Paranoïde spookbeelden

Afgelopen zaterdag verscheen in de Volkskrant een verontrustend artikel over virtuele Jodenhaat onder aanhangers van het Forum voor Democratie (FvD). Zo werd uit chatgroepen van FvD-volgelingen duidelijk dat antisemitisme een vast bestanddeel vormt in de uitwisseling van ideeën over politiek en samenleving.

Het veelkoppige monster dat antisemitisme heet manifesteert zich al langer onder de usual suspects, zoals moslimextremisten en neonazi’s. Wat in het Volkskrant-artikel nieuw genoemd mag worden is het salonfähig maken van antisemitische theorieën in rechtse kringen, aangemoedigd door verborgen boodschappen (zogeheten dog whistles) van politici en opiniemakers.

Bekijken we het breder dan zien we al langer hoe parlementsleden zich vrij voelen kwalijke samenzweringstheorieën te delen. Neem ‘Eurabië’, een begrip geïntroduceerd door schrijfster Bat Ye’or, over hoe de nakende islamisering ervoor zal zorgen dat Europa uiteindelijk opgaat in de Arabische wereld. Het behoeft weinig uitleg dat dit paranoïde spookbeeld vooral onder PVV’ers gemeengoed is en actief wordt uitgedragen. De Oostenrijkse filosoof Gunther Anders noemde dit enigszins ongrijpbare fenomeen ooit ‘antisemitisme zonder Joden’.

Voor aanhangers van FvD slaat de Eurabië-hypothese kennelijk iets minder aan. Voor een groep waarvan de leider lichtelijk flirt met rassentheorieën gaat het ietwat te ver om te beweren dat Arabieren c.q. moslims de macht en het vernuft bezitten om het blanke ras te ondermijnen; je kunt immers moeilijk beweren dat moslims de financiële instellingen, de media of farmaceutische industrie controleren. Dan komt het stereotype van de Jood om de hoek kijken, de afgelopen jaren onder andere gepersonifieerd door de Hongaars-Amerikaanse filantroop George Soros.

FvD-voorman Thierry Baudet doet weinig moeite om de schijn van antisemitisme van zijn partij af te werpen. Tijdens de Algemene Beschouwingen vroeg hij zich af wie nou eigenlijk „de baas” is in ons land; Soros noemde hij als kandidaat. In het radioprogramma Met het oog op morgen riep hij op tot een onderzoek naar de geldstromen van Soros in Nederland. Het is dun bewijs om Baudet expliciet van antisemitisme te beschuldigen. Maar het is de toon die de muziek maakt.

Lotfi El Hamidi (L.elHamidi@nrc.nl@Lotfi_Hamid) schrijft op deze plek een wisselcolumn met Tom-Jan Meeus.