Tunesië wil best met Europa praten over migranten, maar geen Turkije-deal
Vooraf hadden ze er al weinig vertrouwen in, maar de Tweede Kamerleden die deze week Libië en Tunesië bezochten moesten de hoop op een ‘Turkije-deal’ over migranten met deze landen definitief laten varen.
Het kabinet én Europa wilden het graag, maar een deal met Tunesië over vluchtelingen en migranten, zoals eerder met Turkije is gesloten, zit er niet in. Tunesië wil het niet, hoorde ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind deze week, met een Kamerdelegatie op bezoek in Tunesië en Libië. Ook Europa lijkt dat te beseffen.
“Deze kwestie is totaal niet relevant”, kreeg de Kamerdelegatie te horen van de Tunesische onderminister van migratie. Hij doelde op de wens van Europa om bootmigranten terug te sturen naar Noord-Afrika en de asielprocedure buiten haar eigen grenzen te regelen.
Toeval of niet, ook president van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker nam gisteren afstand van het plan Turkije-achtige deals te sluiten met Noord-Afrikaans landen. “Staat niet meer op de agenda en had er ook nooit op moeten staan”, zei Juncker bij een bezoek aan de Tunesische premier.
Het grote streven is mensensmokkel en verdrinkingen op de Middellandse Zee te stoppen. Kijk dus naar wat wél mogelijk is
Europese voorstellen voor ‘regionale ontschepingsplatforms’, in juni gelanceerd op de migratietop, vielen in Tunesië en Marokko niet in goede aarde. Premier Rutte houdt desondanks vol dat het kabinet streeft naar ‘Turkije-achtige deals’ met de Noord-Afrikaanse kustlanden. De deal uit 2016 houdt in dat Turkije bootmigranten terugneemt, in ruil voor financiële steun en de belofte van Europa om vluchtelingen op te nemen, direct vanuit Turkije.
Toch moet het kabinet zich richten op uitbreiding van de samenwerking met landen als Tunesië, aldus Voordewind. “Het grote streven is de mensensmokkel en de verdrinkingen op de Middellandse Zee te stoppen. Kijk dus naar wat wél mogelijk is.” Bijvoorbeeld meer steun voor kustbewaking, inzet op terugkeer naar landen van herkomst voor arbeidsmigranten en de opname van meer erkende, kwetsbare vluchtelingen in Europa. De UNHCR mag in Tunesië wel vluchtelingen selecteren, maar dat gaat om beperkte aantallen, veel Europese lidstaten werken niet mee.
Vluchtelingen naar Italië
Opvallend genoeg vindt opname van vluchtelingen nu wel plaats vanuit Libië, constateerde Voordewind ter plaatse. Italië zou onlangs drie vliegtuigen vluchtelingen uit Libië hebben gehaald. “Opmerkelijk, met de rechtse regering die daar aan de macht is”. Italië werkt al langer samen met de Libische kustwacht om te voorkomen dat migranten Europa bereiken.
In Libië bevinden zich naar schatting een half miljoen migranten. De Kamerdelegatie bezocht detentiekamp Tajoura bij Tripoli, waar 500 migranten uit landen als Eritrea, Zuid-Soedan, Somalië en Jemen opgesloten zitten. Voordewind was geschokt door wat hij er aantrof. “Sommigen zitten daar al twee jaar als dieren opgesloten, zonder daglicht, dicht op elkaar gepakt. Het is onmenselijk.” In 27 kampen onder regeringsverantwoordelijkheid zitten 8200 mensen.
Minister Kaag van ontwikkelingssamenwerking bezocht eind maart hetzelfde kamp en riep toen op tot sluiting van dergelijke gevangeniskampen, als eerste EU-minister. Ook Voordewind vond toen dat de EU garanties voor betere opvang van Libië moest eisen. En nu? “Er is geen verbetering. Dat moet beter. Waar komen deze mensen terecht als je de kampen sluit?”
Volgens het ChristenUnie-Kamerlid maakt Libië inmiddels werk van de terugkeer van economische migranten, in samenwerking met de Internationale Organisatie voor Migratie. “Dit jaar zijn er al 20.000 teruggevlogen vanuit Libië naar landen van herkomst als Ghana en Ivoorkust.”
Terugkeer is niet voor iedereen een optie. Niet alle landen werken mee. De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR krijgt nog geen medewerking voor het interviewen en registeren van vluchtelingen op een aparte faciliteit. “Daar moet Europa bij Libië op blijven aandringen”, zegt Voordewind. In december is er een top in Marokko, waar de EU en de Noord-Afrikaanse landen praten over migratie.
Lees ook:
Joel Voordewind: ‘Toestand in Libische detentiekampen is onmenselijk’
Migranten worden in Libië onder onmenselijke omstandigheden vastgehouden, constateerden Kamerleden deze week met eigen ogen. “Ze worden als dieren vastgehouden, zonder daglicht”, aldus Joël Voordewind van de ChristenUnie.
Onmogelijk: Nederland wil alleen kant-en-klare vluchtelingen
Nederland is het enige land dat dat Syrische oorlogsvluchtelingen die in Turkije wachten op herplaatsing, afwijst als ze ‘te conservatief’ zijn.