Nieuwbouw ernstig in de knel
Dit jaar zijn weer minder woningen gebouwd dan in 2017, en het einde van de ellende is nog (lang) niet in zicht. Ook het aantal afgegeven bouwvergunningen holt achteruit. ,,Ik kan hier maar één conclusie uit trekken: er komt de komende jaren nóg minder nieuwbouw’’, waarschuwt hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer.
Nieuwbouw wordt vaak gezien als hét antwoord op het schreeuwend tekort aan woningen en de almaar stijgende huizenprijzen. Hoe hard die oplossing ook nodig is, zij lijkt verder weg dan ooit. In de vandaag uitgebrachte rapportage van TU Delft naar de staat van de woningmarkt staan alle seinen voor nieuwbouw op rood.
Sinds 2005 is de druk op de nieuwbouwmarkt niet zo groot geweest, is een van de conclusies in de nieuwste Woningmarktmonitor. Een koper kan nog maar kiezen uit minder dan drie aangeboden nieuwbouwwoningen. Amper vijf jaar geleden waren dat nog tien huizen. Daarmee is de keuze voor woningzoekers nóg beperkter dan op de markt van bestaande koopwoningen.
Wat het zo somber maakt: de afgifte van nieuwe bouwvergunningen, de oplevering van huizen én de verkoopcijfers laten in het tweede kwartaal een dikke min zien ten opzichte van een kwartaal eerder. Ter illustratie: het aantal verkochte nieuwbouwwoningen daalde in het tweede kwartaal met 17 procent ten opzichte van het kwartaal ervoor.
Teken aan de wand
Een teken aan de wand, zegt woningmarktdeskundige Peter Boelhouwer van de TU Delft. Vooral omdat het tweede kwartaal traditioneel een gunstige periode is voor nieuwbouw. Oftewel: meestal is in dit kwartaal een stijging zien. Tot nu toe, dus. ,,Nu blijft het aantal verkochte nieuwbouwwoningen zo’n 2.000 tot 2.500 woningen achter bij de verwachting op basis van het normale seizoenspatroon én het blijft al helemaal ver achter bij wat we nodig hebben om te kunnen spreken van een gezonde woningmarkt.’’
In het kader van het ‘gezond’ maken van de woningmarkt is er de afspraak tussen de overheid, woningcorporaties en Bouwend Nederland: op jaarbasis moeten er 75.000 woningen (koop en huur) worden opgeleverd. Máár, aldus de woningmarkthoogleraar, kunnen we die aantallen voor dit jaar wel op onze buik schrijven. We mogen al blij zijn als we dit jaar uitkomen rond de 65.000 opgeleverde nieuwbouwhuizen.
In de zomer kwam de branchevereniging van bouwers en ontwikkelaars NVB met een soortgelijke boodschap naar buiten over de stokkende nieuwbouw. ,,Als we niet oppassen zitten we over een paar jaar in een nieuwe crisis’’, zei Nico Rietdijk van de NVB.
Is die waarschuwing niet erg overdreven? Absoluut niet, zegt Boelhouwer. ,,Er zijn nu al heel veel mensen die niet meer aan de bak komen op de woningmarkt. De productie moet echt omhoog. En in plaats van dat die omhooggaat, gaat-ie nu omlaag.’’ Dat voorspelt volgens de woningmarktkenner weinig goeds voor de komende jaren. Minder bouwvergunningen nu, betekent minder opgeleverde en verkochte huizen over 1,5 of 2 jaar. ,,Je kunt er gif op innemen dat we dus volgend jaar en het jaar erop nóg minder nieuwbouw krijgen.’’
Belemmeringen
De oorzaak van de teruggang in nieuwbouw? Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen, weet Boelhouwer. Eén is het gebrek aan geschikte locaties waar echt gebouwd kan worden. Nu zou je kunnen denken dat Nederland genoeg plekken heeft om te bouwen, maar volgens Boelhouwer zijn de veel grootschalige locaties al ‘bezet’. ,,Als er gebouwd wordt, gaat het vaak om kleinere bouwprojecten van een paar honderd woningen op dure en lastig te ontwikkelen locaties.’’
Een andere oorzaak die de nieuwbouw afremt: het protest van omwonenden en de archeologische vondsten en zeldzame flora en fauna die zorgen voor bouwvertragingen. Een andere belangrijke verklaring is de financiering. Mede door de stijgende bouwkosten wordt het bouwers en ontwikkelaars steeds lastiger om winst te boeken. Dat geldt ook zeer zeker voor woningbouwverenigingen.
Tijdens de crisis waren de corporaties in ons land verantwoordelijk voor ongeveer 50 procent van de totale nieuwbouw maar inmiddels is hun inbreng hard teruggelopen: van 35.000 nieuwbouw (koop en huur) naar 15.000 nu. ,,Dat is geen onwil’’, benadrukt Boelhouwer. ,,Ze hebben het geld hard nodig voor andere zaken: het verduurzamen van hun woningvoorraad kost ze meer dan 100 miljard en dan zijn er ook de jaarlijkse heffing en belastingen die ze moeten betalen aan het rijk en die de komende jaren met bijna 1 miljard euro oplopen.’’
