De vrouw uit Emmen die in 2014 vertrok naar het Syrische strijdgebied om zich aan te sluiten bij islamitische strijders stond ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie van Rijswijk toen zij in 2014 naar het strijdtoneel vertrok, te midden van een golf van tientallen uitreizigers uit de Randstad.

Studeerde in Groningen

De enige uitreiziger die Emmen officieel op haar conto heeft, is de geradicaliseerde jongeman (22), die ingeschreven stond in Emmen toen hij juli of augustus 2016 vertrok. Hij studeerde daarvoor in Groningen, waar hij ook woonde. Maar een half jaar voor zijn vertrek verhuisde hij terug naar Emmen, waar zijn familie woont.

De eerste melding vanuit de inlichtingen- en veiligheidsdiensten over de uitgereisde Emmenaar ging ten onrechte naar Groningen. In september 2016 verzocht het Openbaar Ministerie de burgemeester van Emmen om het paspoort in te trekken van deze jihadist. Ook werd de jongeman door justitie - bewust zonder er enige ruchtbaarheid aan te geven - geplaatst op een internationale opsporingslijst.

Terrorismelijst

Even was er zelfs sprake van dat hij zou belanden op de ‘terrorismelijst’ van de overheid; waarmee zijn bezit en tegoeden zouden worden geblokkeerd. Dan zou zijn naam landelijk bekend worden gemaakt, waarmee feitelijk zijn hele leven onmogelijk zou worden.

Zover is het niet gekomen, omdat inlichtingen- en veiligheidsdiensten tot op de dag van vandaag niet met zekerheid kunnen zeggen of hij daadwerkelijk op het strijdtoneel actief is, of slechts in Turkije aan de grens met Syrië verblijft. Volgens de NCTV is het „waarschijnlijk” dat hij strijdt.

Invallen in Emmen bij familie uitreiziger

Het onderzoek naar zijn uitreis werd gedaan door de politie Midden-Nederland, want de Emmenaar vertrok in gezelschap van een meisje uit Almere. Bij familie in Emmen volgden twee invallen, waarbij de recherche meer informatie zocht over het tweetal. Ook die doorzoekingen zijn nooit bekend gemaakt.

Emmen heeft niet zoals Groningen een extreem fijnmazig systeem opgezet om signalen van radicalisering onder moslimjongeren tijdig op te pikken. Groningen heeft 1200 professionals - variërend van wijkagenten, leerplichtambtenaren tot jongerenwerkers en hulpverleners - getraind sinds najaar 2016 in het herkennen van signalen van radicalisering.

Deze professionals hebben toegang tot een speciale, niet publieke website, waar verontrustende signalen kunnen worden gemeld aan een gemeente-ambtenaar, die speciaal is belast met de bestrijding van extremisme, ook links- en rechts-extremisme.

Mohamed Bashir uit Groningen op terrorismelijst

Een van de meest beruchte Nederlandse radicalen die is gaan strijden bij terreurorganisatie Islamtische Staat (IS) is de halfblinde Somaliër Mohamed Bashir die jarenlang opereerde vanuit Groningen als oprichter en moderator van afgeschermde webfora van radicale Nederlandse moslims. Hij dook op als ‘mascotte’ van IS in propagandafilmpjes als de ‘blinde Sheikh’, die ondanks zijn visuele handicap het had gered tot het strijdgebied in Syrië. Deze oud-Groninger staat met zijn volledige naam op de publieke terrorismelijst.

Met de uitreis van de geradicaliseerde jongeman (22) had Emmen zijn eerste ’jihadi’. Zijn vertrek werd de ‘hefboom’ voor beleid tegen álle vormen van radicalisering en polarisering in de gemeente Emmen, zegt burgemeester Eric van Oosterhout in een vraaggesprek met deze krant. Van Oosterhout zegt zich meer zorgen te maken over rechts-extremisme onder jongeren en gewelddadig verzet tegen de plaatsing van windmolens, dan over jihadgangers.

Vijftien signalen mogelijk radicalisering

Sinds de nieuwe aanpak van radicalisering kreeg Emmen sinds begin 2017 ruim vijftien signalen van mogelijke radicalisering, een aantal meldingen kwam via de afdeling contraterrorisme (CTR) van de politie. „De uitkomst was telkens: geen sprake van dreiging. In een enkel geval oordeelden we dat we het wel goed in de gaten moeten houden.”