Sylvana Simons

Anderhalf jaar geleden stapte ze naar de leiding van TMF en zei: "We moesten er maar mee ophouden."Vier jaar lang was ze als veejay en interviewer een van de gezichten van de muziekzender geweest, haar Sylvana's soul had R & B; in Nederland op de kaart gezet. Maar de Dutch queen of R & B;, buiten beeld een moeder van twee kinderen met al een heel leven achter zich, voelde zich te oud geworden voor haar publiek. Bovendien: ze wilde de diepte in. 'Meestal was het: ik kwam, sprak wat in en ging weer. Dat werd een beetje saai.'Het werd het infameuze Sexquiz on the beach, een spelprogramma waarin jongens op de tast aan de borsten hun vriendin moesten herkennen, en weetjes als 'gezond sperma heeft de geur van jonge kastanjebloesem' werden geponeerd.Diepte? 'Ik ben er nog steeds heel blij mee', zegt ze. 'Je moet eerst kruipen voordat je kunt lopen. Voor mij was het de ultieme kans. Het was een andere manier van televisie maken dan ik gewend was. Met meerdere camera's en een regisseur. Het ging nergens over, maar dat hoefde ook niet. En iedereen die naar het programma keek, zei: ''Ik vind het een heel stom programma, maar jou heel goed.'' Na afloop had ik wel iets van: dit doe ik niet nog een keer.'Volgde, na wat kleinere dingetjes, een jaar geleden de presentatie van de eerste serie van De bus, waarbij ze in de kritieken keer na keer werd neergezet als iemand die veel meer zou kunnen (NRCHandelsblad: 'De grootste ontdekking van een programma dat beneden haar niveau ligt'). Vond ze zelf ook, want ze verlengde haar contract met SBS niet. 'Het enige wat ze me te bieden hadden was nog een keer De bus. En ja, wat dan? Een quizje? Daar had ik geen zin.'Ze tekende bij John de Mol. Sinds september presenteert Sylvana Simons (29), mooi, tenger en in het bezit van een grootse aanwezigheid, tweemaal per week RTLLive, het programma dat in de plaats is gekomen van RTL4's Vijf uur show. Ze doet het pittig en met verve, en naar genoegen. 'Het is luchtig en zwaar tegelijkertijd, en je kunt er iets van jezelf inleggen.' Of zoals De Volkskrant na haar debuut schreef: 'Ze sloeg zich ontspannen en welbespraakt door de lang niet onbenullige onderwerpen heen.'Ter aanvulling van RTLLive zoekt ze samen met De Mol naar een nieuw programma, speciaal voor haar. 'Ik hou van interviewen. Ik bewonder mensen als Sonja Barend en Barend en Van Dorp. Ik weet niet of ik kan wat zij kunnen, maar ik kan het altijd proberen. Niet meteen natuurlijk; als je dingen doet waar je nog niet aan toe bent, word je afgebrand.'Ze is nog altijd een van de weinige donkere presentatoren op de Nederlandse tv. En daardoor tegen wil en dank een boegbeeld van de Surinaamse gemeenschap. 'Ik word geacht koste wat het kost solidair te zijn met mijn kleurgenoten en mijn landgenoten, terwijl Suriname voor mij net zo ver weg is als voor de meeste witte Nederlanders.'Niet dat ze zich er veel van aantrekt. Zo trok ze onlangs stevig van leer tegen de zwarte man in Veronicablad, de plek waar ze zich na een korte periode bij Playboy ('Hartstikke stoer, als vrouw voor de Playboy schrijven, jammer dat het ophield') uitleeft als columnist. 'Wetende dat zijn soort in de minderheid is en hij overal aan zijn trekken kan komen', schreef ze, 'maakt hij zich over het algemeen geheel niet druk om wat zij voelt, denkt of wil. Hij is meestal al vanaf jonge leeftijd bezig een harem te vormen, en een nieuwkomertje dat begrip eist is zo vervangen. Voor een zwarte man gaat kwantiteit boven kwaliteit.'Als je op zwarte mannen valt, heb je echt een probleem', zegt Simons. 