Moeten we PvdA's bestuurlijke ervaring paren aan de schwung van GroenLinks?
Op zoek naar die ene lijst in het stemhokje die nog het dichtst in de buurt komt van mijn tegenstrijdige politieke overtuigingen, ben ik weleens jaloers geweest op landen met een tweepartijenstelsel.
Hier de good guys, daar de bad guys, helder. En geen permafrost van slappe compromissen en verlammende regeerakkoorden, maar werkelijke politiek; hatsiekiedee, keuzes maken.
Er zijn allerlei redenen waarom dit niet slim gedacht was, om te beginnen omdat de bad guys onvermijdelijk ook aan de beurt zouden komen om hún keuzes te maken. Bovendien zou het afbreuk doen aan het idee dat de democratie niet zozeer op aarde is om een getalsmatige meerderheid aan de macht te helpen – laat staan een of andere mythische volkswil – maar om recht te doen aan de verscheidenheid van de burgers.
Wordt het geen tijd om de bestuurlijke ervaring van de PvdA te paren aan de schwung van GroenLinks?
Mocht ik soms toch nog verlangen naar de overzichtelijkheid van een tweestromenland, dan is daar altijd het afschrikwekkende voorbeeld van Amerika. Het politieke systeem daar sluit de bevolking steeds verder op in vijandige kampen, terwijl in Washington politiek spektakel het wint van bestuurskracht. Nu de Democraten de meerderheid hebben in het Huis van Afgevaardigden zal dat alleen maar erger worden. Reken erop dat Trump nog meer zijn toevlucht zal nemen tot het uitventen van racisme en nationalisme.
GroenLinks en PvdA
Maar intussen is het andere uiterste, de versplintering van het partijensysteem zoals in Nederland, evenmin erg gezond. Als het rechtse populisme de agenda weet te bepalen, ook zonder de meerderheid te vertegenwoordigen, is er behoefte aan een alternatief dat niet blijft hangen in achterhaalde schema’s. De sociaaldemocratie ligt in bijna alle Europese landen op zijn gat, besmet als zij is door al te enthousiaste deelname aan het neoliberale experiment van de afgelopen twintig jaar. Anders dan het publieke debat soms doet vermoeden, wil dat niet zeggen dat het sociaal-democratische denken verdampt is. Het heeft zich alleen langzamerhand verplaatst naar andere partijen.
Vaak heet het nu ‘groen’, en vooral in Nederland en Duitsland zie je dat partijen van die snit de rol van de sociaal-democraten overnemen, zonder dat er wezenlijke ideologische verschillen zijn. Cultuurverschillen wel, ongetwijfeld, maar rechtvaardigen die de versplintering? Waar PvdA en GroenLinks op lokaal niveau zijn samengegaan, in Woerden bijvoorbeeld, blijft van het bloedgroepverleden al snel niet veel over. En kijk naar wat PvdA-Europarlementariër Paul Tang, een ‘klassieke sociaal-democraat’, vorige week in deze krant zei over Jesse Klaver: “Hij heeft het sociaal-democratische gedachtengoed geheel omarmd, zowel qua vorm als qua inhoud. Soms denk ik dat hij bij de verkeerde partij zit.”
Misschien zitten beide heren wel bij de verkeerde partij. Ik beloof niets als het gaat om mijn gedrag in het stemhokje, maar wordt het geen tijd om de bestuurlijke ervaring van de PvdA te paren aan de schwung van GroenLinks?
Drie keer per week schrijft Stevo Akkerman een column waarin hij de ‘keiharde nuance’ en het ‘onverbiddelijke enerzijds-anderzijds’ preekt. Lees meer columns van zijn hand op trouw.nl/stevoakkerman.