En dan is er nog iets anders dat nieuwbouw parten speelt: het nijpend tekort aan vakmensen. Door dat gebrek aan handjes lopen nieuwbouwprojecten vertraging op of verdwijnen ze zelfs helemaal in de ijskast.
Tekst loopt door onder de foto
Actie
De hoop dat we met nieuwbouw de huidige problemen op de woningmarkt het hoofd kunnen bieden, moeten we voorlopig maar vergeten, sombert Boelhouwer. In navolging van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) roept hij de rijksoverheid op om snel actie te ondernemen, om te voorkomen dat de woningmarkt echt volledig ontspoort.
,,Er is niet eens een totaaloverzicht in welke provincies er de komende jaren bouwprojecten op stapel staan en hoeveel woningen er bijkomen. De rijksoverheid zou zo’n overzicht moeten hebben en op basis daarvan moeten handelen. Bijvoorbeeld met investeringsfondsen, aanpassing van regels zodat speculanten niet meer aan woningen komen, of door sancties op te leggen. We kunnen niet blijven toekijken hoe het compleet misgaat en een hele generatie de boot mist.’’
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM46
De val van Boeing: ooit degelijk bedrijf met solide vliegtuigen, nu losse bouten en dodelijke crashes
-
Miljoenenverkoop in de maak: eigenaar zet winkelhart van 54.000 m2 en 3200 parkeerplaatsen in de etalage
In korte tijd zijn er veel eigendomswisselingen in het Stadshart en nu staat ook het grootste deel van het Stadshart Zoetermeer zelf weer in de etalage. Eigenaar Unibail-Rodamco-Westfield (URW) doet een nieuwe poging zijn deel van het Zoetermeerse centrum te verkopen.Zoetermeer -
PREMIUMinterview
‘Bezorgde grootvader’ mengt zich in klimaatrechtszaak: ‘Vonnis ondermijnt onze democratie’
Hij is net als zoveel klimaatbetogers een bezorgde grootouder. Maar meer dan om een veranderend klimaat is Frans van der Werf uit Ermelo ongerust over de welvaart van toekomstige generaties. Daarom wurmt de stichting Milieu en Mens zich in de felle tweestrijd tussen de krachtpatsers Shell en Milieudefensie, die zich vanaf dinsdag in de rechtszaal voortzet. ,,Het is zwoegen.” -
PREMIUM
Hoe bang moeten we zijn om ernstig ziek te worden? ‘Een deel van onze gezondheid hebben we zelf in de hand’
Het lijkt wel alsof we steeds zieker worden. Bijna zestig procent van de Nederlanders kampt met een chronische aandoening. Toch is er ook goed nieuws: steeds meer aandoeningen zijn beter te behandelen of zelfs te voorkomen. Daarnaast is er ook veel wat we zelf kunnen doen om het risico op ernstige ziektes te verkleinen. Een huisarts, kankeronderzoeker en immunoloog over hoe reëel het is om angstig te zijn. -
236
Een halve euro statiegeld op flesjes? Vanaf volgend jaar kan het zomaar de realiteit zijn
Consumenten moeten vanaf volgend jaar mogelijk 50 cent statiegeld betalen op plastic flessen. Nu is dat nog 15 (kleine flesjes) en 25 cent (flessen groter dan 1 liter). De inspectie is echter zo ontevreden over de inzameling, dat het forse maatregelen wil opleggen aan de bedrijven die daarvoor verantwoordelijk zijn. Zo moet het zwerfafval worden teruggedrongen.
-
PREMIUM31
Plannen in de maak om verbruik drinkwater in te perken: ‘Rivier- en grondwater niet zo schoon als we willen’
-
-
-
PREMIUM
Deze inkomsten moet je opgeven bij de belastingaangifte: ‘Risico op boetes’
Het is weer zover: sinds 1 maart kun je de aangifte inkomstenbelasting doen over het jaar 2023. Wij helpen je op weg bij je belastingaangifte. Vandaag: welke inkomsten moet je opgeven? -
PREMIUM38
Lieve Debby: ‘Ik wil geen seksloos leven, ik ben bang dat ik het ergens anders moet zoeken’
Debby Gerritsen weet raad als het gaat over de liefde, lust en relaties. Deze week wederom een seksuele kwestie: de man van Marlene wil geen seks meer en wil er ook niet over praten. Ze wil niet bij hem weg, maar wel graag weer een seksleven.
-
Oproep
Doe ook mee aan de rubriek Geld & Geluk in ons magazine Mezza
-
PREMIUMAan het werk
Olaf werd ontslagen: ‘Mijn werkgever vond dat iemand met autisme geen teammanager kan zijn’
Olaf (59) heeft autisme en is ontslagen omdat hij daardoor geen goede teammanager zou kunnen zijn. Anne-Marije Buckens (35) heeft ruim tien jaar een bedrijf waarmee ze 50-plussers aan werk helpt. -
-
PREMIUMNakamoto
Elon Musk, Bernie Madoff, drugscrimineel of iemand anders: wie is de mysterieuze uitvinder van bitcoin?