"Vergelijk het met de zorg waar je eerst langs een huisarts moet om te bepalen hoe ernstig de klacht is", zei Dekker in een toelichting op zijn plannen.
Deze, nog op te zetten instantie, zal kijken of geschillen zonder tussenkomst van een rechter opgelost kunnen worden. Het kabinet vindt dat mensen nu te snel naar de rechter stappen. Dekker: "Er zal kritischer worden gekeken welke zaken wel en welke niet in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand."
Het aantal zaken waarbij gebruik is gemaakt van een gesubsidieerde advocaat is in de afgelopen 17 jaar met 42 procent gestegen, stelt het kabinet. Tegelijkertijd vindt Dekker dat de toename van het aantal zaken niet heeft geleid tot betere en meer oplossingen.
Meer mediation en meer bemiddeling
De beloning van advocaten hangt daarmee samen, stelt Dekker. Nu krijgen zij een vergoeding per procedure, maar dat moet veranderen. "De perverse prikkel om te procederen moet eruit", zegt Dekker. Hij wil rechtshulppakketten introduceren met een vooraf bepaalde prijs. "Daarmee weten rechtzoekenden en hulpverleners vanaf het begin waar ze financieel aan toe zijn", aldus de minister. Op die manier hoopt hij dat mensen vaker gebruikmaken van goedkopere oplossingen, zoals mediation of bemiddeling.
Ook wil Dekker dat de overheid minder snel naar de rechter stapt. Hij wil dat bijvoorbeeld uitkeringsinstanties niet direct boetes uitdelen en procederen, maar eerder naar de telefoon grijpen om zaken op te lossen. Door de proceskosten voor de overheid te verhogen, hoopt hij dat te voorkomen.
De huidige gesubsidieerde rechtsbijstand kost ruim 400 miljoen euro per jaar. Met de nieuwe plannen hoopt Dekker de kosten op 400 miljoen te houden. Hoe de plannen er precies uit komen te zien, wordt de komende tijd nog verder uitgewerkt.
Minister Dekker zegt de tijd te nemen voor het uitrollen van het nieuwe systeem. "Dit wordt geen sprint, dit is een fundamentele stelselherziening."