Waarom wachten millennials langer met seks?

Ik was zestien toen ik ontmaagd werd. Ik sliep voor het eerst bij mijn vriend - met wie ik overigens nog steeds samen ben. Hij was zeventien. Het was de avond voor oudejaarsnacht en we kenden elkaar sinds carnaval, eind februari. Een klein jaar dus. Zijn ouders hadden een hangslot op zijn slaapkamerdeur gemonteerd voor onze privacy - ‘een slotje voor Lotje’.

Alles volgens het boekje: twee verliefde tieners, een vertrouwde omgeving en natuurlijk de onvermijdelijke klungeligheid. Ik wist ongeveer hoe het zou gaan - sommige van mijn vriendinnen hadden al langer seks. Toen ik de volgende ochtend terugfietste naar huis, stond mijn moeder me op te wachten bij de voordeur. Grote glimlach op haar gezicht: “En?” vroeg ze meteen. “Heb je het gedaan?”

Leuk en spontaan, toch geen seks

‘Het’ al gedaan hebben. Naarmate je ouder wordt, lijkt het steeds meer een voor de hand liggende zaak. Maar millennials beginnen steeds later aan seks. Kenniscentrum Rutgers constateerde vorig jaar dat de helft van alle achttienjarigen maagd is. In 2012 gold dat nog voor zeventienjarigen. Uit een enquête van The Next Steps Project onder 16.000 Britse jongeren bleek dat een op de acht 26-jarigen nog maagd is. Een paar jaar terug was dat een op twintig.

Wie zijn die afwachtende jongeren? Wat zijn hun redenen? En kunnen we het hier een keer over hebben? Iris (22, student) vindt het schattig als mensen geschrokken reageren op het feit dat ze nog maagd is. “Maar je bent zo’n leuke spontane meid”, zeggen ze dan verwonderd. “Alsof iedereen die leuk en spontaan is vanzelfsprekend zin heeft in seks. Alsof er iets mis is als je daar langer mee wacht.”

Op haar vijftiende had Iris een vriendje, maar was ze nog niet klaar voor seks. “In mijn tienerjaren vond ik het een ongemakkelijk onderwerp. Maagd zijn wordt snel geassocieerd met saai. Dat vind ik niet eerlijk.” Nu ze ouder is, gaat iedereen ervan uit dat ze geen maagd meer is. Dat maakt het een stuk makkelijker. “Ik maak er soms grapjes over.”

Het juiste moment heeft zich nog niet aangediend. Maar het is geen issue meer, zegt Iris. “Ik ben er niet onzeker over. Het is een onderdeel van mijn karakter. Zoals andere meiden of jongens juist makkelijker zijn met seks.” Iris wil met haar echte voornaam in de krant. Haar achternaam gaat haar net iets te ver. Toch twijfelt ze: “Ik wil graag het taboe op maagd zijn helpen doorbreken, door er open over te praten. Anonimiteit is dan een beetje hypocriet. Maar mijn seksleven - of, niet dan - is wel érg persoonlijk.”

Minder gezelschap

Volgens Linda Duits, als sociaal-wetenschapper gespecialiseerd in populaire cultuur verbonden aan de Universiteit Utrecht, is de verschuiving van leeftijd niet zo raar. “Negentien is het nieuwe zeventien. De alcoholgrens verschuift, kinderen blijven langer thuis wonen en beginnen later aan seks.” Vroeger kon inderdaad een biertje op het schoolfeest het flirtspel wat versoepelen. Tegenwoordig breek je het ijs met een appje of een swipe op Tinder of Happn.

Op zulke datingapps of via social media is flirten makkelijk. De keuze aan partners is immens en je loopt minder risico afgewezen te worden. Volgens Rutgers spenderen jongeren nu meer tijd online en minder offline. Ze verkeren dus minder tijd in elkaars gezelschap. “De omgangsvormen veranderen met de tijd mee”, zegt Duits. “Het is pas een probleem als jongeren hierdoor een angst ontwikkelen om afgewezen te worden. Een blauwtje lopen hoort helaas ook bij volwassen worden.”

Iris kijkt niet op datingapps, ze vindt het een vleeskeuring. “Bijna niemand leest de korte biografieën onder de foto’s. Die zijn juist het leukst.” Paul (24, niet zijn echte naam) zit wel op Tinder, maar doet er niet fanatiek aan mee. “Het leukste eraan is met vrienden grappige openingszinnen bedenken”, zegt hij.

Niet echt een ding

Uit cijfers blijkt dat er meer mannen dan vrouwen maagd zijn in Nederland. Gemiddeld 20 procent van de mannen tussen de 21 en 25 heeft geen orale seks of geslachtsgemeenschap gehad. Bij vrouwen in dezelfde leeftijd is dat 15 procent. Het taboe lijkt voor mannen groter dan voor vrouwen. Het kostte mij veel moeite een man te vinden die over dit onderwerp wilde praten.

Voor Paul is maagd-zijn niet echt een ding. “Ik vind het heel apart hoe we daarover denken. Ik ben niet ineens een ander mens als ik het een keer heb gedaan.” Paul studeert sociaal werk en gaat daarvoor vaak op uitwisseling naar het buitenland. “Ik ben altijd de grappenmaker van de groep. Contact leggen doe ik heel makkelijk. Dat zeggen anderen ook altijd over mij. Maar romantische signalen pik ik niet zo snel op. Of ik denk: ze vindt me vast gewoon aardig als vriend.”