'Vrouwen, wit en zwart, die op zwarte mannen vallen, zijn vaak alleen en lopen tegen dezelfde dingen aan. Ontrouw, onbetrouwbaarheid, het onvermogen van die mannen om over gevoelens te praten, of een keer tegen hun vrienden te zeggen: ''Ik blijf vanavond thuis, want ik kook en daarna gaan we samen een potje scrabbelen.'' Want dat is niet cool. Een Nederlandse vriendin van mij had een donkere vriend. Zijn samen op vakantie geweest en noem maar op. Krijgt ze opeens een telefoontje van hem: blijkt hij op het punt staan met een ander te trouwen.'Waar komt dat gedrag vandaan?'Uit onze geschiedenis. In de Surinaamse cultuur is het heel normaal dat je als vrouw je kinderen helemaal alleen opvoedt en ook nog werkt. Dat gaat al eeuwen zo. Het is niet vreemd als iemand vraagt: zie je de vader nog? Als je ook nog samenwoont, nou, dan is het helemaal mooi meegenomen. Maar zwarte vrouwen beginnen zich nu te realiseren: "Hé, wat ik doe, is eigenlijk heel knap. Ik wil daar waardering voor.'' Zwarte mannen moeten nog een inhaalslag maken, net zoals witte mannen eerder gedaan hebben. Ze zitten behoorlijk in de knoop met zichzelf.'Ik zou dolgraag een zwarte man willen ontmoeten die niet geïntimideerd is door mijn succes of mijn intelligentie of het feit dat ik meer verdien, die op zaterdag meehelpt met de boodschappen. Donkere mannen vind ik aantrekkelijker, spannender, in elk opzicht stukken lekkerder. Maar misschien ook juist doordat je ze nooit helemaal kunt krijgen. Niets zo leuk als de buit proberen binnen te halen.'Zijn zwarte mannen gewelddadiger?'Ik heb de indruk van wel. Maar het is een gevaarlijke uitspraak. Helemaal als ik het zeg. En je kwetst mensen met dit soort generalisaties. Mijn laatste vriend is errug zwart, maar die is absoluut niet gewelddadig. Aan de andere kant: als je niet generaliseert zeg je weer niks. En eh, ik ga het niet goedpraten omdat ik het zelf heb meegemaakt, maar het komt voort uit erg veel onzekerheid, onkunde om je op een andere manier te uiten.'Het heeft ook te maken met hoe je als vrouw over jezelf denkt. Op het moment dat een man achteraf sorry zegt, zeg jij: het geeft niet. En als je dat zegt, doet hij het de volgende keer weer, want het geeft niet, ik ben toch maar een voetveegje. En ik denk dat het ook een soort verslaving is. Ik ben weleens bang dat ik moeite heb met rustige, voortkabbelende relaties.'Toen ze anderhalf was, verhuisde ze van Paramaribo naar Nederland. Aanvankelijk was het Amsterdam, ruim tien jaar later werd het Hoorn. Sylvana had er net zo'n jeugd als haar vriendinnetjes: balletles, een eigen pony, een vader en een moeder die bij elkaar waren. 'Allemaal dingen die mijn broers en zussen niet hadden.' Zestien heeft ze er: haar vader, een boekhouder, had al vijftien kinderen bij andere vrouwen, haar moeder (die bij ibm werkte) een bij een andere man. Sommigen leerde ze pas na jaren kennen: kwam er een keer een leuke jongen over de vloer, bleek het een broer uit Suriname te zijn. Vijf van haar broers en zussen heeft ze nog nooit ontmoet.Het ging niet thuis. Ze was 'vroegrijp, eigenwijs en onhandelbaar'. Wilde niet leren, alleen maar dansen. Ze begon haar middelbare schoolcarrière op het vwo, maar stapte over naar achtereenvolgens de havo, de kappersschool en de balletacademie, maar maakte niets af. Constant ruzie met haar vader. 