Rutte geeft Buma veeg uit de pan over aanval op minister Bruins

Volgens meerdere coalitiebronnen ging het er opmerkelijk hard aan toe tijdens het wekelijkse coalitieoverleg deze maandagochtend. Uitgerekend tussen Rutte en Buma leken de verhoudingen na een moeizaam begin uitstekend. Zo verdedigde de CDA-leider als enige in de coalitie tot het bittere einde Ruttes stokpaard dat de dividendbelasting moest worden afgeschaft.

Maar vandaag was Rutte ‘boos’ en ‘ontstemd’, melden meerdere bronnen. Dat is tijdens Ruttes derde kabinet nog niet vaak gebeurd. In het wekelijkse overleg met de politieke leiding van regeringspartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie op de werkkamer van vicepremier Hugo de Jonge luchtte Rutte zijn gemoed.

Aanleiding was de storm van kritiek die Ruttes partijgenoot Bruins vorige week over zich heen kreeg nadat een aantal ziekenhuizen op een chaotische manier failliet ging. Bruins had te weinig gedaan, vond de Tweede Kamer. Bruins zette bovendien kwaad bloed door een ziekenhuis ‘een stapel stenen’ te noemen. Vrijdag nam Rutte het op zijn wekelijkse persconferentie op voor Bruins als ‘een warmbloedig mens’ en niet als emotieloos.

Tekst gaat verder onder de video

Het weerhield Sybrand Buma er niet van om zaterdag op een CDA-congres snoeiharde kritiek te uiten op Bruins. Via het kabinetsmotto ‘Vertrouwen in de toekomst’ viel Buma hem hard aan. ,,Dat vertrouwen krijgt een knauw, als van de ene dag op de andere een ziekenhuis omvalt.’’ Buma meent dat dit niet zo had mogen gebeuren. ,,Ziekenhuizen zijn heel veel meer dan een stapel stenen’’, sneerde Buma. ,,En faillissementen zijn geen stresstest voor de zorg, zoals de minister in een eerste reactie zei.’’

Buma opende vervolgens de ideologische aanval op de VVD. Hij schetste dat de fouten bij de ziekenhuizen van de afgelopen tijd een diepere oorzaak hebben. ,,Het vindt zijn oorzaak in het liberale rendementsdenken, dat te ver is doorgedrongen in de samenleving en dat ook in de woorden van de minister doorklonk.’’ In dat soort denken staat de patiënt niet voorop, stelt Buma.

Rutte verweet Buma vandaag die frontale aanval. Hoewel de premier meent dat coalitiefracties ruimte moeten hebben om zich te profileren, is de persoonlijke aanval nu precies niet wat hij wil.

Het is ook niet voor het eerst dat de ergernissen in de coalitie oplopen. Zo kreeg toenmalig D66-leider Alexander Pechtold in september de wind van voren, omdat hij in de media net had gedaan alsof de Armeense asielkinderen Lily en Howick door zijn toedoen toch hadden kunnen blijven. Ook toen vielen er harde woorden.

Het CDA-congres leidde vandaag ook om een andere reden tot irritatie onder de coalitiepartners. Een motie werd aangenomen om de rente op studieleningen, dwars tegen het regeerakkoord in, niet te koppelen aan de 10-jaarsrente. Die is hoger dan de 5-jaarsrente die nu als maatstaf wordt gebruikt. Andere partijen zijn niet van plan om zomaar het regeerakkoord open te breken. En ook bij de kleinste coalitiepartner ChristenUnie is er onrust: daar vindt de achterban dat er een kinderpardon moet komen, iets wat ook recht ingaat tegen het regeerakkoord.

De vierpartijenconstellatie van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie heeft recent nog zonder feestgedruis de eerste verjaardag gevierd. De onderlinge verhoudingen verlopen stroever. Resultaten zijn nog niet zichtbaar en over vier maanden zijn de belangrijke Provinciale Statenverkiezingen. Reden waarom Rutte heeft besloten voortaan op zijn wekelijkse persconferentie meer uit te dragen dat het kabinet echt veel doet. Zo meldde hij vrijdag nog dat het kabinet een besluit had genomen over een nieuw ontslagrecht, terwijl dat nog niet af was en de Tweede Kamer daar pas later deze week over wordt geïnformeerd.