In een jaar tijd kan van alles gebeuren, maar vrijwel niemand die de progressie van Bertens in 2018 voor mogelijk had gehouden. Waar ze begin dit jaar nog werd gezien als een pure gravelspecialiste die regelmatig met twijfels worstelt, komt men amper twaalf maanden later loftuitingen tekort.
De 26-jarige Bertens veroverde in 2018 twee van haar drie WTA-titels op hardcourt, schakelde op het door haar vaak gevreesde gras van Wimbledon vijfvoudig winnaar Venus Williams uit, steeg van de 31e naar de 9e plek op de wereldranglijst en mocht in oktober als vierde Nederlander ooit meedoen aan de WTA Finals.
"Bertens geloofde er zelf nooit in dat ze ook op een andere ondergrond dan gravel zou kunnen presteren. Dit jaar bewees ze zelf het tegendeel", zegt de 59-jarige Mesker, tenniscommentator bij onder andere NOS, FOX Sports en Ziggo Sport.
"Centraal in haar ontwikkeling staat wat mij betreft het tonen van kwetsbaarheid. Veel topspeelsters hebben weinig zelfkritiek of vervallen snel in clichés, puur om tegenstanders niet wijzer te maken. Bertens is sinds twee jaar heel open over haar verbeterpunten en daardoor heeft ze veel geleerd. Die kwetsbaarheid is écht haar kracht geworden."
'Finale tegen Halep in Cincinnati hoogtepunt van het jaar'
Het leidde niet alleen tot toernooizeges in Charleston, Cincinnati en Seoel, maar ook tot sterke optredens op bijna alle Grand Slams. Bertens bereikte als eerste Nederlandse de kwartfinales van Wimbledon sinds Michaëlla Krajicek in 2007 en kwam op de Australian Open en de US Open voor het eerst in haar loopbaan verder dan de tweede ronde. Alleen op Roland Garros (eindstation derde ronde) viel het eindresultaat tegen.
Dat de soms schuchtere Bertens ook in de schijnwerpers kan presteren, bewees ze eind oktober bij de WTA Finals in Singapore. De pupil van Raemon Sluiter was op papier misschien de zwakste speelster in een groep met louter Grand Slam-winnaars, maar verraste iedereen door als tweede Nederlander ooit de halve finales te bereiken.
De 47-jarige Schultz-McCarthy, die zich in 1995 bij de laatste vier op het prestigieuze eindejaarstoernooi voegde, volgt de prestaties van haar 21 jaar jongere landgenoot met veel bewondering.
"Ik weet nog dat ik bij de NK tennis in 2010 tegenover haar stond in de finale van het dubbelspel", vertelt de in Amerika woonachtige Nederlandse en voormalige nummer negen van de wereld. "Bertens moest zich toen nog bewijzen, maar je kon al zien dat de potentie aanwezig was om een heel goede tennisster te worden."
Belangrijkste successen Bertens in 2018
- Australian Open (januari) - derde ronde
- WTA Charleston (april) - winst
- WTA Madrid (mei) - finale
- Wimbledon (juli) - kwartfinales
- WTA Cincinnati (augustus) - winst
- US Open (augustus) - derde ronde
- WTA Seoel (september) - winst
- WTA Finals (oktober) - halve finales
'Je kan zien dat ze nu écht afgetraind is'
Schultz-McCarthy merkt vooral dat Bertens dit jaar fysiek - en daardoor ook mentaal - een indrukwekkende groei heeft doorgemaakt. "Bertens is nooit dik geweest, maar je kan wel zien dat ze nu écht afgetraind is. Ze staat beter voor de bal, waardoor haar harde slagen meer precisie hebben. Ze houdt het bovendien langer vol op de baan en dat is mentaal heel belangrijk. Dat zag je onder andere in haar finale op Cincinnati tegen Simona Halep."
Mesker bestempelt de zenuwslopende partij tegen Halep - Bertens versloeg de Roemeense nummer één van de wereld zeer verrassend in drie sets en won zo voor het eerst in haar carrière een WTA-toernooi op hardcourt - zelfs als het hoogtepunt van haar tennisjaar.
"Bertens speelde Halep in de hitte helemaal kapot", blikt de voormalige nummer 31 van de wereld terug. "Die fysieke én mentale ontwikkeling zag je in die finale terug. Als je vijftig keer een heuvel op loopt en je voelt je bij de vijftigste poging nog steeds goed, dan geeft dat een boost."
Mesker ziet in de ontwikkeling van Bertens in 2018 ook een belangrijke rol weggelegd voor coach Sluiter. "Als Sluiter de baan op komt voor een peptalk, blijft hij eerst tien tot vijftien seconden stil, om daarna met een vraag te beginnen. Zo laat hij Bertens zelf nadenken over oplossingen en daar wordt ze beter van."
'2019 moet in teken staan van handhaving'
Nu Bertens definitief de stap naar de wereldtop heeft gemaakt, is de vraag hoe ze in 2019 omgaat met haar nieuwe status en waar haar plafond ligt. Men speculeert al over Grand Slam-titels en een topvijfnotering op de WTA-ranking, maar volgens Schultz-McCarthy en Mesker moet Bertens daar helemaal niet aan denken. Ook al lijkt ze vooral in het begin van het jaar veel punten te kunnen pakken.
"Handhaven is het eerste waar ze nu mee bezig moet zijn en ik verwacht dat het team rond Bertens daar hetzelfde over denkt", zegt Mesker. "Door haar sterke jaar is ze nu ook een prooi voor jonge meisjes die onder haar staan. Die willen allemaal van haar winnen. Het is makkelijker om zelf te jagen dan om opgejaagd te worden."
"Als Bertens erin slaagt haar toptienpositie te handhaven, dan is dat al heel erg mooi", vindt ook Schultz-McCarthy. De geboren Haarlemse ziet dankzij de huidige ranking wel perspectief voor Bertens op toernooien. Ze zal als mondiale nummer nummer negen vaak een geplaatste status krijgen, waardoor ze in ieder geval in de eerste ronden geen topspeelster aan de andere kant van het net staat.
"Ze begint straks tegen meisjes die denken: oh god, nu moet ik tegen Kiki Bertens spelen", aldus Schultz-McCarthy. "Als ze die wedstrijden overleeft, zit ze helemaal in het toernooi en is ze ingespeeld voor de partijen tegen de toppers. Voor nu hoop ik vooral dat ze geniet van het fantastische jaar dat ze heeft neergezet."