Direct naar artikelinhoud
Frankrijk

Frankrijk in de ban van dodelijk jongerengeweld

Een lynchpartij bij de jeugd, vorige maand in Garges-les-Gonesse, Val-d'Oise.Beeld rv

In de buurt van Parijs zijn twee minderjarigen overleden bij straatgeweld. Al wekenlang vechten jeugdbendes het uit in de banlieues, en in filmpjes op sociale media. Intussen blijkt het geweld zich ook op de scholen af te spelen. De Franse minister van Binnenlandse Zaken pleit voor politieagenten in de schoolgebouwen.

In de nacht van dinsdag op woensdag lieten twee adolescenten het leven in twee verschillende buitenwijken van Parijs. De incidenten hebben niets met elkaar te maken, behalve dan dat ze beide het resultaat zijn van de spiraal van jongerengeweld waarin de Franse hoofdstad beland lijkt. 

Op amateurbeelden is te zien hoe rivaliserende jeugdbendes elkaar te lijf gingen op dinsdagavond, kort voor middernacht, op de boulevard Mortier in Noord-Parijs. De hulpdiensten troffen een jongen van 16 jaar aan, bewusteloos in zijn eigen bloed, met messteken in buik en benen. Enkele uren later overleed hij.

Twitter bericht wordt geladen...

Verderop in Parijs werd een 17-jarige jongen dood teruggevonden op straat, met een stukgeslagen schedel. Alleen al dit jaar waren er nog een handvol straatgevechten met een dode minderjarige in Parijs en zijn voorsteden. Soms zijn tot honderd jongeren betrokken bij de knokpartijen.

Dodelijker

Het bendegeweld is toegenomen, maar het is vooral dodelijker geworden. De nieuwe Franse minister van Binnenlandse Zaken, Christophe Castaner, is nog maar aangesteld sinds 16 oktober en belooft werk te maken van een nieuw strijdplan tegen jeugdbendes en ijvert voor meer agenten in bepaalde wijken. “Ik wil dat we de bendes in kaart brengen, trappenhuis per trappenhuis, vierkante meter per vierkante meter”, zei Castaner vrijdag. 

Maar het gaat niet enkel om straatgevechten. In een video is te zien hoe een leerling een namaakpistool naar het hoofd van een leerkracht richt in Créteil, opnieuw net buiten Parijs. “Zet me op aanwezig”, zegt de jongeman, die samen met zijn lachende vrienden was weggebleven van de les.

Ook vier scholieren van een middelbare school in Le Havre worden vervolgd na het richten van namaakwapens op twee van hun leraren. Volgens UGent-criminoloog Marc Cools, in Nice voor een conferentie over nationale veiligheid, zou het geweld van de jeugdbendes geïmiteerd worden op de schoolbanken.

“Sommigen van de bendeleiders hebben een cultstatus bij de schoolgaande jeugd”, zegt Cools. “Dat het zware geweld verjongt, is niet onlogisch, want ook op andere vlakken, zoals seksualiteit, zijn jongeren steeds vroeger actief.”

‘Sommigen van de bendeleiders hebben een cultstatus bij de schoolgaande jeugd’
Marc Cools (UGent), professor criminologie

Met het ironische #pasdevague deelden leerkrachten op sociale media hun gevoel dat de Franse regering het probleem onder de mat veegt. Ook Marine Le Pen van het extreemrechtse Rassemblement National deelt de hashtag gretig. Gisteren besliste de regering-Macron over een pakket maatregelen tegen schoolgeweld. Castaner denkt daarbij onder andere aan “de fysieke aanwezigheid van de ordediensten” in de scholen, een idee dat op weerstand kan rekenen bij verschillende vakbonden en leerkrachten. 

Oproepen op sociale media

De vraag is of de regering het geweld dit keer de kop ingedrukt krijgt. In 2005 waren de Franse banlieues wekenlang het strijdtoneel van jeugdbendes die de politie aanvielen en auto’s in brand staken. Toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Nicolas Sarkozy zei toen dat hij “het tuig met een Kärcher (hogedrukreiniger) van straat zou vegen”. 

“Sarkozy legde de nadruk op meer politieaanwezigheid, na hem mikte Hollande vooral op preventie”, zegt criminoloog Cools. “Er is intussen eensgezindheid onder Franse experts dat noch de repressieve, noch de preventieve aanpak heeft gewerkt. Met Macron is er misschien een figuur die niet links of niet rechts is en een middenweg vindt.”

Anders dan in 2005 worden nu veel van de gewelddadige incidenten, sommige gruwelijker dan andere, via sociale media gedeeld. Ook worden er via Snapchat en Whatsapp oproepen tot gevechten gelanceerd.

“De sociale media zijn een krachtig middel tot mobilisatie, en dat kan ten goede, of zoals hier ten slechte zijn”, zegt Cools. “Maar de essentie blijft dat de banlieues in de jaren 60 en 70 architecturale modelwijken waren, maar ondertussen zogenaamde ‘non-droit zones’ zijn.”

Een brandweerman blust een auto na acht opeenvolgende nachten van rellen in Parijs in 2005.Beeld BELGA/AFP