Midterms zetten Amerikaanse verdeeldheid vooral verder op scherp

Met nog veel races onbeslist en miljoenen stemmen te tellen, kan alvast worden voorspeld dat president Trump de komende twee jaar serieuzer tegenspel gaat krijgen van het Huis van Afgevaardigden. Rond vijf uur ‘s ochtends Nederlandse tijd verklaarden verschillende Amerikaanse media dat de Democraten de meerderheid in het Huis hadden veroverd. De Republikeinen vergroten aan de andere kant hun meerderheid in de Senaat.

Hoewel deze verdeling min of meer overeenkomt met de peilingen van de laatste weken, zullen de Democraten toch een kater aan de verkiezingen overhouden. Enkele maanden geleden droomden zij nog van een ‘blauwe golf’, waarmee zij niet alleen een afgetekende meerderheid van de 435 afgevaardigden verwachtten, maar ook hoopten op verrassingen in verschillende senaats- en een paar gouverneursraces. Op de uitslagenavond bleek dat hun zwakke kandidaten hier flink verloren, en hun sterke kandidaten telkens net tekort kwamen.

Lees ook ons liveblog over de midterms

Het tegenspel van de Democratische meerderheid betekent dat de regering-Trump die tot nog toe vrij spel had in het Congres, zich kan opmaken voor wat de president zelf in de campagne resistance noemde. De Democratische meerderheid zal niet alleen kritischer toezien op wetgeving en begrotingen, maar kan ook gebruik gaan maken van twee instrumenten die in de wet aan het Huis zijn toebedeeld: het recht om onderzoek onder ede af te dwingen en het recht om een afzettingsprocedure in werking te zetten. Dat zij van het eerste recht gebruik gaan maken, staat wel vast. Jerrold Nadler, de afgevaardigde uit New York die hoogstwaarschijnlijk voorzitter van de parlementaire justitiecommissie wordt, heeft al aangekondigd dat hij de belastingopgaven van ondernemer Donald Trump van vóór 2017 wil zien.

Trump was geen bevlieging

Over impeachment zullen de Democraten minder licht denken, dat is in het verleden een onvoorspelbaar wapen gebleken. Bovendien zijn vanaf vandaag alle ogen gericht op de presidentsverkiezingen van 2020. Als president Trump die ingaat met een ,,heksenjacht” van het Congres, dan kan hij voluit de kaart van het ,,moeras-Washington” spelen, met hemzelf als slachtoffer in de hoofdrol.

Want wie daar nog aan twijfelde: de verkiezing van Donald Trump tot president in 2016 is geen bevlieging geweest. Ja, de Democraten hebben het Huis veroverd, maar de fanatieke bemoeienis van Trump met deze campagne heeft het verlies zonder twijfel beperkt. Zeker na de nationale verontwaardiging over de benoemingsprocedure van Brett Kavanaugh tot rechter in het Supreme Court, is de achterban van de Republikeinen wakker geworden. De zogenoemde ,,vroege stem” bereikte dit jaar recordhoogte: zo’n 38 miljoen kiezers maakten daarvan gebruik. Volgens peilers was een meerderheid Republikein.

Ook de uitslagen van gisteren lieten een verschuiving zien in het voordeel van Trump. In verschillende districten verloren juist gematigde Republikeinse afgevaardigden als Barbara Comstock uit Virginia hun zetel. De Republikeinen in het Huis zullen dus alleen maar Trump-iger worden. Hetzelfde geldt in de Senaat. Dat betekent dat de Amerikanen in nog scherpere verdeeldheid dan voorheen de volgende presidentsverkiezingen tegemoet gaan.