'Ik was een vrije Hollandse meid, hij een superstrenge Surinamer, die ook nog van een heel andere generatie was: hij was al 43 toen ik geboren werd.' Op haar 15de liep ze weg, om bij een van haar halfzussen in Amsterdam te gaan wonen. 'Een wilde tijd. Ieder weekend stappen.'Ze was 20 en net aangenomen op de theaterschool - afdeling show en musical - toen ze merkte dat ze zwanger was. De vader kende ze uit het uitgaansleven. 'De eerste drie maanden was hij heel lief voor me.'Vrouwen zeggen altijd: als hij een vinger naar me uitsteekt, is het afgelopen. Maar het sluipt erin. Ik was natuurlijk jong en onzeker, en op zoek naar iemand die van me hield, maar ik ken ook oudere vrouwen die het is overkomen. Het wordt een situatie die je normaal gaat vinden. En hij kon natuurlijk ook heel lief en gevoelig zijn.'Op de meest onverwachte momenten kon het beginnen. Hij sneed zich een keer met een stanleymesje, en ging compleet door het lint. Terwijl ik hem al had gewaarschuwd dat hij gevaarlijk bezig was. En je bent voortdurend op je hoede, je probeert je zo te gedragen dat het niet gebeurt, al kan dat helemaal niet.' Pas na drie jaar had ze moed verzameld een eind aan de relatie te maken. 'Opeens dacht ik: wat ga ik mijn kind bieden? Wat ga ik hem laten zien?'Drie keer vertrok ze om, voor haar vriend weer thuis was, alweer terug te zijn. De vierde keer zette ze door. 'Ik heb hem gevraagd een boodschapje te doen en ik was weg.' Maar toen begon de ellende pas goed: hij stalkte haar, en als hij haar te pakken kreeg sloeg hij haar harder dan tevoren. 'Je begon het aan me te zien.' Ze dook onder op een zolderkamertje, en liet anderen haar kind halen en brengen als hij naar zijn vader ging.Tijdens een van die bezoekjes kreeg hun zoontje Salvatore een ernstig ongeluk. Hij trok een pan kokend water van het fornuis. 60 procent van zijn lichaam verbrandde, en hij moest naar het brandwondencentrum in Beverwijk. 'Daar lag mijn baby'tje, pas een jaar oud, onder zo'n groen laken, opgezwollen, zijn huid helemaal open. Het deed zo'n pijn dat ie niet kon huilen, alleen maar piepen. Hij is een week in levensgevaar geweest.' Drie maanden moest hij in Beverwijk blijven. Wanneer Simons na het bezoekuur naar buiten kwam, wachtte haar ex haar op en bedreigde haar.Vlak nadat Salvatore, die overigens geheel genezen is, uit het ziekenhuis werd ontslagen, maakte zijn vader een eind aan zijn leven. 'Hij ging naar bed en is niet meer wakker geworden. Het is nooit officieel vastgesteld, maar ik weet dat het zo was, hij had het al drie keer eerder geprobeerd voordat ik hem leerde kennen. En hij voelde zich verantwoordelijk voor het ongeluk, hij bleef het maar zien gebeuren. Dat was ondraaglijk voor hem.'Voor mij was zijn dood een enorme bevrijding', zegt ze. 'Ik durfde eindelijk weer naar buiten.'De jaren met de vader van Salvatore waren in een soort waas voorbijgegaan, maar ze had al die tijd gewoon doorgewerkt: ze was danseres in discotheek iT, danste bij Nederlandse house acts, en speelde mee in reclamespotjes. Lex Harding, destijds nog verbonden aan Veronica, bood haar na afloop van een optreden bij Countdown een screentest aan. Daar gebeurde niets mee, maar een paar jaar later werd ze door dezelfde Harding benaderd voor TMF, dat destijds alleen nog in Gouda te zien was.'Voor ik begon heb ik tegen mijn toenmalige vriend, de vader van mijn dochter, gezegd: ''Laten we het hier even over hebben, want dit gaat nogal wat consequenties hebben.'' Maar je kunt praten wat je wilt, als