"Vrede is mogelijk als Palestijnen Israël erkennen als Joodse staat"
“Dat Palestijnse leiders voor Palestijns publiek vaak een andere boodschap verkondigen dan op het wereldtoneel en Israël niet willen erkennen als Joodse staat, maakt vrede er niet gemakkelijker op,” zegt Matthijs de Blois. De jurist, gespecialiseerd in internationaal recht, spreekt 6 november op een congres van Christenen voor Israël over de vraag of vrede tussen Israëli's en Palestijnen mogelijk is. “Vrede is mogelijk als Palestijnen Israël erkennen als Joodse staat,” stelt hij.
Je zou bijna de moed verliezen als je de roerige geschiedenis van Israël erop naleest. Talloze regeringsleiders hebben pogingen gedaan om vrede te brengen in het Midden-Oosten. Tot nu toe is geen enkele poging succesvol geweest. Waar ligt dat aan? Wat zijn de dingen die u niet hoort in de reguliere media? Wat is de rol van de Palestijnse Autoriteit en van de Verenigde Naties in het conflict tussen Israël en de Palestijnen?
Tijdens het congres van CvI gaan verschillende sprekers op deze vragen in. Volgens De Blois komt het congres op een goed moment. “De kwestie is buitengewoon actueel,” maakt hij duidelijk. “Binnenkort onthult de Amerikaanse president Donald Trump zijn vredesplan voor het Palestijns-Israëlische conflict. En de laatste maanden zijn de spanningen in en rondom de Gazastrook opnieuw opgelopen. Bovendien probeert Israël banden met Golfstaten zoals Oman, de Verenigde Arabische Emiraten en Qatar aan te halen.”
Vijfentwintig jaar geleden werd het vredesproces leven ingeblazen dankzij de Oslo-akkoorden. Daar is geen gevolg aan gegeven. Waarom loopt het vredesproces sindsdien zo moeizaam?
“Aan Palestijnse kant is niet echt een betrouwbare partner te vinden. Sinds Oslo is er een aantal besprekingen geweest onder leiding van diverse Israëlische regeringsleiders. Israël was bereid om vergaande concessies te doen, maar die zijn afgewezen door de toenmalige Palestijnse president Arafat.
Hij is de laatste Palestijnse leider met wie Israël afspraken (Oslo-akkoorden, red.) heeft kunnen maken. Ik vraag me af met wie nu goede afspraken te maken zijn. Dat lijkt mij het allermoeilijkste. Israël heeft vredesverdragen gesloten met Egypte en Jordanië. Voor een groot deel heeft dat te maken met betrouwbaar leiderschap in die landen, zonder dat er sprake is van een grote liefde tussen Israël en haar buurlanden. Dat Palestijnse leiders voor Palestijns publiek vaak een andere boodschap verkondigen dan op het wereldtoneel en Israël niet willen erkennen als Joodse staat, maakt het er niet gemakkelijker op.”
De jurist wijst ook op de onveilige situatie in Gaza. “De Israëlische premier Netanyahu heeft in het verleden al geopperd voor een gedemilitariseerde Palestijnse staat. De situatie in Gaza toont aan dat wanneer Israël zich uit bepaalde gebieden terugtrekt de vrede ook niet wordt bespoedigd. Dat vrede dichterbij komt als Israël het gezag op de Westelijke Jordaanoever overgeeft aan de Palestijnen, lijkt mij dan ook niet een logische gedachte.”
Wat blijft wat u betreft onderbelicht in de media als het over deze kwestie gaat?
“Media gaan vaak uit van vooronderstellingen die niet juist zijn. Over Gaza en de Westelijke Jordaanoever wordt gesproken over 'de bezette gebieden' en 'illegale nederzettingen'. Juridisch klopt dat niet. Voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog behoorden deze gebieden tot het oorspronkelijke, Britse mandaatgebied. Na 1948 werden Gaza en de Westelijke Jordaanoever bezet door Egypte en Jordanië en sinds de Zesdaagse oorlog in 1967 zijn deze gebieden onder Israëlische controle komen te staan. Israël kan bovendien geen Palestijns gebied bezetten, want een Palestijnse staat is er nooit geweest.”
Wat moet er gebeuren om meer beweging in het vredesproces te krijgen?
“Het begint bij elkaars positie serieus nemen. Een belangrijke voorwaarde is dat aan Palestijnse kant Israël wordt erkend als Joodse staat. Ook zou men moeten bekijken wat er buiten de tweestaten oplossing om mogelijk is. Er is bijvoorbeeld zoiets als zelfbeschikkingsrecht. Je hoeft geen eigen staat te hebben om daarover te beschikken. Over de hele wereld zijn veel volken die in hoge mate autonomie hebben zonder zich los te maken van het land waar ze wonen. De Schotten zijn nog steeds onderdeel van het Verenigd Koninkrijk. Een andere optie is dat Palestijnen zich aansluiten bij een andere staat. Denk aan Jordanië waar al relatief veel Palestijnen wonen.”
Je bent op 6 november één van de sprekers tijdens het CvI-congres. Wat wordt de kern van uw boodschap?
“Ik ga de posities van Israël en de Palestijnen in kaart te brengen. Als je met elkaar onderhandelt is het belangrijk om te weten waar je staat. Van daaruit zal Andrew Tucker, voormalig directeur van Christians for Israel International, meer op de actualiteit ingaan.” Tucker is net als De Blois als jurist gespecialiseerd in internationaal recht.
Bent u optimistisch of pessimistisch over toekomstige vrede tussen Israël en de Palestijnen?
“Ik ben niet optimistisch,” antwoordt de jurist na een aarzeling. “Binnen de VN worden allerlei middelen ingezet om Israël in een hoek te drijven en Palestijnse kinderen worden nog steeds opgevoed met een enorm vijandbeeld. Ook de nieuwe generatie wordt opgevoed met antisemitische denkbeelden. Dat blijkt uit onderzochte Palestijnse schoolboeken en tv-items. Dat maakt het moeilijk om een draagvlak te creëren voor een akkoord.”
Het congres vindt plaats op dinsdag 6 november, van 11.00 tot 16.00 uur, in het Israëlcentrum in Nijkerk. Klik hier voor meer informatie.
Praatmee