Eerste Kamer brengt gekozen burgemeester een stapje dichterbij

D66-fractievoorzitter Rob Jetten krijgt zeer waarschijnlijk de steun van coalitiepartners VVD, CDA en ChristenUnie in de senaat, zo bleek tijdens het debat over de burgemeestersbenoeming. De drie partijen plaatsten kritische kanttekeningen bij het voorstel van Jetten om de benoemingsprocedure te schrappen uit de Grondwet.

Die wetswijziging is voor D66 de opmaat naar een gekozen burgemeester: een vermaard kroonjuweel van de partij. ,,Er staat heel veel op het spel”, zei CDA-senator Ton Rombouts, oud-burgemeester van Den Bosch. ,,De door de Kroon benoemde burgemeester heeft de afgelopen anderhalve eeuw een grote rol gespeeld in de stabiliteit van het lokaal bestuur”, vindt hij.

Daarom diende Rombouts een motie in waarin staat dat de ‘onafhankelijke positie’ van de burgemeester in de toekomst gewaarborgd moet blijven. Die motie is mede ondertekend door VVD, D66 en ChristenUnie. Daarmee geven die partijen hun zegen aan de grondwetswijziging, waarover volgende week dinsdag gestemd wordt.

Het was geen geheim dat de CDA-fractie tegen de gekozen burgemeester is. ,,Angst is een slechte raadgever, soms is moed nodig”, zei Rombouts over de koerswijziging. Ook de VVD-fractie bleek dinsdag verdeeld. ,,Een deel van onze fractie is principieel tegen”, zei VVD-senator Helmi Huijbregts.

Dat de coalitiepartijen Jetten nu toch steunen, komt niet als een verrassing. Na de voor D66 pijnlijke afschaffing van het raadgevend referendum was de verwachting dat de partij wél hoop mag houden op een gekozen burgemeester. De invoering van die gekozen burgemeester wordt door de grondwetswijziging in de toekomst mogelijk.

In januari dit jaar stemden 147 van de 150 leden van de Tweede Kamer al in met het D66-voorstel. Voor een tweederde meerderheid in de Eerste Kamer heeft Jetten steun van 50 van de 75 senatoren nodig. De partijen PvdA, SGP en OSF (samen 11 zetels) stemmen komende dinsdag mogelijk tegen.

Jetten vindt de door de Kroon benoemde burgemeester ‘ondemocratisch en ouderwets’. In het debat probeerde hij de kritische fracties gerust te stellen door te zeggen dat hij niet pleit voor een ‘zware, presidentiële burgemeester’, die bijvoorbeeld wethouders kan ontslaan. 

Ook liet hij doorschemeren dat het nog wel even kan duren voordat zijn partij met een wetsvoorstel voor een gekozen burgemeester komt. Voorlopig blijft de gemeenteraad de burgemeesterskandidaat kiezen, die vervolgens wordt benoemd door de regering.