het losbarst blijkt dat je er van tevoren geen idee van kunt hebben.'Binnen een jaar was ze net zo bekend als de sterren die ze interviewde. Luid giechelende pubers die haar aangaapten als ze een hamburger bij McDonald's bestelde, gegil toen ze dacht lekker topless aan het strand te gaan liggen.'Maar ik geniet van belangstelling. Je kunt klagen en zeggen dat het zo vervelend is dat ze bij de bakker allemaal naar je toe komen, maar het is heel fijn als iemand zegt dat ie het zo leuk vindt wat je doet. Voor mijn vriend was het minder. Hij had zelf behoefte aan dat soort aandacht. Dan is het wel heel vervelend als iedereen de hele tijd over je vriendin wil praten. En televisie is een beetje heilig. Alles moet ervoor wijken.' Haar tweede relatie bleek niet bestand tegen de roem. 'Hij ging vreemd, was emotioneel niet thuis.'Ze stortte zich nog een keer volledig op de liefde. In haar laatste jaar TMF woonde ze met haar kinderen in Londen, bij haar Engelse profbokser, die ze na vier maanden verliefdheid gevolgd was. 'In het begin, toen alles rozengeur en maneschijn was, kon ik af en toe zo maar in huilen uitbarsten als we samen op de bank zaten. ''Het klopt niet, het klopt niet.'' Ik vond het moeilijk om ervan te genieten, dacht dat er wel weer iets op de loer zou liggen.'Amper een jaar later was ze terug in Diemen. 'Ik heb lang gedacht dat ik teruggekomen ben omdat ik toch niet helemaal tevreden was met de relatie. Ik was opeens ook ontzettend afhankelijk. Als ik ergens heen wilde, moest ik hem vragen hoe ik er moest komen. Maar het kwam vooral door mijn werk: je kunt geen carrière opbouwen vanuit het buitenland. Mijn manager zei: ''Ik wil alles voor je doen, maar dan moet je wel hier zijn.'' Mijn vriend is ook een van degenen geweest die me hiernaar toe heeft geschopt. ''Ga nu maar'', zei hij, "je wordt er gek van dat de telefoon niet constant voor je gaat".'Ze ging, en zei meteen haar baan bij TMF op. Een besluit dat op weinig weerstand stuitte. 'Ook omdat ik een jaar van tevoren had verteld dat ik het niet meer jaren wilde doen. Maar er is nog steeds geen vervanging voor Sylvana gevonden.'Haar terugkeer naar Nederland betekende min of meer het einde van haar laatste vaste relatie. 'We zien elkaar ongeveer een keer per maand, maar ik leef de afgelopen anderhalf jaar eigenlijk als een single.'Zijn mannen weleens bang voor je?'Story of my life! Enorm, ontzettend. Maar wat doe je eraan? Een vriend zei: ''Als ik jou zie, zie ik een hele rij waarschuwingslichtjes boven je hoofd. Niet doen! Niet doen!'' En mannen durven niet te geloven dat ik hun trouw zal zijn, dat ik bij hen zal blijven. Mijn Engelse vriend vroeg me laatst: ''Als ik in een rolstoel zou zitten, zou je dan ook nog mijn vriendin zijn?'' Ik was echt beledigd. Maar er zal wel een kern van waarheid inzitten. Ik ben niet verbitterd of zo: als ik voor iemand ga, stort ik me er helemaal in. Maar als ik dingen moet pikken om maar een man te hebben, dan hoef ik er geen meer. Ik zie echt het nut niet in van met z'n tweeën ongelukkig zijn. En ik heb een man zo weinig nodig. Ik heb al kinderen. Dat is soms zwaar in mijn eentje, maar voor mijn gevoel heb ik het altijd al alleen gedaan. En verder kan ik alles wat ik wil doen.' En toch. 