Israël en de Golfstaten flirten openlijk met elkaar. Wat zit daar achter?

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu die hartelijk wordt ontvangen door de Omaanse sultan. Het draaien – in dezelfde week – van het Israëlische volkslied tijdens de huldigingsceremonie van het judokam­pioenschap in Abu Dhabi. De Israëlische minister van cultuur die een bezoek brengt aan een moskee in Abu Dhabi. Het lijken losstaande, weinig betekenisvolle gebeurtenissen, maar in het Midden-Oosten worden ze beschouwd als een voorbode van grote veranderingen.

Lange tijd bestond het beeld van Israël als de enige democratie in het Midden-Oosten, omringd door vijanden. In de laatste jaren is er veel veranderd. Israël heeft er nieuwe bondgenoten bijgekregen. Opmerkelijk genoeg zijn het vooral de Arabische Golfstaten die de banden met de Joodse staat aanhalen.

Oude vijand

De Golfstaten zijn politiek in beweging. Om te beginnen is er de opmars van de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman, die in korte tijd alle macht naar zich heeft toegetrokken in het aartsconservatieve koninkrijk. De autoritaire kroonprins heeft wilde plannen, niet alleen met zijn land, maar ook met de regio. Hij is de architect van de desastreuze interventie in Jemen. Hij wil van buurland Qatar – zijn nieuwe vijand – een eiland maken door een kanaal te graven langs de grens. En hij streeft openlijk naar betere banden met de oude vijand Israël.

Het is met name de gezamenlijke afkeer jegens Iran die Israël en een aantal Golfstaten bij elkaar brengt. Voor Saudi-Arabië en de Emiraten komt het bestrijden van de Iraanse invloed in de regio op de eerste plaats, het lot van de Palestijnen is bijzaak. Voorheen wilden deze landen niets met Israël te maken hebben zolang de Palestijnen onder bezetting leven. 

De Israëlische premier nam het vorige week op voor Saudi-Arabië. Het land ligt onder vuur door de brute moord op de Saudische journalist Khashoggi in Istanbul, die hoogstwaarschijnlijk is uitgevoerd in opdracht van de Saudische kroonprins. Netanyahu riep de internationale gemeenschap op Saudi-Arabië met rust te laten: “Want ik denk dat het grotere probleem Iran is”.

Geheime ontmoetingen

Toch hebben Arabische leiders, hoe dictatoriaal ze ook zijn, rekening te houden met de opvattingen van hun bevolking. Israël is niet geliefd onder Arabische burgers, en hun leiders willen liever niet met Israëlische leiders worden gezien of geassocieerd. Mede daarom hebben tot nu toe maar twee Arabische landen Israël erkend: Jordanië en Egypte.

Arabische leiders zijn het lot van de Egyptische president Anwar Sadat niet vergeten. Enkele jaren nadat hij als eerste Arabische leider een officieel bezoek bracht aan Israël en vrede sloot, werd hij vermoord. De ontmoetingen tussen Arabische regeringen en Israël vinden daarom meestal in het geheim of achter gesloten deuren plaats.

Maar het tij lijkt te keren. Israël denkt dat, na de ontmoeting met de Omaanse sultan Qaboos bin Said, andere Golfstaten zullen volgen. Netanyahu hoopt nu op een uitnodiging van Dubai, waarmee de twee landen hun langdurige geheime affaire eindelijk wereldkundig kunnen maken.

Mabhouh-zaak ligt gevoelig in Dubai

Israël liquideerde in 2010 het Palestijnse Hamaslid Mahmoud al-Mabhouh in zijn hotelkamer in Dubai. De Israëliërs injecteerden hem met een dodelijk middel dat een natuurlijke hartstilstand moest simuleren. Toen de liquidatie aan het licht kwam, waren de Israëlische spionnen alweer het land uit. Het Israëlische doodseskader had gebruik gemaakt van verschillende reisdocumenten, waaronder Duitse en Britse. De liquidatie leidde ertoe dat de Emiraten er extra scherp op gingen toezien dat er geen Israëliërs binnenkwamen.

Lees ook:

Saudi-Arabië dreigt met oliewapen in de zaak-Khashoggi

Saudi-Arabië heeft gedreigd zijn economische gewicht in de strijd te werpen als het wordt geconfronteerd met strafmaatregelen vanwege de verdwijning van de journalist Jamal Khashoggi.