De senaatsfracties van de coalitiepartners VVD, CDA en CU waren eerder op de dag nog kritisch, maar toonden zich dinsdag later in het debat in de Eerste Kamer positiever over het voorstel van Rob Jetten, de D66-fractievoorzitter van de Tweede Kamer.
Omdat ook de PVV, SP en GroenLinks en 50PLUS voor het plan zijn, is de vereiste tweederdemeerderheid voor een grondwetswijziging in zicht. De senaat stemt volgende week dinsdag over het voorstel.
VVD en CDA leken het eerder in het debat nog spannend te maken. Voor de twee fracties was er nog te veel onduidelijk over de toekomstige procedures. Zij lieten hun steun boven de markt hangen. Het CDA liet later in het debat weten het voorstel alsnog te steunen. Hoewel de VVD haar steun nog niet expliciet heeft uitgesproken, lijkt de partij in de richting van Jetten te bewegen.
Prioriteit D66 ligt bij schrappen kroonbenoeming
De wetswijziging moet het mogelijk maken om op een andere wijze de burgemeester aan te stellen. Een rechtstreeks door de burger gekozen burgemeester is zo'n optie, net als de mogelijkheid om de gemeenteraad de burgervader te laten kiezen. De grootste partij bij de gemeenteraadsverkiezingen de burgemeester te laten leveren, behoort ook tot de mogelijkheden.
In het wetsvoorstel wordt echter geen voorschot op de nieuwe burgemeestersbenoeming genomen, al is het geen geheim dat de gekozen burgemeester een langgekoesterde wens van D66 is. De "deconstitutionalisering" van de benoeming van de burgemeester is dit keer prioriteit van de partij.
Het is namelijk niet de eerste keer dat D66 de benoeming van de burgemeester probeert te veranderen. In 2005 poogde de toenmalige D66-minister Thom de Graaf de gekozen burgemeester te introduceren.
Dat voorstel werd geblokkeerd door de senaat tijdens de nacht die de boeken is ingegaan als de 'Nacht van Van Thijn'. De PvdA-senaatsfractie - destijds onder aanvoering van senator Ed van Thijn - stemde tegen, omdat de partij bestuurlijke chaos vreesde als de burgers op korte termijn hun eigen burgemeester konden kiezen.
De Graaf trad af en het zou vervolgens jaren duren voordat D66 een nieuwe poging zou wagen om iets te doen aan de zogenoemde kroonbenoeming.
Jetten wil brede discussie over rol burgemeester
In het nieuwe voorstel van Jetten wordt van een gekozen burgemeester dan ook niet gesproken, maar het opent die deur wel. De kritiek van de VVD en CDA spitste zich toe op de toekomstige invulling van de aanstellingsprocedure.
Jetten belooft niet op korte termijn met voorstellen voor een verandering van de benoeming te komen. Ook partijgenoot en minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken deed de belofte geen voorstellen te doen. Deze beloftes lijken de partijen over de streep te trekken. Jetten wil eerst een breed maatschappelijk debat over de toekomstige rol van de burgemeester. Ollongren vroeg om vertrouwen in het democratisch proces.
Naar verwachting stemt de senaat volgende week dinsdag over de grondwetswijziging. Het voorstel is al in een eerder stadium door beide Kamers aangenomen. Omdat het een grondwetswijziging betreft, moet het voorstel door een nieuwe Tweede Kamer opnieuw worden behandeld en is een tweederdemeerderheid in beide Kamers nodig.
In januari van dit jaar stemden alle partijen in de Tweede Kamer, met uitzondering van de SGP, voor een nieuwe burgemeestersbenoeming. Nu lonkt ook een tweederdemeerderheid in de senaat.
NUjij: Uitgelichte reacties