'Ik sleep altijd alleen die tassen naar binnen, moet als enige de toiletrol verwisselen. En op kerstavond zat ik alleen thuis. Tja, dan krijg je toch even het idee dat je iets niet goed hebt gedaan.'Ik heb af en toe gedacht: was ik maar wat naïever en onschuldiger. Dan baalde ik ervan dat ik zo veel levenswijsheid heb. Onschuldige meisjes hebben altijd een vriend die voor hen zorgt. Die zal ik dus nooit meer krijgen. Wel jammer, want ik ben nog hartstikke jong en sprankelend.'Ze had altijd het gevoel: als mijn vader doodgaat dan vind ik het jammer, maar niet heel erg. 'Daar heb ik me zwaar in vergist', zegt ze. 'Het probleem met mijn vader was dat hij nooit had geleerd de vaderrol op zich te nemen. Hij heeft zich bijvoorbeeld ook nooit echt uitgelaten over de vader van mijn zoon. Maar ik kom er nu achter dat het toch best leuk was. We leken gewoon ontzettend op elkaar: eigenwijs en dominant. Hij heeft me ook altijd verteld dat ik mooi en talentvol was. Hij had ontzettend veel commentaar op me, maar tegelijkertijd vond hij het heel normaal dat ik zo goed terecht ben gekomen.'Drie jaar geleden overleed hij. 'Hij kwam ziek terug van een vakantie in Suriname. Hij had al suikerziekte en had daar salmonella overheen gekregen, en ook nog een tropisch virus opgelopen. Een mooie, markante man die opeens met zichzelf geconfronteerd werd. Hij heeft zelfmoord gepleegd. Dat was heel heftig. Hoewel ik op het moment zelf niet het idee had dat het heel ingrijpend was. Het heeft veel meer invloed op mijn leven dan ik had kunnen denken. Er zijn momenten dat ik hem heel erg mis. Voor mijn zoon is het ook moeilijk. Hij had al geen vader meer, en the next best thing is er ook niet meer. En hij lijkt ontzettend op z'n opa.'Ik ben vooral kwaad op mijn vader. Ik ben zelfs een tijd zo kwaad geweest dat ik helemaal niet verdrietig kon zijn. Niet omdat hij niet meer wilde leven. Het is de manier waarop hij er een einde aan heeft gemaakt. Hij heeft zich opgehangen in het trappenhuis van het huis waar wij altijd gewoond hebben. Mijn moeder komt de trap oplopen met een dienblad met een kopje koffie erop voor haar man die net twee dagen het ziekenhuis uit is, en vindt hem zo. Dan kan ik alleen nog maar heel boos zijn. Als je zo ziek bent, en je hebt een kast vol medicijnen, neem die dan allemaal in, ga slapen en word nooit meer wakker.'Iedereen denkt dat wij Surinamers altijd zo gastvrij en gezellig zijn. Iedereen mag mee-eten en het is altijd leuk. Dat is ook wel zo, maar tegelijkertijd wordt in onze cultuur heel weinig over belangrijke dingen gesproken. Zelfmoord is een taboe, incest, problemen überhaupt. Ik was de enige van alle kinderen die zei: dit is schandalig. Ik vind het onvergeeflijk dat mijn moeder de rest van haar leven dat beeld op haar netvlies heeft. Maar dat mag je niet zeggen.'Ik ben heel nieuwsgierig naar wat het precies was dat mijn vader tot die daad gedreven heeft. Daar heb ik geen idee van. Niemand heeft er een idee van.'Denk je nooit: waarom krijg ík dit allemaal over me heen?'Ik heb veel geleerd van mijn leven en inspiratie genoeg om ooit nog eens een boek te schrijven, dat is iets dat ik per se nog wil doen. Soms denk ik even: het is oneerlijk wat me allemaal overkomen is, ik wil een gewoon leven. Ik jank ook wat af hoor, in een week. Maar ik heb ook heel mooie dingen meegemaakt. En ik wil, geloof ik, helemaal niet gewoon, ik geloof dat ik nooit gewoon geweest ben. Mijn moeder heeft meerdere zwangerschappen gehad die niet goed verlopen zijn voordat ik werd geboren. Ik was een zevenmaandskindje, op zondag geboren, op de verjaardag van prinses Beatrix. 30 centimeter was ik, ik paste in een schoenendoosje. Ik heb een bijzonder leven.'