Vriendschappen wil Paul niet op het spel zetten. Dus initiatief nemen doet hij niet snel. “Dat maakt het lastig, want dat doen vrouwen ook niet vaak”, lacht hij. Dat wil niet zeggen dat er niet wordt geflirt. “Een keer op uitwisseling had een meisje overduidelijk interesse. Ze was alleen niet mijn type. En seks is niet iets dat ik zomaar even doe om het maar gedaan te hebben. Ik ben, denk ik, op zoek naar iets echts.”

Makkelijk is het niet om te praten over maagd-zijn. Als je je identificeert als aseksueel kunnen mensen dat beter begrijpen, zegt Duits. “Of als je geen seks hebt uit een geloofsovertuiging. Dan kies je bewust die identiteit.” Waarom is het dan ongemakkelijker als ‘het’ gewoon nog nooit gebeurd is? Voor mannen is dat vaak moeilijker dan voor vrouwen, zegt Duits. “Van jongens wordt verwacht dat ze meisjes kunnen regelen. Mannen moeten altijd zin hebben. Voor vrouwen geldt de dubbele moraal dat ze minder zin hebben, maar wel sexy moeten zijn.”

Een brug te ver

Meryem (25, niet haar echte naam), werkt bij een bank. Ook voor haar is seks een moeilijk gespreksonderwerp. Als het ter sprake komt, praat ze er snel omheen. “Soms zeg ik dat ik de ervaring nog niet heb gehad. Ik ben altijd een rebel geweest. Klakkeloos dingen overnemen, doe ik niet. Op het vlak van liefde en seks heb ik die rebellie nooit toegelaten. Daar was ik heel streng in voor mezelf: dat mocht niet vanwege het geloof.” Zoenen kon wel, maar intimiteit in de slaapkamer was haar altijd een brug te ver. En het moeilijke huwelijk van haar ouders maakte ook dat Meryem zo lang mogelijk wilde wachten met de liefde.

Tot anderhalf jaar geleden, vertelt ze. “Ik voelde me seksueel aangetrokken tot een man. Ik had nog nooit zoiets gevoeld. Lang dacht ik dat ik geen seksuele gevoelens had. Het geloof ben ik toen meer gaan loslaten: religie zie ik nu als iets persoonlijks, iets spiritueels. Met die man is het niets geworden, maar het deed me beseffen dat ik niet meer wil wachten.”

Gek stempel

Maagd-zijn, wat betekent dat trouwens? Dat er nooit penetratie heeft plaatsgevonden? Paul en Meryem zien een ontmaagding wel in die termen. “Ik heb één seksuele ervaring gehad”, zegt Meryem. “Dat was geen echte seks, maar een beetje voelen. Die ervaring was niet prettig: de jongen drong erop aan en ik dacht dat het zo hoorde. Uiteindelijk had ik er helemaal niks aan. Ik zie mezelf nog steeds als maagd.”

Iris, die op mannen valt, maar zichzelf geen hetero noemt, kijkt er anders naar: “Ik denk dat ik geen maagd meer ben als ik seksuele spanning heb ervaren, gevolgd door een bepaald gevoel van overgave.” Ze vindt het woord maagd geen probleem. Het is wat het is, zegt ze nuchter. “Toch vind ik het gek dat daar een stempel op moet. Ik kan net zo goed nog nooit op hoge hakken hebben gelopen. Daar bestaat toch ook geen woord voor?”

Alles perfect

Het is maar de vraag of deze generatie preutser is dan de vorige, zegt onderzoeker Duits. “Jongeren zijn er nu wat later aan toe.” Wel stelt kenniscentrum Rutgers dat jongeren tegenwoordig de lat voor zichzelf erg hoog leggen. De druk om te presteren heerst ook in de slaapkamer. Alles moet perfect zijn. Wachten deze millennials langer met seks, omdat ze hopen op de ware?

Meryem gelooft niet in de ware. “Je kiest voor één persoon op dát moment, maar dat kun je nooit vastleggen voor altijd. Voor mij moet vooral de connectie er zijn.” Iris heeft nooit gewacht op dat perfecte scenario. “Ik ben absoluut niet op zoek naar een relatie”, zegt ze lachend. “De eis die ik stel aan mijn ontmaagding, is dat ik de andere persoon vertrouw. Iemand bij wie ik me fijn voel en daarna nog vaker zie. De eerste keer schijnt nogal gestuntel te zijn. Ik wil alles rustig uitproberen.”

De echte en volledige namen van Iris, Paul en Meryem zijn bij de redactie bekend.

Lees ook:

Jongeren beginnen later aan seks

Nederlandse jongeren beginnen, in vergelijking met vijf jaar geleden, zo’n anderhalf jaar later aan seks. Dat blijkt uit een groot onderzoek ‘Seks onder je 25ste 2017' van Rutgers en Soa Aids Nederland, in samenwerking met gemeentelijke gezondheidsdiensten.

Waarom vrijen die pubers in het fietsenhok?

Het zijn echt niet alleen de door hun lijf razende hormonen die maken dat jongeren een fietsenhok opzoeken voor een vrijpartij, zegt antropoloog Willemijn Krebbekx.