Waarom praten we zo op kantoor? Thuis vraagt niemand naar de 'stavaza' van het avondeten en noem je je vrienden geen teamplayers.
"Overal waar een groep samenkomt en los van de maatschappij opereert, ontstaat een nieuw soort taal. Niet alleen op kantoor, maar ook in een supermarkt, in een fabriek, overal. Die groepen gaan clichés gebruiken die heel krachtig worden gevonden. Die uitdrukkingen slaan vervolgens hun vleugels uit en duiken overal op. In de kranten of op tv, totdat ze afgeserveerd raken en iedereen ze ineens vreselijk vindt. Maar dat kan heel lang duren. Je kunt geen krant openslaan zonder te lezen over 'een zonovergoten dag'. Dat is ontzettende clichématige beeldspraak, maar blijkbaar vinden mensen het nog steeds mooi. De zon die zijn stralen over de dag giet. Ik vind het echt niet om aan te horen."
Zonovergoten, nu je het zegt. Prachtig.
"Niet iedereen is gevoelig voor clichés. Jonge mensen die een uitdrukking nog niet zo vaak gehoord hebben, vinden ze leuk. Het geeft ze een gevoel van vertrouwdheid als iedereen hetzelfde zegt en zij daarbij kunnen horen."
Zonovergoten. Niet om aan te horen.
Het is ook niet makkelijk om altijd maar origineel te zijn als je de hele dag moet praten.
"Nee, clichés worden gewoon dankbaar gebruikt. Bestsellers drijven op clichés. 'Haar hart klopte in haar keel', bijvoorbeeld. Een eindredacteur zal dat heel graag willen schrappen, maar veel mensen houden ervan. Anderen kijken erop neer en op degenen die ze gebruiken. 'Iemand die steeds hetzelfde zegt, daar wil ik niks mee te maken hebben', denkt iemand die kantoortaal haat."
Hoe bestrijd je kantoortaal? En moeten we dat wel doen?
"De groep die er een hekel aan heeft, moet zich enorm activistisch opstellen om het aan te pakken. Je moet het opschrijven, allemaal onder elkaar zetten en verspreiden. Dan zullen je collega's zich wel realiseren dat ze in clichés praten en steeds hetzelfde zeggen, maar dat betekent niet dat het ze iets kan schelen."
Het is de vraag of je zo'n soort collega wil zijn.
"Ja, want echt niet iedereen heeft die afkeer. Maar iemand die zegt 'een bilateraaltje' te willen, weet natuurlijk wel dat het belachelijk is. Zo niet, dan leef je echt in een hol onder de grond."
Dat woord wordt vast alleen nog ironisch gebruikt.
"Ja, zodat de ander weet dat jij weet dat het echt niet kan, die uitdrukking. Zo moet je op kantoor de lol er blijkbaar in houden, een grote opgave. Mooi dat dit kan met taal, hè?"
Het allerergste woord? Mensenmens.
Waarom gebruiken we zo graag Engels op de werkvloer?
"Dat zeg je nou wel, maar we gebruiken nog veel meer Frans. Het gebruik van Engels is nieuwer, daarom valt het op. We hadden ooit ook veel meer Duits in onze taal, daarom werd het Genootschap Onze Taal opgericht. Het Engels zal ooit wel weer verdwijnen of in ieder geval verminderen. We moeten gewoon meegaan met de stroom. In 1965 bedacht het tijdschrift HP een wedstrijd om Engelse woorden tegen te gaan. Dat is meer dan vijftig jaar geleden."
Dus vacatures waarin wordt gezocht naar een agile werkende scrummaster met hands-onmentaliteit blijven we voorlopig nog wel zien?
"Ja, Engels verdwijnt voorlopig niet. Het geeft soms wat meer gewicht. Kijk maar eens naar liedteksten. Als je die naar het Nederlands vertaalt, merk je pas dat bijna alle teksten van een vreselijke simpelheid zijn. Als je je stoort aan onbegrijpelijke Engelstalige vacatureteksten, vermijd ze dan gewoon. Zij zijn dan toch niet op zoek naar jou, als je de vacature niet eens snapt."
Wat vind je zelf het allerergste woord?
"Mensenmens."
NUjij: Uitgelichte reacties