Rood en met name bewerkt vlees worden in verband gebracht met beroertes, diabetes type 2 en darmkanker. Rookworst bevat daarnaast relatief veel verzadigd vet, wat het cholesterol verhoogt en daarmee het risico op hart- en vaatziekten."
Klaassen: "Eén product zorgt er niet voor dat je gelijk geen gezond voedingspatroon meer hebt. Maar als ik zwart-wit naar rookworst kijk, moet ik concluderen dat een rookworst naast lekker, ook een vetrijke caloriebom is. Ook weten we inmiddels dat bewerkt vlees het risico op darmkanker kan vergroten. Nu hoef je niet meteen de rookworst in de ban te doen, maar je kunt het beter bij uitzondering eten."
Er zijn verschillende soorten rookworsten: Gelderse en magere rookworst en runderrookworst. Welke is het gezondst?
Schutte: "Er bestaan magere varianten, waar minder verzadigd vet in zit. Maar ook dit is nog steeds bewerkt vlees met te veel zout. Daarom staat ook een magere rookworst niet in de Schijf van Vijf."
Klaassen vindt ook dat de magere variant de gezondste optie is, omdat er minder vetten in zitten. "Maar verwacht niet dat je dan een gezond product kiest, want er zit nog steeds een grote hoeveelheid calorieën in."
Is een vegetarisch rookworst gezonder of minder gezond dan een rookworst van vlees?
Schutte: "Vegetarische rookworsten worden gemaakt op basis van onder andere soja of kippeneiwit en erwten. Deze ingrediënten zijn in principe gezonde keuzes, maar ook de vegetarische rookworsten bevatten helaas nog te veel zout."
Klaassen: "Als het om dierenleed en milieu gaat, draag je met een vegetarische worst zeker je steentje bij. Als je de voedingswaarden onder de loep neemt, dan is de vegetarische worst qua calorieën ongeveer gelijk aan de magere variant, bevat het een stuk minder eiwitten en minder verzadigd vet. Vooral dat laatste maakt het in verhouding met de normale rookworst tot een betere keuze."
Wel of niet eten, die rookworst?
Schutte: "Als je eet volgens de Schijf van Vijf, dan is er ruimte om drie tot vijf keer per dag iets kleins buiten de schijf te eten en daarnaast drie keer per week iets groters, zoals een rookworst of spekjes. Maar liever niet te vaak en niet te veel. Wil je graag rookworst én spekjes, dan kun je ervoor kiezen om kleinere porties te nemen, zodat het samen niet meer dan één portie vlees van 100 gram is."
Klaassen: "Ik leer mijn cliënten dat een gezond voedingspatroon nooit valt of staat bij één voedingsstof, één product of één maaltijd. Het gaat om de keuzes die je de hele dag maakt, de hele week, alle maanden en het hele jaar. Geniet bewust van die heerlijke rookworst, wees je ervan bewust als je een vetrijk stuk vlees neemt en neem het daarna een tijdje niet meer. Alles draait om balans."